Pracowniku masz problem? Idź do sądu pracy

W przypadku sporu sądowego między pracodawcą a pracownikiem należy stosować Kodeks postępowania cywilnego. To właśnie z jego przepisów wynika zasada uprzywilejowania pracownika w sądzie.

Kiedy sąd pracy?

Zarówno pracodawca jak i pracownik powinien wiedzieć jakie sprawy mogą być przedmiotem sporu przed sądem pracy.

Zgodnie z art. 476 k.p.c. przez sprawy z zakresu prawa pracy rozumie się sprawy:

• 1) o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane;
• 1¹) o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy;
• 2) o roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy;
• 3) o odszkodowania dochodzone od zakładu pracy na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Sprawdź kiedy możesz wytoczyć powództwo przed sądem pracy>>>

Czy wiesz, że...?

Sądy pracy rozstrzygają jedynie indywidualne spory z zakresu prawa pracy. Sprawy z zakresu zbiorowego prawa pracy reguluje odrębna ustawa.

Kodeks pracy w art. 262 wskazuje natomiast, że spory dotyczące:

1. ustanawiania nowych warunków pracy i płacy,
2. stosowania norm pracy,
3. pomieszczeń w hotelach pracowniczych nie podlegają właściwości sądów pracy.

Więcej przywilejów dla pracownika

W postępowaniu sądowym pracodawca postrzegany jest jako strona silniejsza. Wobec tego ustawodawca w celu ochrony interesów pracownika zagwarantował mu szereg przywilejów, dzięki którym procedura nie będzie skomplikowana.

Przepisy k.p.c wprowadzają następujące ułatwienia dla pracownika:

1. Nie zawsze można odrzucić pozew

Pracownik czasami może nie wiedzieć, czy swoje roszczenia powinien kierować do sądu, czy też innego organu. Wobec tego nie może ponieść negatywnych konsekwencji z  tego tytułu.

Zgodnie bowiem z art. 464 k.p.c § 1 odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ.

W takim przypadku sąd jest zobowiązany do przekazania sprawy wskazanemu organowi.

W doktrynie przyjmuje się, że odrzucenie pozwu w takich sprawach jest więc możliwe tylko wtedy, gdy żaden organ nie jest właściwy do jej rozpoznania.

2. Mniej formalności

Pracownik, który działa w sprawie bez profesjonalnego pełnomocnika może: w sądzie dla niego właściwym zgłosić ustnie do protokołu powództwo, a także treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.

Ustawodawca wychodząc naprzeciw osobom, które nie są w stanie pokryć kosztów adwokata lub radcy prawnego, znosi obowiązek pisemnego sporządzenia pism procesowych.

Zobacz także: Do Sądu Najwyższego tylko ze sprawami za ponad 10 tysięcy

3. Przemienna właściwość miejscowa

Pracownik – zgodnie z treścią art. 461 § 1 k.p.c. może złożyć pozew według własnego wyboru bądź przed sąd właściwości ogólnej pozwanego (np. siedziba pracodawcy), bądź przed sąd w okręgu którego praca jest, była lub miała być wykonywana (np. miejsce wykonywania czynności przez pracownika), bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy. Należy dodać, że pracownik ma zupełną dowolność w wyborze konkretnego sądu, przed którym będzie toczyła się sprawa.

W przypadku postępowania przed sądem pracy mamy zatem do czynienia z tzw. właściwością miejscową przemienną, co oznacza odstępstwo od ogólnej zasady wyrażonej w art. 27 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.

4. Szerszy krąg pełnomocników procesowych

Kolejnym ułatwieniem, z którego może skorzystać pracownik jest wybór pełnomocnika. Co ważne do jego  reprezentacji oprócz adwokatów i radców prawnych są uprawnione także inne podmioty.

Jak wynika z treści ustawy pełnomocnikiem pracownika może być również przedstawiciel związku zawodowego lub inspektor pracy albo pracownik zakładu pracy, w którym mocodawca jest lub był zatrudniony. Dodatkowo zgodnie z art. 462 k.p.c. w sprawach z zakresu prawa pracy organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych, za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie, mogą wytaczać powództwa na rzecz pracownika, a także przystępować do nich w toczącym się postępowaniu.

Sprawdź jakie sa zasady pokrywania kosztów sądowych

5. Sąd pomoże w wyborze roszczenia

Często zdarza się, że w toku postępowania roszczenie, które wybrał pracownik okazuje się nieuzasadnione. W takiej sytuacji na pomoc przychodzi sąd, który z urzędu może uwzględnić inne, alternatywne roszczenie pracownika.

Warto wiedzieć...

Na podstawie art. 45 § 2 k.p. sąd może uwzględnić roszczenie o odszkodowanie zamiast zgłoszonego przez pracownika roszczenia o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, jeżeli uwzględnienie ich (w ocenie sądu) jest niemożliwe lub niecelowe (zob. Komentarz aktualizowany do art.477(1) Kodeksu postępowania cywilnego, Tomasz Demendecki, Opubl. LEX/el., 2014)

6. Nadanie klauzuli natychmiastowej wykonalności

Jak wynika z art. 477² § 1 k.p.c. zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nadaje wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Wydanie powyższej klauzuli jest dla sądu obligatoryjne.

Natomiast jak wynika z § 2 wskazanego przepisu w przypadku uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, sąd na wniosek pracownika może w wyroku nałożyć na zakład pracy obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy.

Chcesz wiedzieć więcej o postępowaniu przed sądem pracy? Zamów dostęp do LEX >