Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103 – 106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r.poz. 1440 z późn. zm.) – dalej u.e.r.
 
 
Należy jednak na wstępie wyjaśnić, że zgodnie z art. 103 ust. 2 u.e.r. nie dotyczy to tych emerytów, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny. Z art. 104 ust. 1 u.e.r. wynika, że okolicznością, której wystąpienie powoduje zawieszenie lub zmniejszenie emerytury lub renty jest osiągnięcie przez świadczeniobiorcę przychodów z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (np. umowy o pracę, umowy zlecenia, pozarolniczej działalności) oraz z tytułu służby (np. służby w Policji) przekraczającego odpowiednio 130% lub 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy. W przypadków emerytów lub rencistów prowadzących pozarolniczą działalność (np. pozarolniczą działalność gospodarczą) – zgodnie z art. 104 ust. 1a u.e.r. – za przychód, który ma wpływ  na zawieszenie lub zmniejszenieemerytury lub renty uważa się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych są przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s. Na mocy art. 18 ust. 8 i art. 18a w zw. z art. 20 ust. 1 u.s.u.s. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana przez przedsiębiorcę kwota, która - w zależności od tego, czy przedsiębiorca spełnia warunki do opłacania składek na preferencyjnych warunkach – nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia albo 30% minimalnego wynagrodzenia. Nie ulega zatem wątpliwości, że w przypadku emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą przychodem, który ma wpływ na zawieszenie lubzmniejszenie emerytury lub renty nie jest przychód faktycznie osiągnięty z tytułu tej działalności, ale zadeklarowana kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (w praktyce z uwagi na to, że wszyscy emeryci część rencistów z tytułu pozarolniczej działalności podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jest to kwota, która byłaby przez nich zadeklarowana gdyby byli objęci obowiązkowo tymi ubezpieczeniami).
 
 
Mając na uwadze obecnie obowiązujące kwoty 130% (od 1 stycznia 2015 – 4915,50 zł) i 70% (od 1 stycznia 2015 r. – 2646,80 zł) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy oraz kwoty 60%prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (w 2015 r. – 2375,40 zł) i 30% minimalnego wynagrodzenia (w 2015 r. – 525 zł), należy przyjąć, że obecnie osiąganie przez emeryta lub rencistę przychodów z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej samo przez się nie może spowodować zawieszenia prawa doemerytury lub renty lub zmniejszenia tych świadczeń pieniężnych.
Powyższe znajduje swoje potwierdzenie w literaturze prawniczej (Kamil Antonów, Bartosz Suchacki, Komentarz do art.104 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz, LEX, 2014) oraz orzecznictwie sądowym (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 stycznia 2011 r., sygn. akt III AUa 657/10, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt III AUa 1082/12). Analogiczne stanowisko, co do wykładni art. 104 ust. 1a u.e.r., prezentuje również ZUS.
 
Chcesz być na bieżąco? Zajrzyj do Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych