O przyszłości programu "Cyfrowa szkoła" z Joanną Berdzik rozmawia Roman Lorens, jeden z prelegentów XIV Konferencji Dyrektorów Szkół, organizowanej w ramach Edu Trendy 2012, międzynarodowego wydarzenia koncentrującego się na innowacjach w edukacji. Odbędzie się ono w dniach 27 – 28 września 2012 r. Jego organizatorami są Wolters Kluwer Polska, wydawca czasopisma "Dyrektor Szkoły", i firma redNet Media. 

Czy w polskiej szkole jest miejsce na cyfryzację?
Podsekretarz stanu w MEN Joanna Berdzik: Jednym z najważniejszych zadań współczesnej szkoły jest przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym, w tym stworzenie warunków do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK), na zajęciach z różnych przedmiotów.

Kompetencje informatyczne, rozumiane jako umiejętne i krytyczne wykorzystywanie technologii społeczeństwa informacyjnego w pracy, rozrywce i porozumiewaniu się, stanowią jedną z ośmiu kompetencji kluczowych, zdefiniowanych w zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2006/962/WE
z 18.12.2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz. U. L 394 z 30.12.2006 r.), koniecznych do osobistej samorealizacji, bycia aktywnym obywatelem, spójności społecznej i uzyskania szans na zatrudnienie w społeczeństwie wiedzy.
Opublikowany w czerwcu 2011 r. raport OECD – PISA 2009 Results: Students On Line. Digital Technologies and Performance wskazuje na zapóźnienia polskich uczniów pod względem kompetencji cyfrowych. Z przeprowadzonych w 2009 r. badań wynika, że co czwarty 15-letni uczeń naszego kraju ma trudności z szukaniem potrzebnych informacji w internecie (nie osiąga podstawowego poziomu 2 w teście PISA), a tylko 3% uczniów osiąga najwyższy poziom 5, oznaczający wysoki poziom kompetencji cyfrowych (w szczególności wyszukiwania i czytania informacji on-line). Średnia dla badanych krajów wynosi odpowiednio 17% i 7%. Badania te pokazują nie tylko miejsce polskiej szkoły, ale i konieczność jej transformacji do funkcjonalności szkoły cyfrowej.

Wyniki badan PISA wyraźnie wskazują na niski poziom kompetencji cyfrowych uczniów. Co zdaniem Pani Minister jest przyczyną takiego stanu rzeczy i jakie działania zamierza podjąć resort, aby zwiększyć umiejętności uczniów w zakresie IT?

Jedną z istotnych przyczyn niezadawalającego poziomu kompetencji informatycznych polskich uczniów jest niedostateczny i zróżnicowany pomiędzy szkołami stopień dostępu do sprzętu informatycznego, umożliwiającego nauczycielom i uczniom zdobywanie tych kompetencji. Ponadto konieczna jest zmiana sposobu nauczania w polskich szkołach oraz podejścia do tego procesu nauczycieli. Kluczowym wyzwaniem, przed którym stoi polska edukacja, jest zatem zmiana sposobów, w jaki polscy uczniowie są uczeni. W dobie powszechności IT w naszym życiu wręcz konieczne jest sięgnięcie po narzędzia, które uczniowie uważają za ciekawe, tj. laptopy, tablety, palmtopy, telefony komórkowe, mp3, smartfony, czytniki książek elektronicznych.
Biorąc pod uwagę znaczenie technologii informacyjno-komunikacyjnych dla gospodarki opartej na wiedzy oraz mając na uwadze poprawę sytuacji w polskich szkołach, rząd przygotował Program rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych – „Cyfrowa szkoła” skierowany do szkół podstawowych i ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia. Program będzie przebiegał dwuetapowo – od kwietnia 2012 r. do września 2013 r. realizowany będzie pilotaż programu, a następnie rozpocznie się realizacja programu wieloletniego. W ramach programu szkoły zostaną wyposażone w pomoce dydaktyczne będące bazą technologiczną do budowania kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli, a organy prowadzące otrzymają wsparcie finansowe na ich zakup oraz zakup innego sprzętu niezbędnego do realizacji programów nauczania z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Z uwagi na skomplikowany charakter przedsięwzięcia oraz konieczność poprzedzenia jego przygotowania udzieleniem odpowiedzi na liczne pytania dotyczące w szczególności sposobów i metod nauczania, form i sposo-
bów doskonalenia nauczycieli oraz optymalnych z punktu widzenia efektów edukacyjnych wariantów wyposażenia szkół w nowoczesne pomoce dydaktyczne, umożliwiające nabywanie przez uczniów i nauczycieli kompetencji informatycznych, konieczne jest przeprowadzenie programu pilotażowego, który będzie realizowany w szkołach podstawowych w 2012 i 2013 r. Elementami pilotażu są komponent badawczy i kompleksowa ewaluacja. Rezultaty ewaluacji i wnioski z komponentu badawczego przełożą się na dopracowanie założeń programu wieloletniego, które zostaną opracowane przez MEN we współpracy ze środowiskami naukowymi i środowiskami praktyków. Celem programu wieloletniego będzie rozwijanie kompetencji informatycznych uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania TIK w procesie edukacyjnym oraz zmiana modelu nauczania w kierunku rozwijania kreatywności, umiejętności kooperacji oraz krytycznego myślenia.

W moim głębokim przekonaniu cyfryzacja nie polega tylko na dostarczeniu do szkół nowoczesnego sprzętu komputerowego. Czy program przewiduje kompleksowe rozwiązania, czy będzie ograniczał się do zakupu sprzętu i szkoleń nauczycieli z podstaw TIK?

Na cyfryzację trzeba popatrzeć w sposób kompleksowy i systemowy, biorąc pod uwagę wszystkie elementy efektywnego wykorzystania technologii. Musi temu towarzyszyć dobrze przygotowany i wspierany na bieżąco nauczyciel i szkoła korzystająca z bogatego zasobu materiałów edukacyjnych. Proces cyfryzacji szkół, rozumiany jako rozwijanie kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie TIK, wymaga kompleksowych działań w czterech obszarach: e-nauczyciel, e-zasoby edukacyjne (w tym e-podręcznik) oraz e-szkoła i e-uczeń. Programem zostaną objęte obszary e-szkoła i e-uczeń. Natomiast obszary e-nauczyciel i e-zasoby będą realizowane w ramach projektów systemowych (współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego), prowadzonych przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Świadomy i kompetentny nauczyciel to taki, który wie, jak używać TIK. To nauczyciel, który ma pomysł na nowe nauczanie i widzi jego sens. Dlatego też konieczne jest przygotowanie nauczycieli do nowej roli w procesie nauczania. I to będzie docelowym efektem działań prowadzonych w ramach projektu, gdzie e-trenerzy zorganizują sieć współpracy e-moderatorów, którzy następnie zorganizują sieci e-koordynatorów szkolnych i zajmą się sieciami międzyszkolnymi. W ramach innych projektów powstaną otwarte e-zasoby (w tym 18 podręczników do 14 przedmiotów). Otwartość zasobów edukacyjnych oznacza powszechny, swobodny i darmowy dostęp w dowolnym miejscu i czasie, w tym dostęp bez ograniczeń lub zabezpieczeń technicznych oraz dowolność wykorzystania.

Jest to fragment wywiadu "Cyfrowa szkoła to nie tylko pilotaż - rozmowa z podsekretarz stanu Joanną Berdzik" opublikowanego w lipcowym numerze miesięcznika "Dyrektor Szkoły".
Z wiceminister rozmawiał Roman Lorens, jeden z prelegentów XIV Konferencji Dyrektorów Szkół, organizowanej w ramach Edu Trendy 2012. Wygłosi on wykład na temat wykorzystywania nowoczesnych technologii w procesie nauczania. Roman Lorens jest nauczycielem, metodykiem i ekspertem Fundacji Instytut Edukacji Jutra. Jest także pasjonatem e-learningu oraz autorem publikacji "Nowe technologie w edukacji" i „Metodyka nauczania on-line dla nauczycieli”.

Edu Trendy 2012 odbędą się w dniach 27 - 28 września w Pałacu Kultury i Nauki. Szczegóły na ten temat tutaj>>  

Polecamy także: 
Facebook nie tylko dla uczniów