Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało do konsultacji społecznych projekt zmian w Karcie Nauczyciela, zakłada on m.in. zmiany dotyczące odpraw emerytalnych oraz nagród jubileuszowych dla nauczycieli. Założenia noweli to efekt wielomiesięcznych prac zespołu ds. statusu zawodowego nauczycieli. MEN w ocenie skutków regulacji dołączonej do projektu zakłada, że wprowadzenie ustawy kosztować będzie w perspektywie dziesięcioletniej blisko 5 mld zł, z czego prawie 3 mld zapłacą samorządy.

Zmiana, która może nic nie zmienić - z godzinami ponadwymiarowymi nadal może być problem>>

 

Wyższe odprawy zachętą do dłuższej pracy

Obecnie zgodnie z art. 87 ust. 1 i 2 ustawy – Karta Nauczyciela, nauczyciel przechodzący na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne otrzymuje odprawę w wysokości:

  •     dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeśli nie uzyskał odprawy z art. 28 KN;
  •     trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeśli przepracował w szkole co najmniej 20 lat.

Zespół pracujący nad zmianami zaproponował ujednolicenie tych przepisów z regulacjami dotyczącymi pracowników samorządowych, w tym administracji i obsługi szkół. Wskazywano, że obowiązujące dziś odprawy nauczycielskie są mniej korzystne. Nowe rozwiązanie zakłada, że odprawa będzie uzależniona od stażu pracy, niezależnie od tego, w której szkole nauczyciel był zatrudniony. Proponowane stawki to:

  •     po 10 latach pracy – dwumiesięczne wynagrodzenie,
  •     po 15 latach pracy – trzymiesięczne wynagrodzenie,
  •     po 20 latach pracy – sześciomiesięczne wynagrodzenie.

Zmiana rezygnuje z wymogu, by odprawa była wypłacana przez szkołę będącą podstawowym miejscem pracy. Wprowadza też nowe zasady w przypadku zbiegu prawa do kilku odpraw. Jeżeli nauczycielowi przysługuje odprawa z art. 87 ust. 1 i jednocześnie z art. 28 KN – otrzyma tylko korzystniejszą z nich.  W przypadku zbiegu odprawy z art. 87 ust. 1 i odprawy przysługującej z art. 20 ust. 2 KN (likwidacja stanowiska), nauczyciel otrzyma:

 

Zmiana ma obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. - wydatki na cel mają zostać sfinansowane z rezerwy celowej budżetu państwa. W tabeli z wyliczeniami MEN oszacował że wydatki od 2026 r. będą wynosić rocznie 177,8 mln zł rocznie.

Czytaj w LEX: Szczególna ochrona trwałości zatrudnienia mianowanych nauczycieli. Wybrane orzeczenia > >

Jeszcze jedna nagroda jubileuszowa

Resort zakłada też, że po równo w każdym kolejnym roku rozkładać się będą wydatki na nową nagrodę jubileuszową - wyniosą 125,8 mln zł rocznie (z czego po 120 mln zł pokryją jednostki samorządu terytorialnego (JST)). 


Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela nauczyciel otrzymuje nagrodę jubileuszową w wysokości:

  • za 20 lat pracy – 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
  • za 25 lat pracy – 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
  • za 30 lat pracy – 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
  • za 35 lat pracy – 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
  • za 40 lat pracy – 250 proc. wynagrodzenia miesięcznego.

W trakcie prac zespołu zgłoszono postulat zrównania zasad przyznawania nagród jubileuszowych nauczycielom z przepisami dotyczącymi pracowników samorządowych. Obecnie bowiem ci drudzy mają korzystniejsze uprawnienia – po 40 latach pracy otrzymują 300 proc. wynagrodzenia, a po 45 latach – 400 proc. Tymczasem dla nauczycieli nagroda za 40 lat pracy jest ostatnią i wynosi 250 proc.


W odpowiedzi na ten postulat proponuje się:

  • podwyższenie nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy do 300 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
  • wprowadzenie nowej nagrody za 45 lat pracy w wysokości 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego.

Celem zmiany jest zachęta do dłuższej aktywności zawodowej nauczycieli. Nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi, z nowych stawek skorzystają nauczyciele, którym 40- lub 45-letni staż pracy upłynie po 31 grudnia 2025 r.

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Pismo w sprawie nagrody jubileuszowej > >

 

Potrzebny nowy mechanizm wyliczania kosztów

Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich zauważa, że szacunki dotyczące kosztów wprowadzenia zmian mogą być mocno chybione, bo trudno na tym etapie w ogóle określić, ile osób ze względu na korzystniejsze warunki zdecyduje się poczekać z przejściem na emeryturę. - Liczymy, że resort szczegółowo przeanalizuje koszty i przygotuje stosowne symulacje oraz mechanizmy do uwzględnienia ich w przyszłorocznej kwocie potrzeb oświatowych – podkreśla. Zwłaszcza zaś te, związane z kosztami nagród jubileuszowych dla pedagogów, bo jak podkreśla samorządowiec, nie rozłożą się one wcale tak równomiernie, jak szacuje to resort w ocenie skutków regulacji.

 

Pytanie, czy MEN dostrzeże problem - jak bowiem poinformował w środowym komunikacie - samorządy otrzymują coraz więcej pieniędzy na oświatę. W porównaniu z dotychczasowym systemem, a w ciągu najbliższych dziesięciu lat ich dochody wzrosną o ponad 345 mld zł. Na potrzeby oświaty w 2025 roku przewidziano łączną kwotę 102,652 mln zł, co oznacza wzrost o 10,5 mld zł (czyli 11,4 proc.) w stosunku do łącznej sumy subwencji oświatowej i dotacji przedszkolnej zaplanowanej na 2024 rok (92 mld zł).

Zobacz również inny wzór dokumentu w LEX: Decyzja o przyznaniu nagrody jubileuszowej > >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.