Jednak w arkuszu organizacyjnym na rok szkolny 2011/2012 dla tego nauczyciela jest przewidziana zniżka godzin do 14/18. Wniosek o przyznanie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel ten złożył dyrektorowi w miesiącu kwietniu, czyli wówczas gdy jeszcze był zatrudniony w pełnym wymiarze godzin.
1. Czy zasadne jest złożenie wniosku do dyrektora placówki o przyznanie urlopu dla poratowania zdrowia na kilka miesięcy przed rozpoczęciem urlopu?
2. Z jaką datą dyrektor ma udzielić odpowiedzi na złożony wniosek (z zachowaniem 2- tygodniowego okresu na rozpatrzenie wniosku, czy w miesiącu sierpniu przed rozpoczęciem urlopu)?
3. Czy w tej sytuacji danemu nauczycielowi można przyznać urlop dla poratowania zdrowia, jeśli można to z zachowaniem jakiego wynagrodzenia?
Zgodnie z treścią art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – dalej KN, przesłanką udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia jest zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony i przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole.
Przesłanka zatrudnienia w pełnym wymiarze (jak i pozostałe przesłanki) mają być spełnione przez nauczyciela w momencie składania wniosku o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia. Jeżeli wszystkie przesłanki są spełnione w dacie złożonego wniosku dyrektor powinien udzielić urlopu dla poratowania zdrowia w wymiarze wskazanym w orzeczeniu lekarskim. Oczywiście jeżeli nauczyciel złoży stosowny wniosek po dokonaniu ograniczenia zatrudnienia (tj. po dniu 1 września), udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia stanie się już niemożliwe.
Ograniczenie zatrudnienia, o którym mowa w art. 22 ust. 2 KN, może być zastosowane w trakcie roku szkolnego, np. od dnia 1 lutego, ale tylko w sytuacji wyrażenia na nie zgody przez nauczyciela. Konieczność zachowania trzymiesięcznego wypowiedzenia ze skutkiem na koniec roku szkolnego powstaje dopiero w sytuacji odmowy wyrażenia zgody na ograniczenie zatrudnienia, a więc kiedy zastosowanie ma norma z art. 20 ust. 3 KN.
Jednakże ograniczenie nie powstaje bezpośrednio w dacie wyrażenia na nie zgody przez nauczyciela, lecz w chwili wskazanej przez dyrektora szkoły. Jeżeli w omawianej sprawie skutek ograniczenia powstaje w dacie 1 września 2011 r. to nie można wprowadzać fikcji prawnej, że ograniczenie następuje wcześniej (tj. w dacie wyrażenia zgody przez nauczyciela). Jeżeli więc orzeczenie lekarskie wskazujące okres urlopu dla poratowania zdrowia nastąpi przed datą ograniczenia zatrudnienia, należy uznać, że nauczyciel spełnia przesłankę zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy i należy mu udzielić urlopu dla poratowania zdrowia.

O potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zalecanego leczenia, orzeka lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący nauczyciela (art. 73 ust. 10 KN). We wzorze orzeczenia lekarskiego, stanowiącego załącznik nr 1, rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2005 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia (Dz. U. Nr 233, poz. 1991), zawarto sformułowanie, iż urlopu dla poratowania zdrowia udziela się "od - do".
Należy podkreślić, że zgodnie z obowiązującym prawem dyrektor szkoły nie tyle wyraża zgodę na udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia, lecz udziela takiego urlopu na podstawie orzeczenia lekarskiego. Wynika z tego, że skutek konstytutywny uprawnienia do urlopu dla poratowania zdrowia powstaje w momencie wydania stosownego orzeczenia lekarskiego (lub decyzji organu odwoławczego), a nie udzielenia urlopu przez dyrektora szkoły. Tak więc ewentualne "cofnięcie uprawnienia" do urlopu dla poratowania zdrowia następuje w drodze odwołania od orzeczenia lekarskiego do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy (lub jego decyzji w ramach postępowania odwoławczego). W omawianej sprawie może istnieć wątpliwość czy przesłanka zdrowotna dla udzielenia takiego urlopu wystąpi także za kilka miesięcy, kiedy urlop dla poratowania zdrowia ma się rozpocząć. Wydaje się, że urlop dla poratowania zdrowia powinien być związany ze stanem zdrowia nauczyciela w momencie wydania orzeczenie lekarskiego a nie być udzielany bez związku z momentem oceny stanu zdrowia nauczyciela.
Zastosowanie instytucji ograniczenia zatrudnienia art. 22 ust. 2 KN, powoduje skutek w postaci proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia. Zgodnie z treścią art. 73 ust. 5 KN - nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych, o których mowa w art. 54 KN (dodatek wiejski, dodatek mieszkaniowy).

Ustawodawca nie założył więc, że wynagrodzenie nauczyciela przebywającego na urlopie dla poratowania zdrowia liczone jest np. na zasadach dotyczących tzw. średniej urlopowej lub ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. W związku z tym nie mamy do czynienia z ustalaniem wynagrodzenia nauczyciela za pewien okres czasu, lecz z wyraźnym wskazaniem, że wynagrodzenie ustalane jest w danym miesiącu - na podstawie stawek określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181 z późn. zm.). W związku z tym nauczyciel korzystający z urlopu dla poratowania zdrowia i otrzymujący podczas tego urlopu wynagrodzenie zasadnicze ma prawo nie tylko do wynagrodzenia w stawce określonej tym aktem wykonawczym, ale i do ewentualnej podwyżki określonej jego treścią.
Zasada wyliczania wynagrodzenia nauczyciela rozpoczynającego urlop dla poratowania zdrowia na miesiąc przed ograniczeniem wymiaru zatrudnienia, jak i w trakcie jego trwania, będzie taka sama. Nauczycielowi będzie przysługiwało takie samo uprawnienie; do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych, o których mowa w art. 54 KN. Różnica dotyczy jedynie wysokości tego wynagrodzenia w zależności od aktualnej proporcji wymiaru zatrudnienia.

Odpowiedź pochodzi z publikacji Prawo Oświatowe/ABC