Nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. W świetle art. 9b ust. 1 pkt 3  ustawy  z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) - dalej KN, warunkiem nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego jest:

  • spełnianie wymagań kwalifikacyjnych,
  • odbycie stażu i uzyskanie pozytywnej oceny dorobku zawodowego nauczyciela,
  • uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie.

Postępowanie kwalifikacyjne na stopień nauczyciela dyplomowanego składa się z dwóch etapów:

  • I etap (szkolny) – w trakcie którego nauczyciel odbywa staż i uzyskuje ocenę dorobku zawodowego za okres stażu,
  • II etap (zewnętrzny) – postępowanie administracyjne rozpoczynane na wniosek nauczyciela skierowany do organu nadzoru pedagogicznego; w toku tego postępowania komisja kwalifikacyjna - powołana przez organ nadzoru pedagogicznego - ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego.


Samorządowcy: awans na nauczyciela dyplomowanego dopiero po 20 latach>>

Staż na stopień nauczyciela dyplomowanego trwa 2 lata i 9 miesięcy lub rok i 9 miesięcy – w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora. 
W okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego, zatwierdzony przez dyrektora szkoły a po zakończeniu stażu przedkłada dyrektorowi szkoły sprawozdanie z jego realizacji. Należy podkreślić, że nauczyciel mianowany realizuje samodzielnie plan rozwoju zawodowego, nie korzysta z pomocy opiekuna stażu tak jak nauczyciel stażysta i kontraktowy. Za okres stażu nauczyciel otrzymuje ocenę dorobku zawodowego. Po uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego nauczyciel składa wniosek do organu nadzoru pedagogicznego o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego. Złożenie wniosku rozpoczyna drugi etap postępowania kwalifikacyjnego, w którym nauczyciel przedstawia swój dorobek zawodowy w formie dokumentacji dołączonej do wniosku oraz przeprowadza rozmowę z komisją kwalifikacyjną. 
Uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej jest warunkiem niezbędnym uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Nauczycielowi, który uzyskał akceptację komisji kwalifikacyjnej i spełnia pozostałe warunki, określone w art. 9b ust. 1 KN organ nadzoru pedagogicznego wydaje decyzję o nadaniu stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego.

Plan rozwoju zawodowego nauczyciela >>

Warunki odbywania stażu 

Podobnie jak w przypadku nauczyciela stażysty i kontraktowego warunkiem odbywania stażu jest zatem zatrudnienie w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć w jednej lub łącznie w kilku szkołach (art. 22 ust. 3 i 4 KN), zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami.Nauczyciel mianowany rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora szkoły. Jeżeli nauczyciel zostanie zatrudniony po upływie 14 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie rozpoczyna stażu do końca tego roku szkolnego (art. 9d ust. 1 i 2 KN). W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 5 KN).

Dostęp do bazy 20 tys. pytań i odpowiedzi oraz bieżących informacji i komentarzy zapewnia program Prawo Oświatowego. Zamów>>

Dyrektor odgrywa niezwykle ważną rolę w przebiegu stażu nauczyciela mianowanego, pamiętajmy, że nauczyciel nie ma opiekuna staży, może liczyć jedynie na pomoc dyrektora, który:

  • zatwierdza plan rozwoju zawodowego nauczyciela,
  • wystawia ocenę dorobku zawodowego za okres stażu, a następnie
  • wchodzi w skład komisji kwalifikacyjnej, która ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego.

Dyrektor szkoły zapewnia prawidłowy przebieg stażu. Szczegółowe obowiązki dyrektora względem nauczyciela odbywającego staż określają przepisy § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 260, poz. 2593) - dalej r.u.s.a.z. Dyrektor szkoły zapewnia nauczycielowi odbywającemu staż niezbędne warunki do:

  1. obserwacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz innych prowadzonych w szkole, z uwzględnieniem zajęć prowadzonych przez nauczyciela tego samego przedmiotu lub rodzaju zajęć w tej samej lub innej szkole,
  2. udziału w formach kształcenia ustawicznego, jeżeli wynika to z zatwierdzonego planu rozwoju zawodowego i potrzeb szkoły,
  3. korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innych placówek i instytucji oświatowych.

Dyrektor szkoły uwzględnia w wewnątrzszkolnym planie doskonalenia zawodowego nauczycieli formy doskonalenia przydatne w realizacji działań i zadań zawartych w planach rozwoju zawodowego nauczycieli. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w trakcie trwania stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do korekty planu rozwoju zawodowego.

Ocena dorobku zawodowego nauczyciela >>

Plan rozwoju zawodowego nauczyciela 

W okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania określone w przepisach rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego.
Nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego w okresie odbywania stażu zgodnie z § 8 ust. 1 r.u.s.a.z. z dnia 1 grudnia 2004 r. powinien w szczególności:

  1. podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu i metod pracy, w tym doskonalenie umiejętności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej,
  2. realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły,
  3. pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz podniesieniu jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w różnych formach kształcenia ustawicznego

- z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż.
Plan rozwoju zawodowego nauczyciela mianowanego powinien uwzględniać wszystkie ww. zadania. 
Przepisy r.u.s.a.z., zostały tak skonstruowane, aby zapewnić nauczycielowi mianowanemu dużą samodzielność w kreowaniu swojego planu rozwoju zawodowego. Forma planu może być dowolna, natomiast treść musi odpowiadać wymogom określonym w przepisach rozporządzenia, tj. uwzględniać zadania, które nauczyciel zobligowany jest realizować w okresie stażu. Należy przy tym pamiętać, że im bardziej precyzyjnie zostanie skonstruowany plan tym łatwiej jest go realizować. Stanowi on swego rodzaju instrukcję, dzięki której dokładnie wiemy co w danym okresie powinniśmy zrobić. Ma to wielkie znaczenie, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że staż trwa 2 lata i 9 miesięcy. To długo – bez precyzyjnych wskazówek możemy się pogubić. Pamiętajmy, że na podstawie planu rozwoju zawodowego będziemy musieli napisać sprawozdanie, im plan będzie bardziej precyzyjny, tym łatwiej uporamy się ze sprawozdaniem z jego realizacji. Nauczyciel mianowany projekt planu rozwoju zawodowego załącza do wniosku o rozpoczęcie stażu skierowanego do dyrektora szkoły.

Czy komisja kwalifikacyjna powinna uznać uzyskanie przez nauczyciela umiejętności posługiwania się drugim językiem obcym na poziomie zaawansowanym?>> 

Dyrektor szkoły zatwierdza projekt planu rozwoju zawodowego nauczyciela w ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć lub zwraca go nauczycielowi do poprawy ze wskazaniem, w formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian. 
Dyrektor może zwrócić nauczycielowi plan rozwoju do poprawy i zobowiązać go do naniesienia niezbędnych zmian.

Takie zobowiązanie powinno mieć charakter pisemny. Dyrektor powinien precyzyjnie wskazać zakres niezbędnych zmian, jaki nauczyciel ma wprowadzić do swojego planu rozwoju. Nauczyciel obowiązany jest niezwłocznie poprawić projekt planu rozwoju zawodowego zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły i ponownie przedłożyć projekt dyrektorowi. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w trakcie trwania stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do korekty planu rozwoju zawodowego.
W czasie trwania stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły. Pamiętajmy, że 2 lata i 9 miesięcy to długi okres, może się w nim wiele wydarzyć, dlatego mogą być konieczne zmiany w planie rozwoju zawodowego. Plan jest rodzajem umowy między dyrektorem szkoły a nauczycielem, w której uwzględnia się zarówno indywidualny rozwój nauczyciela jak i dobro placówki, w której nauczyciel odbywa staż.
W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Przepisy nie określają formy sprawozdania z realizacji planu. Stąd też wybór formy sprawozdania należy do nauczyciela. W sprawozdaniu z realizacji planu nauczyciel powinien wskazać działania podejmowane w trakcie stażu, przedstawić sposób ich realizacji oraz efekty tych działań. Najlepiej pisać sprawozdanie w trakcie stażu, nie będziemy wtedy zaskoczeni dniem 31 maja kiedy skończymy staż i nie będziemy pamiętali co wydarzyło się podczas minionych 2 lat i 9 miesięcy. Wówczas nawet 30 dni na napisanie sprawozdania może się okazać za krótkim okresem na przygotowanie sprawozdania.

Czy okres przebywania nauczyciela na urlopie wlicza się do okresu uprawniającego do złożenia wniosku na stopień awansu zawodowego?>>

Należy pamiętać, ze sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego będzie podstawą do oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu dla dyrektora szkoły. Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciel załącza również do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego. Zarówno sprawozdanie jak i plan rozwoju zawodowego jest ważnym źródłem informacji dla komisji kwalifikacyjnej na temat dorobku zawodowego nauczyciela, a szczególnie na temat jego efektów i wpływu stażu na jakość pracy szkoły. Pamiętajmy, że poprzez plan rozwoju zawodowego i sprawozdanie z jego realizacji prezentujemy efekty naszej pracy komisji kwalifikacyjnej.

Ocena dorobku zawodowego nauczyciela 

Zgodnie z art. 9c ust. 6 KN, ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego, dyrektor szkoły:

  • z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz
  • po zasięgnięciu opinii rady rodziców.

Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Jeżeli rada rodziców nie przedstawi swojej opinii w przewidzianym terminie dyrektor dokonuje oceny bez tej opinii.
Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna (art. 9c ust. 8 KN).Ocena musi być sporządzona na piśmie i zawierać uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. W uzasadnieniu oceny dyrektor szkoły powinien w szczególności odnieść się do stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela. Uzasadnienie oceny powinno zawierać informacje o efektach realizacji planu rozwoju zawodowego oraz korzyściach odniesionych przez szkołę. Również w przypadku negatywnej oceny, uzasadnienie jest istotne. Daje nauczycielowi szansę zrozumienia, jakie błędy popełnił podczas stażu, dlaczego staż zakończył się niepowodzeniem.

Jakie wynagrodzenie należy się nauczycielowi za czas spędzony w komisji egzaminacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy?>>

Pamiętajmy, że od negatywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu przysługuje nauczycielowi odwołanie. Przy rozpatrywaniu odwołania przez organ nadzoru pedagogicznego argumenty zawarte w uzasadnieniu oceny mogą mieć decydujące znaczenie przy sformułowaniu ostatecznej oceny.

Dostęp do bazy 20 tys. pytań i odpowiedzi oraz bieżących informacji i komentarzy zapewnia program Prawo Oświatowego. Zamów>>

Od oceny dorobku zawodowego nauczyciel może się odwołać do organu sprawującego nadzór pedagogiczny ( art. 9c ust. 9 KN ). Odwołanie od oceny dorobku zawodowego za okres stażu nauczyciel składa w terminie 14 dni od dnia otrzymania oceny. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni.

Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego >>

Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna. W przypadku niedotrzymania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny terminu rozpatrzenia odwołania od oceny dorobku zawodowego, nauczyciel może złożyć wniosek o podjęcie postępowania i będzie dopuszczony do postępowania kwalifikacyjnego. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu nie jest decyzją administracyjną w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.
W przypadku, gdy ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela, ustalona przez organ prowadzący jest negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy.

Czy nauczycielowi może zostać zakwestionowany przebieg awansu zawodowego?>>

Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego 

Uzyskanie pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu kończy pierwszy etap postępowania w sprawie nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Etap pierwszy, moglibyśmy nazwać „wewnętrznym", ponieważ odbywa się w szkole, w której zatrudniony jest nauczyciel. Jednocześnie, z końcem pierwszego rozpoczyna się drugi etap – „zewnętrzny", w którym dorobek zawodowy nauczyciel zostanie poddany ocenie komisji kwalifikacyjnej powołanej przez organ nadzoru pedagogicznego.
Następny etap to postępowanie administracyjne, w trakcie którego dokonywana jest ocena spełniania przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego w trakcie postępowania przed komisją kwalifikacyjną.
Po odbyciu stażu i uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu, nauczyciel składa zatem wniosek do organu sprawującego nadzór pedagogiczny o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego. Przystąpienie do II etapu postępowania na stopień nauczyciela dyplomowanego jest uwarunkowane uzyskaniem pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu oraz złożeniem wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego.

Czy okres stanu nieczynnego zalicza się do stażu nauczyciela ubiegającego się o awans zawodowy?>>
Postępowanie kwalifikacyjne zostaje wszczęte z dniem złożenia przez nauczyciela wniosku do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek w okresie 3 lat od dnia uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminu złożenia wniosku nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze ( art. 9d ust. 7 KN ). Data złożenia do organu sprawującego nadzór pedagogiczny wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego wpływa na termin wydania decyzji o nadaniu stopnia. Zgodnie bowiem z art. 9b ust. 3 i ust. 4 KN nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do dnia 30 czerwca danego roku, organ nadzorujący pracę szkoły wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku. Nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie postępowania egzaminacyjnego do dnia 31 października danego roku, organ wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 grudnia danego roku.

Dokumentacja załączona do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego obejmuje następujące dokumenty:

  • 1) potwierdzające posiadane kwalifikacje zawodowe, akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego – poświadczone kopie;
  • 2) zaświadczenie dyrektora szkoły zawierające informacje o:
    • a) wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz o nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odbywania stażu; w przypadku nauczyciela, który w okresie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia, oraz nauczyciela zatrudnionego w kilku szkołach, w każdej w wymiarze niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, należy załączyć zaświadczenia ze wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu;
    • b) dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego nauczyciela;
    • c) dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego;
    • d) uzyskanej przez nauczyciela ocenie dorobku zawodowego za okres stażu oraz dacie jej dokonania, a w przypadku nauczyciela, który w okresie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia - także o ocenie dorobku zawodowego za okres stażu odbytego w poprzednim miejscu zatrudnienia;
  • 3) opis i analizę realizacji wymagań określonych w § 8 ust. 2, w szczególności ze wskazaniem uzyskanych efektów; dyplom lub świadectwo potwierdzające zaawansowaną znajomość języka obcego w rozumieniu przepisów w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli - jeżeli nauczyciel realizował zadanie, o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 4 lit. d - poświadczoną kopię. 

Dostęp do bazy 20 tys. pytań i odpowiedzi oraz bieżących informacji i komentarzy zapewnia program Prawo Oświatowego. Zamów>>

Powyższy komentarz pochodzi z publikacji Prawo Oświatowe/ABC.
Polecamy także:
Awans zawodowy na stopień nauczyciela mianowanego
Awans zawodowy nauczycieli nieodbywających stażu
Awans zawodowy na stopień nauczyciela kontraktowego