Brak pieniędzy i niestabilne przepisy największymi wrogami dyrektora szkoły

Przeważająca większość dyrektorów szkół negatywnie ocenia zmiany w prawie oświatowym. Uważa, że są słabej jakości, wprowadza się je zbyt szybko i bez konsultacji ze środowiskiem oświatowym - mówiła Eżbieta Piotrowska-Albin, pełnomocnik ds. Rozwoju Edukacji w Wolters Kluwer Polska, podczas IX Kongresu Edukacja i Rozwój, który odbywał się w środę w Warszawie.

Kongres Edukacja i Rozwój organizowany jest od wielu lat i skierowany głównie do dyrektorów szkół, nauczycieli, pracowników wyższych uczelni oraz samorządowców zainteresowanych problemami oświaty. Jego celem jest integracja środowiska wokół zagadnień związanych z rozwojem i wyzwaniami, jakie stoją przed edukacją. Podczas tegorocznej edycji wydarzenia przedstawiono częściowe wyniki badania LEXOMETR Oświatowym "Wyzwania dla dyrektorów szkół i przedszkoli w roku szkolnym 2022/2023".

Wybrano Super Dyrektora Szkoły i Przedszkola - Prawo.pl>>

Dyrektorzy mało optymistyczni

Wyniki badania przedstawiła Elżbieta Piotrowska-Albin, pełnomocnik zarządu Wolters Kluwer ds. Edukacji. - Od 2020 r. zmagamy się z efektami pandemii - nie tylko nauczyciele, uczniowie, ale całe społeczeństwo i gdy już widziano światełko w tunelu i z optymizmem patrzono na rok 2021/2022, wybuchła wojna w Ukrainie. Konsekwencją tego wszystkiego jest bardzo trudna sytuacja społeczna i gospodarcza. Odbija się ona na nastrojach, co wyraźnie widać w wynikach badania - mówiła. Do tego wszystkiego dochodzi kwestia pogłębiającej się przepaści pomiędzy działaniami MEiN a postulatami społeczności edukacyjnej. Wiązało się to z odbieraniem autonomii, ideologizacją nauczania, pogorszeniem wynagrodzenia i warunków płacowych.

- Kryzys de facto wywołuje bałagan, z którym poradzić sobie musi dyrektor szkoły - mówiła Elżbieta Piotrowska-Albin. - Musi przy tym uwzględniać kwestię rozwoju szkoły oraz realizowania potrzeb ucznia - wskazywała.

Wyzwaniem finanse i niepewność prawa

Badanie zostało przygotowane przez zespół specjalistów z Wolters Kluwer Polska, przeprowadzono je w sierpniu i wrześniu 2022 r. O wyzwaniach i problemach zdecydowało się opowiedzieć 256 dyrektorów szkół, a do przeprowadzenia badania wybrano metodę ankiety internetowej. Dane były reprezentatywne, co sprawdzono, dokonując analizy rozkładu danych - według województw, rodzaju placówki, podziału na wieś i miasto.  Okazał się on zbieżny z danymi GUS za 2020/2021 r., choć w grupie badawczej stwierdzono nadreprezentację szkół podstawowych a niedoszacowane liczbowo są przedszkola i szkoły ponadpodstawowe, poza liceami.

Dla 70 proc. największy problem stanowią kwestie związane z organizacją systemu edukacji, dla 62 proc. z organizacją pracy placówki, a dla 55 proc. z sytuacją społeczno-gospodarczą w kraju. Często (42 proc.) wskazywane są też wyzwania związane z wojną w Ukrainie. 37 proc. dyrektorów przewiduje zmaganie się z konsekwencjami pandemii. Wśród innych wyzwań najczęściej wskazywano na problemy z wdrożeniem zmian prawnych (m.in. awans i ocenianie nauczycieli), które wprowadzono w ostatnim momencie, brakiem kadry nauczycielskiej i specjalistycznej oraz różnymi szczegółowymi aspektami organizacji pracy szkoły. Pojawiło się również zagadnienie niskiej demografii grożącej zamknięciem szkoły.

Jako największe problemy w organizacji pracy placówki dyrektorzy wskazali:

• pozyskanie do współpracy specjalistów (58 proc.),
• zapewnienie pełnej obsady kadry dydaktycznej (47 proc.),
• nadzór  pedagogiczny (40 proc.).

- Inne wyzwania to: duża liczebność klas przy okrojonym zatrudnieniu personelu, brak środków na zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, ograniczona liczba godzin dla nauczycieli współorganizujących, niewystarczająca baza do organizacji zajęć specjalistycznych oraz fluktuacja uczniów - mówiła Elżbieta Piotrowska-Albin.

Dyrektorzy słabo oceniali też jakość prawa oświatowego. - Zaledwie sześć procent dyrektorów oceniło zmiany pozytywnie -podkreślała Elżbieta Piotrowska-Albin. - 72 proc. oceniło je jako niedopracowane i stwierdziło, że miało za mało czasu na ich wdrożenie. Oceniano też, że nie były one w wystarczającym stopniu konsultowane ze środowiskiem oświatowym - mówiła.

Pełna wersja raportu wraz z omówieniem wyników ukaże się na Prawo.pl 24 października 2022 r.

Uczeń z Ukrainy też objęty obowiązkiem szkolnym

Na poważne mankamenty prawa oświatowego zwracał też uwagę prof. Mateusz Pilich z Uniwersytetu Warszawskiego, autor komentarza do Prawa Oświatowego. W swojej prelekcji skupił się na przepisach dotyczących uczniów z Ukrainy. Wskazał, że polskie władze, tworząc przepisy, niesłusznie zakładały, że ukraińscy uczniowie szybko wrócą do swojego kraju.

- Ukraina długo niestety będzie krajem niestabilnym - mówił. - Podejrzewam, że uczniowie zostaną w Polsce na stałe i to trzeba brać pod uwagę przy tworzeniu regulacji prawnych - podkreślał. Wskazał, że polskie przepisy dotyczące uczniów z Ukrainy powstawały w ekspresowym tempie i zawierają wiele błędów i nieścisłości.  Specustawa miała na celu szybkie rozwiązanie problemu masowego napływu osób objętych tymczasową ochroną, całość prac nad nią zajęła mniej niż dwa tygodnie, przy czym od chwili wpływu projektu do Sejmu, do chwili uchwalenia, minęło tylko 5 dni - mówił. Wskazał, że od tego czasu była już ona zmieniana 9 razy. Mimo tego wciąż zawiera sporo nieścisłości - jak choćby w kwestii tego, czy dopuszczenie odbywania zajęć w innych lokalizacjach dotyczy wyłącznie uczniów z Ukrainy albo w kwestii zwolnienia z obowiązku szkolnego.

- System edukacji nie został zawczasu dostosowany do nasilonej skali migracji - podkreślał. - Przepisy specustawy i rozporządzenia idą w raczej w kierunku łatania dziur niż deregulacji prawa oświatowego i kompleksowego wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego oraz dyrektorów szkół - konstatował.

Drugi dzień Kongresu online

Drugi dzień Kongresu Rozwój i Edukacja odbędzie się 20.10.2022 r. w formule online - a w programie m.in. wystąpienia:

• Analiza najważniejszych zmian obowiązujących od 1 września 2022 roku i zapowiadanych od 2023 roku - Małgorzata Górska
• Szkoła jako lokalne centrum doradztwa zawodowego - Marta Wrzosek
• Dyrektor i nauczyciel w postępowaniu sądowym, czyli jakich błędów unikać w kontaktach z rodzicami i uczniami- mec. Katarzyna Zagata
• Dzieci z doświadczeniem uchodźczym – najważniejsze problemy i wyzwania - Tomasz Garstka
• Szkoła w mediach społecznościowych - dr Marlena Sakowska-Baryła
• Jak w czasach kryzysu zadbać o dobrostan swój i całej społeczności szkolnej - Jarosław Kordziński.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.