Każdą grupę wiekową charakteryzują określone cechy. Z różnic dzielących pokolenia mogą wynikać trudności we współpracy i komunikacji. Specjaliści są jednak zgodni: dzięki zróżnicowanej kadrze firmy mają szansę na rozwój, szczególnie w obecnych czasach, kiedy tak trudno jest pozyskać pracowników o pożądanych kwalifikacjach.
- Patrząc przez pryzmat zmian zachodzących na całym świecie, można zauważyć, jak szybko precyzja oraz trafność doboru pracowników stają się warunkiem koniecznym do tego, by organizacje mogły osiągnąć sukces. W niedalekiej przyszłości to nie produkt, usługa, innowacja czy model biznesowy będą determinowały konkurencyjność i pozycję firm na rynku. Liderami będą ci, którym uda się zbudować i zatrzymać najlepsze zespoły. Ich fundamentem jest komplementarność, przekładająca się na wielowymiarowy potencjał i możliwości – mówi Joanna Wanatowicz, dyrektor generalna Grafton Recruitment. Firma opublikowała raport „Pokolenia na polskim rynku pracy”, w którym oddaje głos pracodawcom i pracownikom z różnych grup wiekowych.
Czytaj w LEX: Starsi szansą dla rynku pracy >>>
Czytaj również: Rynek Pracy - zmiany i trendy w październiku 2022 według OLX Praca>>
Demografia kluczowym wyzwaniem rynku pracy
Według wstępnych wyników Narodowego Spisu Powszechnego 2021, ludność Polski liczy 38,036 mln osób, czyli mniej o 1,2 proc. niż w 2011 roku. Najbardziej liczne są grupy w wieku 30-44 lat (24 proc.). 37 proc. (14 mln osób) stanowią osoby w wieku 50+, przy czym – zgodnie z zapowiedziami GUS – w ciągu 10 lat będzie to już blisko 45 proc.
Największy odsetek pracujących stanowią obecnie osoby w wieku 25-34 lat oraz 35-44 – łącznie to ponad 50 proc. aktywnych zawodowo. Warto jednak zauważyć, że spada udział osób w wieku 25-34 lat w całkowitej liczbie aktywnych zawodowo (-5,8 pp. na przestrzeni ostatnich 10 lat), a rośnie odsetek pracujących w wielu 55-64 lat (+4,3 pp.) oraz 65+ (+2,6 pp.).
Czytaj w LEX: Podlaski rynek pracy – rozwój na przekór stereotypom? >>>
Czytaj w LEX: Coraz więcej różnorodności na polskim rynku pracy, czyli jak rozwija się zarządzanie różnorodnością w Polsce? >>>
- Statystyki nie kłamią – malejąca liczba ludności i poprawa jakości życia prowadzą do starzenia się społeczeństwa i zmniejszenia odsetka aktywnych zawodowo. Jednym z kluczowych rozwiązań pogłębiającego się niedoboru pracowników jest wdrażanie polityki różnorodności w firmach i aktywizacja starszego pokolenia na dużo większą skalę niż obecnie. Warto pamiętać, że 50+ to nie tylko rosnąca grupa, ale wbrew utartym opiniom – nadal otwarta na wyzwania zawodowe, mająca wartościowe doświadczenia, którymi chce się dzielić - wyjaśnia Ewa Michalska, dyrektor operacyjna Grafton Recruitment.
Z raportu wynika, że przedstawiciele pokolenia Baby Boomers (urodzeni w latach 1946-1964) stanowią 25 proc. pracujących, o 20 proc. więcej niż najmłodsze Zetki (1996-2000). Pomiędzy nimi plasują się Igreki (Millenialsi – 1980-1995) z 35 proc. udziałem w rynku pracy oraz 33 proc. aktywnych zawodowo Iksów (1965-1979).
Czytaj w LEX: Pokolenie M - specjaliści od multitaskingu >>>
Cena promocyjna: 149 zł
|Cena regularna: 149 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 104.3 zł
Pokolenia BB, X, Y, Z – priorytety w domu i w pracy
"Zetki to roszczeniowi dyletanci. Pracodawców zmieniają jak rękawiczki”, „Młodzi górą”, „Na rynku pracy nie ma miejsca dla 55+”, „Millenialsi z trudem podporządkowują się przełożonemu”, a „Iksy nie znoszą krytyki i porażki” – to tylko nieliczne ze stereotypów, z którymi w życiu zawodowym zmagają się poszczególne generacje. Raport wskazuje, na ile są one prawdziwe oraz co rzeczywiście łączy, a co dzieli pokolenia.
Pandemia COVID-19, skutki wojny w Ukrainie oraz obecna sytuacja gospodarcza wpływają nie tylko na funkcjonowanie konkretnych branż, ale również na morale samych pracowników. Jest to szczególnie widoczne w kontekście wartości, jakimi kierują się obecnie poszczególne pokolenia. Poza oczywistymi wyróżnikami pokoleń ich wspólnym mianownikiem okazuje się docenianie zdrowia i życia rodzinnego jako wartości mających bezwzględnie największe znaczenie w życiu prywatnym. Niezależnie od wieku wszyscy przedkładają zdrowie i rodzinę ponad pieniądze, pasję, karierę czy życie towarzyskie. Baby Boomers są grupą najbardziej zgodną w ocenie znaczenia zdrowia – aż 52,6 proc. respondentów przypisuje mu pierwsze miejsce.
Wśród trzech najistotniejszych wartości w życiu zawodowym wszystkie grupy wskazały atmosferę w pracy, wysokie wynagrodzenie oraz stabilność i bezpieczeństwo zatrudnienia. Dobra atmosfera jest zdecydowanie najważniejsza w opinii Zetek (56 proc. wskazań), następnie Iksów (52,8 proc.) i Baby Boomersów (52,6 proc.), a najmniej Igreków (48 proc.). Wysokie wynagrodzenie to z kolei najbardziej znaczący czynnik według Iksów – znalazło się na pierwszym miejscu wśród wskazań (59 proc.). W przypadku Igreków było to 57 proc., Zetek – 51 proc., a Baby Boomers – 46 proc. Stabilność i bezpieczeństwo zatrudnienia najmniejsze znaczenie ma dla pokolenia Y (41 proc.), następnie Zetek (48 proc.) i Iksów (51 proc.). Najbardziej doceniają je przedstawiciele najstarszego pokolenia – ten czynnik znalazł się u nich na pierwszym miejscu (59 proc. wskazań). To oni również są najbardziej spójni w obszarze wartości wyznawanych zarówno w kontekście swojego życia zawodowego, jak i prywatnego.
Czytaj w LEX: Jabłońska Agnieszka, Młody gniewny poszukiwany >>>
Sprawdź również książkę: Autonomiczne źródła prawa pracy >>
Wśród najlepiej zarabiających więcej niezadowolonych niż zadowolonych
32 proc. przedstawicieli pokolenia Baby Boomers zarabia powyżej 5000 zł netto, czyli więcej niż średnia krajowa. Jednocześnie daje to jeden z najniższych wyników wśród pokoleń w tym przedziale wynagrodzeń – niższe zarobki mają już tylko Zetki. Co ciekawe, rekruterzy przyznają, że Boomersi zaniżają często swoje oczekiwania finansowe w stosunku do posiadanych kompetencji.
Prawie 35 proc. ankietowanych Iksów deklaruje, że zarabia powyżej średniej krajowej. Podczas rozmów kwalifikacyjnych Iksy przedstawiają zwykle realne oczekiwania finansowe, adekwatne do kompetencji i doświadczenia, często również sami pytają o widełki płacowe. Wykazują także otwartość na negocjacje.
Czytaj w LEX: Ocena roczna – czy ma jeszcze sens? >>>
Czytaj w LEX: Cztery wymiary zarządzania pokoleniami >>>
Millenialsi (pokolenie Y) to grupa najbardziej zadowolona ze swojego wynagrodzenia. Wynik ten nie zaskakuje, ponieważ zarabiają średnio najwięcej. 36 proc. ankietowanych Igreków otrzymuje wynagrodzenie wyższe niż 5 000 zł netto, a niemal 5 proc. – przewyższające kwotę 10 000 zł netto. Mimo to wśród nich nadal więcej jest osób niezadowolonych niż zadowolonych (odpowiednio 43 proc. vs 37 proc.). Oczekiwania finansowe Igreków są zazwyczaj racjonalne, przemyślane i poparte doświadczeniem. Jedynie niespełna 1⁄4 ankietowanych zarabia poniżej 3500 zł netto.
Zetki, często z powodu braku doświadczenia na rynku pracy, zarabiają najmniej. Niemal 70 proc. z nich otrzymuje wynagrodzenie w wysokości do 5 000 zł netto. Ze względu na duże zapotrzebowanie na absolwentów kierunków technicznych najwyższych stawek oczekują głównie w branży IT i inżynierii produkcji. Co ciekawe, kandydaci „techniczni” z pokolenia Z poruszają się zwykle w górnych granicach widełek płacowych, nawet jeśli nie mają jeszcze wymaganego doświadczenia.
We wszystkich pokoleniach odsetek niezadowolonych ze swojego wynagrodzenia jest wyższy niż tych, które są nim usatysfakcjonowane. Większość z nas chce zarabiać więcej – tak było, jest i będzie. Rosnąca inflacja i niepewność jutra dodatkowo wzmacniają te nastroje.
Najbardziej zadowoleni z pracy są Baby Boomers, najmniej – pokolenie Z
To wśród najstarszego pokolenia notuje się najwyższy odsetek osób wykonujących pracę zgodną z ich wykształceniem (niemal 58 proc. wskazań). Oznacza to, że w obliczu obecnego deficytu wykwalifikowanych pracowników kandydaci 55+ stanowią ciekawą grupę dla pracodawców.
Największy odsetek zdecydowanie zadowolonych lub raczej zadowolonych z pracy także stanowią Baby Boomers (66 proc.), z kolei najwięcej zdecydowanie i raczej niezadowolonych reprezentują Zetki (ponad 20 proc.). Pokoleniowo Boomersi to optymiści, skromni, potrafiący często dostrzec małe rzeczy, dla których własne spełnienie często nie jest najważniejsze. W pracy poszukują stabilizacji i bezpieczeństwa, lubią się czuć częścią zespołu – tak zostali ukształtowani przez doświadczenia powojenne, okresu PRL, a następnie transformacji ustrojowej.
Priorytety Zetek to samorealizacja i rozwój. Wpływ na takie podejście mogą mieć oczekiwania pracodawców w kontekście produktywności, zaangażowania, podnoszenia kwalifikacji czy też czasu poświęcanego na pracę.
Wśród cech wspólnych dla wszystkich pokoleń wyraźnie zauważalna jest potrzeba odczuwania dumy ze swojej pracy - chcą być pewni, że wnoszą wartość, a ich praca ma sens oraz realny wpływ na realizację misji i celów firmy. Wspólna jest też potrzeba bycia docenionym. I choć jest ona rozumiana w różny sposób, każdy – niezależnie od wieku – chce, aby jego działania i wyniki zostały dostrzeżone. Wszystkie pokolenia wskazują też na relacje w pracy jako aspekt decydujący o poziomie ich zaangażowania.
Czytaj również: Lewiatan: Pogarszają się nastroje pracowników
Opieka medyczna najbardziej docenianym benefitem
Wśród atrakcyjnych dla poszczególnych grup wiekowych benefitów znalazły się m.in. elastyczne godziny pracy (BB – 33 proc.; Iksy – 31 proc.; Millenials – 30 proc.; Zetki – 28 proc. wskazań) i bezpłatne posiłki (BB – 33 proc.; Iksy – 25 proc.; Millenials – 23 proc.; Zetki – 26 proc.). Jednak to opieka medyczna jest najbardziej docenianym przez pracowników dodatkiem pozapłacowym (BB – 46 proc.; Iksy – 45 proc.; Millenials – 33 proc.; Zetki – 34 proc. wskazań).
Zdaniem autorów raportu, nie dziwi fakt, że każda z grup wiekowych na pierwszym miejscu wskazała prywatną opiekę medyczną jako najatrakcyjniejszy dla nich benefit. W świetle ostatnich wydarzeń i doświadczeń – pandemii COVID-19, wojny w Ukrainie oraz trudnej sytuacji społeczno-gospodarczej perspektywa dofinansowania do prywatnej opieki medycznej zyskuje na wartości. Zapewnienie łatwiejszego dostępu do ochrony zdrowia znacznie zwiększa poczucie bezpieczeństwa.
Tymczasem – podobnie jak w przypadku Iksow (33 proc.) i Zetek (33 proc.) – na pierwszym miejscu aktualnie posiadanych przez ankietowanych z pokolenia BB benefitów znalazły się wczasy pod gruszą (39 proc.). Prywatną opiekę medyczną ma zagwarantowane jedynie 25 proc. Boomersów, 23 proc. Iksów, 31 proc. Millenialsów i 23 proc. Zetek.
- Różnice między pokoleniami były, są i zawsze będą. Przedstawiciele każdego z nich wnoszą inne umiejętności, doświadczenia, odmienne postawy, sposoby komunikowania, a także zainteresowania czy energię. Warto patrzeć na pokolenia nie przez pryzmat często krzywdzących stereotypów, ale potencjału wynikającego zarówno z podobieństw, jak i dzielących ich różnic - zauważa Danuta Protasewicz, Regional Manager Grafton Recruitment.
Raport został przygotowany na podstawie badań zrealizowanych w sierpniu 2022 r. przez agencję badawczą SW Research oraz Grafton Recruitment w okresie 12 sierpnia – 22 sierpnia br. na reprezentatywnej próbie pracujących Polaków w wieku 22-65 lat, mieszkających w miastach liczących powyżej 100 tys. mieszkańców. Ustalony proporcjonalnie do liczby ludności w danych przedziałach wiekowych rozkład respondentów był następujący: osoby w wieku 22-26 lat (pokolenie Z): N=87; osoby w wieku 27-42 lata (pokolenie Y): N=511; osoby w wieku 43-57 lat (pokolenie X): N=318; osoby w wieku 58-65 lat (pokolenie Baby Boomers): N=95. Ankieta skierowana do pracodawców (przedstawicieli małych, dużych i średnich przedsiębiorstw, N=98) została przeprowadzona metodą CAWI przez Grafton Recruitment w okresie 9 sierpnia 2022-7 września 2022 roku.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.