1) Jaki wymiar wolnych dni wynikających z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy powinien wyznaczyć pracodawca ustalając plan pracy w 2009 r., 52 czy 54 dni? Wątpliwość budzi fakt, że święta 15 sierpnia i 26 grudnia przypadają w sobotę.
2) Jeśli odpowiedź będzie brzmiała 54 dni, to czy pracodawca winien je od razu wyznaczyć, czy też może zaplanować 52 dni, a każdy dodatkowy dzień dla poszczególnych komórek organizacyjnych ustalić w terminie późniejszym (na bieżąco w trakcie okresu rozliczeniowego)?
3) Ustalenie faktycznego wymiaru godzinowego pracy w 2009 r. Ile w 2009 r. pracownik winien pracować 2008 czy 2024 godzin?
dane 2009 r. - 365 dni
w tym - 60 niedziel i świąt
wariant a) 52 wolne dni
253 dni robocze
daje wymiar 2.024 godz.
wariant b) 54 wolne dni
251 dni robocze
daje wymiar 2.008 godz.
W 2009 r. wymiar czasu pracy wynosi 2024 godziny. Daje to łącznie 253 dni robocze. Dni wolnych od pracy (łącznie z sobotami i niedzielami) przypada 112 (w tym 52 niedziele i 60 dni świątecznych oraz wynikających z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy). Świąt przypadających w inne dni niż niedziela (czyli w soboty również) będzie w 2009 r. 8, co oznacza, że pozostałych dni wolnych powinno być 52 (nie wliczamy do nich świąt przypadających w soboty 15 sierpnia i 26 grudnia). W sumie więc razem z świętami 15 sierpnia i 26 grudnia pracodawca powinien zaplanować 54 dni wolne od pracy (oprócz niedziel i pozostałych świąt). Dni wolne od pracy nie muszą być zaplanowane na cały rok kalendarzowy, pracodawca może je zaplanować przed rozpoczęciem każdego okresu rozliczeniowego lub nawet na okresy krótsze. Przepisy kodeksu pracy nie stanowią bowiem, na jaki okres należy ustalać rozkłady czasu pracy. Takie regulacje znajdziemy jedynie w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej oraz w ustawie o czasie pracy kierowców.
Obliczając wymiar czasu pracy na 2009 r. należy potraktować dla celów obliczeniowych rok jako okres rozliczeniowy.
Od 1 stycznia 2004 r. sposób obliczania wymiaru czasu pracy na dany okres rozliczeniowy określony został w art. 130 i 138 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p.
Wymiar czasu pracy, przy przeciętnej 40-godzinnej normie czasu pracy, na dany okres rozliczeniowy ustala się mnożąc liczbę pełnych tygodni razy 40 godzin. Do otrzymanego iloczynu dodaje się iloczyn 8 godzin i liczby dni roboczych "wystających" poza pełne tygodnie, przypadające od poniedziałku do piątku. Od tej sumy należy odjąć iloczyn 8 godzin i liczby dni świątecznych przypadających w innych dniach niż niedziela.
Przy dniach "wystających" poza pełne tygodnie liczy się tylko pierwsze pięć dni bez soboty i niedzieli, co wiąże się z przeciętnie pięciodniową normą czasu pracy. Pełne tygodnie liczy się od pierwszego dnia kalendarzowego pierwszego miesiąca okresu rozliczeniowego. Przykładowo, jeżeli pierwszym takim dniem jest wtorek, to każdy liczony w ten sposób tydzień kończy się w poniedziałek.
Wymiar czasu pracy w 2009 r. wynosi 2024 godziny. Wynik ten otrzymujemy wykonując zadanie na wzorze: (T x 40) 8 x W - 8 x Ś
T - pełne tygodnie w danym okresie rozliczeniowym
W - dni wykraczające poza pełne tygodnie, przypadające od poniedziałku do piątku
Ś - dni świąteczne przypadające w innych dniach niż niedziele
Do wzoru wstawiamy więc dane (52 x 40) (8 x 1) - (8 x 8) = 2024
W prawidłowo sporządzonym rozkładzie czasu pracy, liczba zaplanowanych dni pracy nie może przekroczyć przeciętnie pięciu w każdym tygodniu w danym okresie rozliczeniowym. Wystąpienie święta będącego dniem wolnym od pracy w innym niż niedziela dniu tygodnia powoduje w okresie rozliczeniowym odpowiednie zmniejszenie o 8 liczby godzin (a tym samym dni) pracy (art. 130 § 2 k.p.). Jeśli w danym okresie rozliczeniowym przypada święto w innym dniu niż niedziela, pracownik powinien przepracować odpowiednio mniej dni, a tym samym godzin - pracy (uchwała SN z 14 listopada 2001 r., III ZP 20/101, Biuletyn Sądu Najwyższego 2001, nr 11, s. 8).
W celu obliczenia liczby dni pracujących w danym okresie rozliczeniowym należy podzielić wymiar czasu pracy przypadający do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym przez 8.
Systemy i rozkłady czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy (art. 150 § 1 k.p.).
Zakładowy (ewentualnie wydziałowy, czy oddziałowy) rozkład czasu pracy powinien zostać określony w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy.
Pracodawca, który nie ma obowiązku wydać regulaminu pracy, powinien podać rozkład czasu pracy w obwieszczeniu. Akt ten wchodzi w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Pracodawca jest zobowiązany zapoznać pracownika z treścią obwieszczenia przed rozpoczęciem przez niego pracy (art. 150 § 4 k.p. oraz 1043 k.p.).
Pracodawca na pisemny wniosek pracownika może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty (art. 142 k.p.).
Przepisy kodeksu prawa pracy nie określają wprost, na jaki okres z góry pracodawca powinien ustalać rozkład czasu pracy. Ze względu na ochronę interesów pracowników najbardziej wskazane byłoby podawanie rozkładu czasu pracy do wiadomości pracowników przed okresem rozliczeniowym. W wielu zakładach pracy, np. z powodu bardzo długiego okresu rozliczeniowego, czy zmiennego i zależnego od wielu zewnętrznych czynników zapotrzebowania na pracę, jest to często znacznie utrudnione lub wręcz niemożliwe. W takich przypadkach można podawać rozkłady czasu pracy do wiadomości pracowników nawet na okres krótszy od ustalonego okresu rozliczeniowego. Pracownicy powinni znać termin, do którego zapoznawani są z obowiązującymi ich rozkładami czasu pracy.
2) Jeśli odpowiedź będzie brzmiała 54 dni, to czy pracodawca winien je od razu wyznaczyć, czy też może zaplanować 52 dni, a każdy dodatkowy dzień dla poszczególnych komórek organizacyjnych ustalić w terminie późniejszym (na bieżąco w trakcie okresu rozliczeniowego)?
3) Ustalenie faktycznego wymiaru godzinowego pracy w 2009 r. Ile w 2009 r. pracownik winien pracować 2008 czy 2024 godzin?
dane 2009 r. - 365 dni
w tym - 60 niedziel i świąt
wariant a) 52 wolne dni
253 dni robocze
daje wymiar 2.024 godz.
wariant b) 54 wolne dni
251 dni robocze
daje wymiar 2.008 godz.
W 2009 r. wymiar czasu pracy wynosi 2024 godziny. Daje to łącznie 253 dni robocze. Dni wolnych od pracy (łącznie z sobotami i niedzielami) przypada 112 (w tym 52 niedziele i 60 dni świątecznych oraz wynikających z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy). Świąt przypadających w inne dni niż niedziela (czyli w soboty również) będzie w 2009 r. 8, co oznacza, że pozostałych dni wolnych powinno być 52 (nie wliczamy do nich świąt przypadających w soboty 15 sierpnia i 26 grudnia). W sumie więc razem z świętami 15 sierpnia i 26 grudnia pracodawca powinien zaplanować 54 dni wolne od pracy (oprócz niedziel i pozostałych świąt). Dni wolne od pracy nie muszą być zaplanowane na cały rok kalendarzowy, pracodawca może je zaplanować przed rozpoczęciem każdego okresu rozliczeniowego lub nawet na okresy krótsze. Przepisy kodeksu pracy nie stanowią bowiem, na jaki okres należy ustalać rozkłady czasu pracy. Takie regulacje znajdziemy jedynie w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej oraz w ustawie o czasie pracy kierowców.
Obliczając wymiar czasu pracy na 2009 r. należy potraktować dla celów obliczeniowych rok jako okres rozliczeniowy.
Od 1 stycznia 2004 r. sposób obliczania wymiaru czasu pracy na dany okres rozliczeniowy określony został w art. 130 i 138 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p.
Wymiar czasu pracy, przy przeciętnej 40-godzinnej normie czasu pracy, na dany okres rozliczeniowy ustala się mnożąc liczbę pełnych tygodni razy 40 godzin. Do otrzymanego iloczynu dodaje się iloczyn 8 godzin i liczby dni roboczych "wystających" poza pełne tygodnie, przypadające od poniedziałku do piątku. Od tej sumy należy odjąć iloczyn 8 godzin i liczby dni świątecznych przypadających w innych dniach niż niedziela.
Przy dniach "wystających" poza pełne tygodnie liczy się tylko pierwsze pięć dni bez soboty i niedzieli, co wiąże się z przeciętnie pięciodniową normą czasu pracy. Pełne tygodnie liczy się od pierwszego dnia kalendarzowego pierwszego miesiąca okresu rozliczeniowego. Przykładowo, jeżeli pierwszym takim dniem jest wtorek, to każdy liczony w ten sposób tydzień kończy się w poniedziałek.
Wymiar czasu pracy w 2009 r. wynosi 2024 godziny. Wynik ten otrzymujemy wykonując zadanie na wzorze: (T x 40) 8 x W - 8 x Ś
T - pełne tygodnie w danym okresie rozliczeniowym
W - dni wykraczające poza pełne tygodnie, przypadające od poniedziałku do piątku
Ś - dni świąteczne przypadające w innych dniach niż niedziele
Do wzoru wstawiamy więc dane (52 x 40) (8 x 1) - (8 x 8) = 2024
W prawidłowo sporządzonym rozkładzie czasu pracy, liczba zaplanowanych dni pracy nie może przekroczyć przeciętnie pięciu w każdym tygodniu w danym okresie rozliczeniowym. Wystąpienie święta będącego dniem wolnym od pracy w innym niż niedziela dniu tygodnia powoduje w okresie rozliczeniowym odpowiednie zmniejszenie o 8 liczby godzin (a tym samym dni) pracy (art. 130 § 2 k.p.). Jeśli w danym okresie rozliczeniowym przypada święto w innym dniu niż niedziela, pracownik powinien przepracować odpowiednio mniej dni, a tym samym godzin - pracy (uchwała SN z 14 listopada 2001 r., III ZP 20/101, Biuletyn Sądu Najwyższego 2001, nr 11, s. 8).
W celu obliczenia liczby dni pracujących w danym okresie rozliczeniowym należy podzielić wymiar czasu pracy przypadający do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym przez 8.
Systemy i rozkłady czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy (art. 150 § 1 k.p.).
Zakładowy (ewentualnie wydziałowy, czy oddziałowy) rozkład czasu pracy powinien zostać określony w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy.
Pracodawca, który nie ma obowiązku wydać regulaminu pracy, powinien podać rozkład czasu pracy w obwieszczeniu. Akt ten wchodzi w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Pracodawca jest zobowiązany zapoznać pracownika z treścią obwieszczenia przed rozpoczęciem przez niego pracy (art. 150 § 4 k.p. oraz 1043 k.p.).
Pracodawca na pisemny wniosek pracownika może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty (art. 142 k.p.).
Przepisy kodeksu prawa pracy nie określają wprost, na jaki okres z góry pracodawca powinien ustalać rozkład czasu pracy. Ze względu na ochronę interesów pracowników najbardziej wskazane byłoby podawanie rozkładu czasu pracy do wiadomości pracowników przed okresem rozliczeniowym. W wielu zakładach pracy, np. z powodu bardzo długiego okresu rozliczeniowego, czy zmiennego i zależnego od wielu zewnętrznych czynników zapotrzebowania na pracę, jest to często znacznie utrudnione lub wręcz niemożliwe. W takich przypadkach można podawać rozkłady czasu pracy do wiadomości pracowników nawet na okres krótszy od ustalonego okresu rozliczeniowego. Pracownicy powinni znać termin, do którego zapoznawani są z obowiązującymi ich rozkładami czasu pracy.