Procedurę likwidacji szkoły opisano w komentarzu do ustawy o systemie oświaty. Uregulowano ją w art. 59 ustawy z dnia z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. jedn. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572). Obliguje on organ prowadzący do powiadomienia o zamiarze likwidacji - co najmniej na 6 miesięcy przed jej terminem - rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych - uczniów), właściwego kuratora oświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej do prowadzenia szkół danego typu.
Kiedy zawiadomienie jest skuteczne
Zawiadomienie o likwidacji szkoły musi być skuteczne, co nie jest kwestią precyzyjnie wyjaśnioną w przepisach. Pojęcie to przybliża Mateusz Pilich w Komentarzu do ustawy o systemie oświaty:
„Zawiadomienie o zamiarze likwidacji jest dokonane skutecznie wówczas, gdy dotarło do wszystkich osób lub organów, które powinny były zostać poinformowane o zamierzonej likwidacji, najpóźniej w terminie, o którym mowa w tym przepisie (liczy się jednak realna możliwość zapoznania się z zamiarem likwidacji, np. poprzez awizowanie listu, a nie to, czy dany adresat - organ lub osoba - faktycznie z tej możliwości skorzystał). W orzecznictwie pojawił się jednak pogląd wskazujący na celowość stosowania do powiadomienia per analogiam przepisów o doręczeniach w postępowaniu administracyjnym (zwłaszcza zaś art. 57 § 5 k.p.a.); jeśli zatem organ prowadzący nadał powiadomienie o likwidacji listem poleconym w placówce polskiego operatora publicznego najpóźniej w ostatnim dniu lutego, termin można uznać za dochowany.”
Koniec z przekazywaniem szkół gminnym spółkom>>
Skutki niezachowania ustawowego terminu
O zamiarze likwidacji szkoły określone w przepisie podmioty powiadamia organ prowadzący, a nie kurator oświaty. Uchybienie określonemu w ustawie terminowi spowoduje nieważność uchwały:
„Termin sześciomiesięczny, o którym mowa w komentowanym przepisie, trzeba uznać nie za termin procesowy, ale materialnoprawny(…) Zatem termin ten upłynie w dniu 28 lutego (a w roku przestępnym - w dniu 29 lutego) tego roku kalendarzowego, który został wyznaczony w uchwale intencyjnej jako rok likwidacji. Terminy tego rodzaju są ustanowione dla skutecznego dokonania czynności (tzn. tutaj: dla dokonania doręczenia zainteresowanym osobom oraz organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny). Zawiadomienie dokonane później (np. dnia 1 marca) - chociażby dotyczyło tylko jednego z rodziców uczniów - spowoduje nieważność uchwały podjętej w sprawie likwidacji.”
Zawiadamiającym nie musi być organ stanowiący samorządu
Jako że zawiadomienie nie jest czynnością prawną, nie musi być dokonane przez sam organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego:
„Trafny jest w związku z tym pogląd, że samego zawiadomienia niekoniecznie musi dokonać organ stanowiący j.s.t., gdyż do jego właściwości należy jedynie samo dokonanie aktu wyrażającego zamiar likwidacji, a następnie - pod warunkiem spełnienia wszystkich przesłanek określonych w komentowanym przepisie - uchwalenie likwidacji szkoły publicznej. Podjęcie zatem czynności materialno-technicznej zawiadomienia przez inny organ j.s.t. czy też przez samorządową jednostkę organizacyjną (np. starostwo powiatowe, zespół obsługi ekonomiczno-administracyjnej szkół itp.) mieści się we właściwości przyznanej organowi prowadzącemu i nie stanowi naruszenia prawa dającego podstawę do stwierdzenia nieważności uchwały.”
Polecamy: Prawo Oświatowe z serii Meritum>>
@page_break@
Treść zawiadomienia
Jak stanowi omawiana regulacja, treścią zawiadomienia musi być „zamiar likwidacji szkoły”.
„Przez to dość enigmatyczne pojęcie zapewne należy rozumieć zarówno informację o przewidywanej (choć jeszcze niepewnej) likwidacji określonej imiennie szkoły w określonym ściśle terminie, jak i o motywach (przesłankach) podjęcia uchwały intencyjnej (tzn. jakimi względami organ prowadzący się kieruje, przeznaczając daną szkołę do likwidacji) . Jednocześnie należy zauważyć, że organ prowadzący nie ma obowiązku informować o niczym więcej, np. o tym, że dzieci będą dowożone do innej szkoły (lub szkół), gdyż wynika to z przepisu prawa i nie stanowi przedmiotu dyskusji, ani nawet o tym, jakie dokładnie szkoły przejmą których uczniów (jest to kwestia niemająca jeszcze - wobec braku pewności, czy likwidacja w ogóle nastąpi - zasadniczego znaczenia).”
Powszechność debaty nie wpływa na skuteczność zawiadomienia
Odbiorcami zawiadomienia są: właściwy miejscowo kurator oświaty, organ wykonawczy jednostki samorządu oraz rodzice uczniów (lub w określonych przypadkach sami uczniowie). W przypadku dwóch pierwszych podmiotów przepisy są raczej jasne, problematyczna jest kwestia powiadomienia rodziców i to oni mają interes w kwestionowaniu skuteczności zawiadomienia.
Raport: po przekształceniu szkoły jest praca, ale na gorszych warunkach>>
„Rodzice (opiekunowie prawni) uczniów, jako sprawujący władzę rodzicielską (bądź pieczę) nad dzieckiem, mają interes w tym, aby dostatecznie wcześnie otrzymać informację o zamierzonej likwidacji szkoły publicznej. Wiąże się to często z ważną sferą ich spraw życiowych. Obowiązek poinformowania ich niekoniecznie musi (choć może) polegać na przesłaniu im odpisów samej uchwały intencyjnej. Istotna bowiem jest treść zawiadomienia, a nie jego forma.
Z tych samych względów w orzecznictwie sądowym trafnie podkreśla się potrzebę, aby informacja o zamiarze likwidacji szkoły była informacją imiennie adresowaną do poszczególnych rodziców. Nie wystarczy przy tym jedynie powołać się na toczącą się, np. na łamach lokalnej prasy, radia lub telewizji, debatę publiczną. Formy powiadomienia ustawa jednak nie określa. Nie musi ono nastąpić na piśmie; powiadomienie osób obecnych na zebraniu oraz skierowanie pisemnych zawiadomień do pozostałych rodziców uczniów czyni zadość wymaganiom, o których mowa w komentowanym przepisie. Dla celów dowodowych organ prowadzący powinien dołożyć starań, aby poświadczyć bądź dokonać doręczenia pism listami poleconymi, bądź dostarczyć innych dowodów należytego powiadomienia, np. listy obecności rodziców uczniów na zebraniu informacyjnym.
W żadnym wypadku nie jest jednak możliwe przyjęcie domniemania, że skuteczne powiadomienie nastąpiło , co oznacza, że ciężar wykazania tej okoliczności spoczywa na organach j.s.t. Jeżeli władza rodzicielska bądź piecza nad dzieckiem przysługuje obojgu rodzicom (opiekunom), informacja powinna być adresowana do obojga, a nie tylko do jednego z nich. Wydaje się też dopuszczalne podpisanie przez obecnych na zebraniu informacyjnym zobowiązania do powiadomienia drugiego z nieobecnych na nim rodziców o komunikowanych sprawach.”
Wszystkie przytoczone wyżej cytaty pochodzą z książki „Ustawa o systemie oświaty. Komentarz.” autorstwa Mateusza Pilicha.