Jak powinien postąpić dyrektor, który po ogłoszeniu listy uczniów przyjętych do klasy pierwszej dowiedział się, że na liście są uczniowie spoza obwodu (rodzice oświadczyli nieprawdę we wniosku)?
Odpowiedź
Decyzję dyrektora o przyjęciu uczniów z urzędu może uchylić tylko organ prowadzący w trybie wznowienia postępowania administracyjnego.
Zgodnie z art. 130 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r.– Prawo oświatowe, Dz.U. z 2017 r., poz. 59 – dalej u.p.o., do klasy pierwszej publicznej szkoły podstawowej, której ustalono obwód, dzieci i młodzież zamieszkałe w tym obwodzie przyjmuje się z urzędu, natomiast dzieci zamieszkałe poza obwodem muszą wziąć udział w rekrutacji.
Przyjęcie dzieci, których rodzice deklarują w zgłoszeniu zamieszkiwanie na terenie obwodu nie odbywa się automatycznie. Szkoła podstawowa ma obowiązek zweryfikowania prawdziwości oświadczeń w oparciu o dane dotyczące dzieci objętych obowiązkiem szkolnym przekazane przez organ prowadzący. Na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r., poz. 1943 ze zm.- dalej u.s.o., wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany przekazywać dyrektorom publicznych szkół podstawowych i gimnazjów na obszarze gminy informacje o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat. W oparciu o upoważnienie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), dane te zazwyczaj przekazują szkołom urzędy gminy lub miasta. W literaturze podkreśla się, że dane powinny być przekazywane w terminie zapewniającym dyrektorom szkół prawidłowe wykonanie zadań w zakresie ewidencji obowiązku szkolnego, czyli jeszcze przed rozpoczęciem roku szkolnego, corocznie i co najmniej raz w roku. Wykazy powinny być przesyłane dyrektorom poszczególnych szkół w takim zakresie, w jakim ze względu na zakres prowadzonej ewidencji według obwodów szkolnych, w których dzieci mają miejsce zamieszkania (Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, LEX, 2013).
Przepisy u.s.o. nie przewidują trybu postępowania w sytuacji, gdy szkoła podstawowa nie zweryfikowała danych adresowych uczniów, co skutkowało bezzasadnym przyjęciem uczniów bez przeprowadzenia rekrutacji. W szczególności nie zawierają podstawy prawnej do skreślenia ucznia z listy uczniów, ponieważ zagadnienia te reguluje wyłącznie statut szkoły (art. 39 ust. 2 u.s.o.). Brak jest także podstawy prawnej niedopuszczenia uczniów do zajęć. Warto jednak próbować rozwiązać sprawę polubownie z rodzicami, po zweryfikowaniu adresów zamieszkania uczniów i ustalić, czy przeniosą dzieci do szkół obwodowych. Ponadto od dnia 26 stycznia 2017 r. obowiązują przepisy art. 151 ust. 2 i 3 u.p.o., zgodnie z którymi do zgłoszenia dziecka do pierwszej klasy publicznej szkoły podstawowej rodzic lub opiekun prawny załącza oświadczenie o miejscu zamieszkania rodziców (opiekunów) kandydata i kandydata.
Zalewska: szkoła ma być bezpieczna, blisko ucznia>>
Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń w ten sposób, że składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Jeśli rodzic lub opiekun złoży nieprawdziwe oświadczenie, dyrektor może zawiadomić policję lub prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Ewentualne postępowanie w tej sprawie nie wpływa natomiast na stosunek administracyjno-prawny wiążący szkołę i ucznia.
W aktualnym stanie prawnym decyzja w sprawie przyjęcia ucznia ma charakter administracyjny. Z tego względu możliwe jest wszczęcie procedury wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 i 5 i n. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego. Ponieważ decyzję o przyjęciu ucznia z urzędu wydaje dyrektor, dyrektor powinien wszcząć procedurę wznowienia postępowania. Dyrektor powinien stwierdzić z urzędu istnienie podstawy do wznowienia. Ponieważ podstawy wznowienia postępowania powstały w związku z jego działalnością, to - zgodnie z nakazem przestrzegania z urzędu swej właściwości rzeczowej i miejscowej - jest zobowiązany przekazać sprawę organowi wyższego stopnia jako organowi właściwemu w sprawie, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 1998 r. (wyrok NSA z dnia 16 października 1998 r. II SA 1169/98, Lex nr 41822). Wznowić postępowanie i uchylić decyzję może organ wyższego stopnia, którym jest organ prowadzący, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2012 r. (wyrok WSA z dnia 3 kwietnia 2012 r. II SA/Po 93/12, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
O zaistniałej sytuacji należałoby także zawiadomić dyrektorów szkół, w których obwodach rzeczywiście mieszkają uczniowie, ponieważ ewentualne uchylenie decyzji dyrektora, który przyjął uczniów będzie skutkowało obowiązkiem ich przyjęcia do szkół obwodowych
O przekazaniu majątku wygaszanego gimnazjum powinien decydować organ prowadzący>>
