W dniu 1 stycznia 2016 r. wejdą w życie przepisy art. 1 pkt 8 – 13 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1066) - dalej u.z.ś.p., które w istotny sposób zmieniają zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków przysługujących ubezpieczonym niebędącym pracownikami, którzy przed nabycie prawa do zasiłku, podlegali ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych. Z przepisów tych wynika, że w przypadku takich ubezpieczonych podstawę wymiaru zasiłku, w tym zasiłku macierzyńskiego, będzie stanowiła suma:
a) przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
b) kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.
 
 
Jednocześnie należy zauważyć, że w powyższy sposób podstawa wymiaru zasiłku przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem, który podlegał ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, będzie ustalana tylko wówczas, gdy prawo do zasiłku zostanie nabyte po 31 grudnia 2015 r. Jeżeli bowiem ubezpieczony niebędący pracownikiem nabędzie prawo do zasiłku przed 1 stycznia 2016 r. będzie on wypłacany na zasadach i w wysokości obowiązujących przed tym dniem za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy. W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z obecnie obowiązującym art. 48 ust. 2 w zw. z art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 159 z późn. zm.) – dalej u.ś.p., w przypadku gdy ubezpieczony niebędący pracownikiem przed nabycie prawa do zasiłku podlegał ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczny przychód za pełne miesiące kalendarzowe tego ubezpieczenia.
Przykład: 
Kobieta w ciąży, zamierza założyć działalność gospodarczą w październiku 2015 r. i opłacić wszystkie składki ZUS od podstawy 5000 zł przez 3 miesiące. W jakiej wysokości będzie przysługiwał jej zasiłek macierzyński?
Odnosząc powyższe do przypadku przestawionego w pytaniu należy stwierdzić, że jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nabędzie po 31 grudnia 2015 r., jego podstawę wymiaru będzie stanowiła suma:
a) przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe (tj. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego albo 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę), po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
Dowiedz się więcej z książki
Meritum Ubezpieczenia Społeczne 2015
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

b) kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy. Oznacza to, że w takim przypadku nawet jeżeli za październik, listopad i grudzień 2015 r. osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą opłaci składkę na dobrowolnego ubezpieczenie chorobowe od kwoty 5000 zł to przedmiotowa kwota nie będzie stanowiła podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.
Jeżeli natomiast ta osoba nabędzie prawo do zasiłku macierzyńskiego przed 1 stycznia 2016 r. jego podstawę wymiaru będzie stanowił przeciętny miesięczny przychód za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia chorobowego. W praktyce będzie to kwota 5000 zł, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej kwoty. Pamiętać bowiem należy, że zgodnie z art. 3 pkt 4 u.ś.p. za przychód uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Natomiast przeciętny miesięczny przychód – co wynika z art. 48 ust. 2 w zw. z art. 38 ust. 1 u.ś.p. - ustala się przez podzielenie przychodu osiągniętego przez ubezpieczonego niebędącego pracownikiem za okres, z którego podlega on uwzględnieniu w podstawie wymiaru, przez liczbę miesięcy, w których przychód ten został osiągnięty.