Sejmowa Komisja ds. Petycji rozpatrzyła i przyjęła w środę, 2 stycznia 2022 r., odpowiedź Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej na dezyderat nr 114 skierowany do prezesa Rady Ministrów w sprawie uregulowania wypłaty świadczeń honorowych dla osób, które ukończyły 100 lat.
Sprawdź również książkę: Polski system emerytalny. Prawne uwarunkowania trzech filarów ebook >>
Potrzeba jednolitego uregulowania świadczeń honorowych
Komisja na posiedzeniu w dniu 5 maja 2021 r. rozpatrzyła petycję w sprawie w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie wprowadzenia świadczenia honorowego dla 100-latków (BKSP-145-IX-191/20). Autor petycji postuluje podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej wprowadzenia świadczenia honorowego dla osób, które ukończyły 100 lat. Obecnie świadczenia dla nich są wypłacane na zasadach określonych w art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie. W petycji zauważono również, że w zależności od tego, kiedy dana osoba ukończyła 100 lat, może obecnie otrzymywać świadczenie honorowe w różnej wysokości. Różnicowanie zaś wysokości świadczeń przysługujących osobom, które ukończyły 100 lat, może budzić wątpliwości w aspekcie równego traktowania tych osób.
- W przekonaniu Komisji do Spraw Petycji świadczenia honorowe z tytułu wieku powinny być sprawiedliwe, uregulowane w ustawie i ujednolicone tak, by nie było różnic w wysokości świadczeń – w zależności od momentu ich przyznania – czytamy w dezyderacie nr 114 komisji. Jej członkowie zwrócili się w nim do rządu o przedstawienie stanowiska odnośnie konieczności jednolitego uregulowania tej kwestii. Komisja poprosiła o informację, jak obecnie wygląda praktyka i skala wypłacanych świadczeń dla 100-latków, zarówno w zakresie ich wysokości i liczby, jak też źródła finansowania (ZUS, KRUS, system mundurowy) oraz jakie są prognozy i tendencje na przyszłość.
Czytaj również: Świadczenie honorowe może ulec zmianie, bo coraz więcej Polaków dożywa 100 lat
ZUS, KRUS i inne organy rentowe
Jak poinformował Stanisław Szwed, wiceminister rodziny i polityki społecznej, osobom, które pobierają świadczenia emerytalno-rentowe wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, postępowanie o świadczenie honorowe podejmowane jest z urzędu. I tak, w 2016 r. prezes ZUS przyznał świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat 1017 osobom, w 2017 r. – 834, w 2018 r. – 857 osobom, a w 2019 r. i w 2020 r. – odpowiednio 1221 i 1571 osobom.
Liczba osób pobierających w 2020 roku świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat wyniosła 2,2 tys. osób, a kwota wypłat wyniosła 114 215,8 tys. zł. Od 1 marca 2021 r. wysokość tego świadczenia wynosi 4512,41 zł.
Według prognoz MRiPS, liczba osób, które ukończą 100 lat i w związku z tym wydatki na świadczenia honorowe dla nich będą systematycznie rosnąć – z szacowanych 3 tys. osób i 138,6 mln zł w 2021 r. do 3,9 tys. osób i 190,1 mln zł w 2022 r. Tendencja ta ma utrzymać się w latach następnych. I tak, odpowiednio w 2023 r. ma już być 4,7 tys. stulatków (a wydatki mają wynieść 246,1 mln zł), w 2024 r. – 5,4 tys. beneficjentów świadczenia honorowego (298,8 mln zł), w 2025 r. – 6,2 tys. osób (357,2 mln zł), by dojść do 9,7 tys. osób w 2030 r., kiedy to wydatki na ten cel maja sięgnąć 723,9 mln zł.
Jak podkreśla resort rodziny i polityki społecznej powołując się na informacje Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przyznawanie przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) dodatkowego świadczenia osobom, które ukończyły 100 lat życia, odbywa się na zasadzie zwyczajowej. - Od 1972 r. świadczenia te były przyznawane przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na mocy decyzji podjętej przez Prezesa Rady Ministrów. Od powstania Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego nastąpił podział kompetencji i pełny rozdział realizacji zadań z zakresu ubezpieczenia społecznego pomiędzy Prezesem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a Prezesem Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, co było konsekwencją odrębności obydwu instytucji ubezpieczeniowych. Spowodowało to potrzebę przejęcia przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego również zadań w zakresie obsługi emerytów i 
rencistów rolnych, którzy ukończyli 100 lat życia – czytamy w odpowiedzi MRiPS. Jak zapewnia ministerstwo, KRUS przyznaje dodatek z tytułu ukończenia 100 lat życia wyłącznie osobom pobierającym rolnicze emerytury lub renty, które osiągnęły 100 lat życia. Świadczenie dodatkowe dla stulatka jest ustalane na takich samych zasadach, jak dla emerytów i rencistów, którym świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Dodatek jest przyznawany z urzędu, czyli bez konieczności składania wniosku, po ukończeniu przez emeryta lub rencistę 100 lat życia. W 2020 r. przeciętna miesięczna liczba osób, której wypłacono dodatek z tytułu ukończenia 100 lat życia wyniosła 1032 osoby.
Z prognozy KRUS wynika, że w kolejnych latach liczba przyznanych dodatków z tytułu ukończenia 100 lat życia będzie utrzymywać się na porównywalnym poziomie.
Z kolei wojskowy organ emerytalny wypłaca to świadczenie co miesiąc, łącznie z przysługującym wojskowym świadczeniem emerytalno-rentowym, średnio 33 osobom (według stanu na dzień 31 maja 2021 r.).
Cena promocyjna: 33.6 zł
|Cena regularna: 42 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Zasady wypłat trafią do ustawy
Wiceminister Szwed twierdzi, że kwestia wprowadzenia ustawowych rozwiązań dotyczących wypłaty świadczenia osobom, które ukończyły 100 lat życia była wielokrotnie podnoszona. - Wstępna analiza przedmiotowego zagadnienia wskazuje, iż w przypadku wprowadzenia przepisów, które usankcjonują obowiązujące zasady przyznawania i świadczeń honorowych, regulacje te nie powinny ze względów społecznych znacząco odbiegać od dotychczasowych rozwiązań – podkreślił Stanisław Szwed. I przekazał, że minister rolnictwa i rozwoju wsi poinformował o rozpoczęciu prac legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia przepisu regulującego przyznawanie przez Prezesa KRUS świadczeń honorowych osobom, które ukończyły 100 lat życia, sankcjonującego wieloletnią tradycję przyznawania takich świadczeń. - Projekt zmiany ustawy oczekuje w chwili obecnej na wpis do Wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów – dodał.
Jak przypomina MRiPS, świadczenie honorowe wypłacane jest od 1972 r. Prezes Rady Ministrów pismem z 6 stycznia 1972 r. upoważnił prezesa ZUS do przyznawania osobom, które ukończyły 100 lat życia, świadczeń wyjątkowych na podstawie art. 116 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r. Nr 3, poz. 6, ze zm.). Od 1 stycznia 1999 r. świadczenia w drodze wyjątku są przyznawane na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291, z późn. zm.). Od 1 stycznia 1992 r. na mocy decyzji Ministra Pracy i Polityki Socjalnej wprowadzono zasadę, że wszystkim osobom, które kończą 100 lat życia — niezależnie od tego, czy pobierają świadczenie ustawowe czy też nie mają prawa do takich świadczeń — Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyznaje w trybie wyjątku świadczenie równe kwocie bazowej, służącej do obliczania wysokości nowych świadczeń, obowiązującej w dniu ukończenia 100 lat życia. Świadczenia honorowe przyznawane są osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkałym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej terytorium. Są one przyznawane niezależnie od wypłacanych świadczeń przyznanych na zasadach ogólnych, z zachowaniem prawa do przysługujących dodatków. Świadczenia honorowe finansowane są z budżetu państwa zgodnie z art. 84 ustawy emerytalnej i nie podlegają waloryzacji.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
