Z sygnałów, jakie docierają do redakcji Prawo.pl wynika, że wielu pracodawców stara się doprecyzować na własną rękę skąpe regulacje ustawowe dotyczące pracy zdalnej okazjonalnej. Zastanawiają się jednak, czy mogą żądać od pracowników podawania we wniosku o pracę zdalną okazjonalną miejsca, w którym ta praca będzie wykonywana.
- Pracodawcy przygotowują wzory wniosków także dla pracy zdalnej okazjonalnej. Wzory mają uporządkować kwestie związane ze stosowaniem takiej formy pracy zdalnej, m.in. pojawia się sprawa wskazania miejsca wykonywania pracy zdalnej. Wnioskując o pracę zdalną okazjonalną pracownik powinien również wskazać miejsce wykonywania pracy - mówi Robert Lisicki, radca prawny, dyrektor Departamentu Pracy Konfederacji Lewiatan.
Czytaj również: Okazjonalna praca zdalna to nie urlop na żądanie – nie wystarczy wniosek, potrzebna zgoda szefa>>
Praca zdalna okazjonalna to odrębny tryb pracy zdalnej
Szkopuł jednak w tym, że wykonywanie pracy zdalnej reguluje tylko jeden przepis znowelizowanego niedawno Kodeksu pracy (Dz.U. z 2023 r., poz. 240). A mianowicie art. 67(33) par. 1. Zgodnie z nim, praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym.
Do tej formy pracy zdalnej nie stosuje się jednak wielu przepisów o pracy zdalnej. W myśl par. 2 ww. artykułu, do pracy zdalnej okazjonalnej wyłączone zostało stosowanie art. 67(19)- 67(24) oraz art. 67(31) par. 3 K.p., w tym m.in. zasad wykonywania pracy zdalnej. A kontrola wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej, kontrola w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub kontrola przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, będzie odbywać się na zasadach ustalonych z pracownikiem (będzie, bo przepisy o pracy zdalnej wejdą w życie 7 kwietnia 2023 r.).
Nic więc dziwnego, że wielu pracodawców ma wątpliwości, czy we wnioskach o pracę zdalną okazjonalną może żądać od pracowników wskazania miejsca, w którym będzie ona wykonywana.
WZORY DOKUMENTÓW w LEX NOWOŚĆ:
- Wniosek pracownika o okazjonalną pracę zdalną - wzór dokumentu >
- Wniosek o zgodę na pracę zdalną >
- Regulamin pracy zdalnej >
- Ocena ryzyka zawodowego przy pracy zdalnej >
- Polecenie pracodawcy w sprawie pracy zdalnej >
- Porozumienie z pracownikiem o wykonywaniu pracy zdalnej >
- Oświadczenie pracownika o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy zdalnej >
- To pracodawca zarządza tym procesem i to on może określić wzór wniosku dla pracy okazjonalnej, bo to jest uprawnienie pracodawcy. Choć przepisy Kodeksu pracy dotyczące pracy okazjonalnej wyłączają stosowanie całego szeregu przepisów o pracy zdalnej, to nadal pracodawca ma prawo skontrolować wykonywanie pracy, warunki bhp, w których ta praca jest wykonywana i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych. Kontrola ta będzie odbywała się na zasadach ustalonych z pracownikiem. Pracodawca może więc określić miejsca, w których taka praca okazjonalna nie będzie mogła być wykonywana - np. inne kraje, miejsca publiczne, miejsca nie zapewniające bezpiecznych czy higienicznych warunków pracy. I to będzie raczej standardem - mówi Łukasz Kuczkowski, radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski.
- Jak wiadomo, ustawodawca nie przewidział możliwości uregulowania pracy zdalnej okazjonalnej w regulaminie pracy zdalnej. W efekcie pracodawcom pozostaje tylko możliwość określenia zasad jest wykonywania w zarządzeniu lub porozumieniu z pracownikiem. To w nim pracodawca może określić nie tylko zasady występowania z wnioskiem o pracę zdalną okazjonalną, ale i wzór wniosku ze wskazaniem miejsca wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej włącznie - mówi dr hab. Monika Gładoch, prof. UKSW, kierownik Katedry Prawa Pracy, radca prawny.
Czytaj w LEX: Praca zdalna w administracji >>>
Czytaj w LEX: Obowiązki placówki medycznej związane z organizacją pracy zdalnej >>>
Czytaj w LEX: Praca zdalna nauczycieli i pracowników niepedagogicznych >>>
Cena promocyjna: 55.2 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 62.1 zł
Czy pracodawca musi znać miejsce wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej?
- Każda praca zdalna odbywa się w miejscu wcześniej uzgodnionym z pracodawcą. I choć w przypadku pracy zdalnej okazjonalnej procedura jest bardziej odformalizowana (m.in. nie trzeba zawierać aneksu do umowy o pracę), to nie ma możliwości, aby pracodawca nie wiedział, gdzie pracę zdalną pracownik będzie wykonywał - mówi serwisowi Prawo.pl dr Agata Miętek, adwokat w kancelarii WKB, adiunkt w Zakładzie Prawa Pracy w Akademii Leona Koźmińskiego i ekspert BCC ds. prawa pracy. I wskazuje na art. 67(18) Kodeksu pracy, który stanowi, że praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna). – Nie ma więc możliwości, aby pracownik pracował z różnych miejsc na świecie, a pracodawca o tym nie wiedział. W każdym przypadku pracownik będzie musiał wskazać miejsce (adres), wykonywania pracy zdalnej, w odpowiedzi na co pracodawca będzie wyrażał (bądź nie) zgodę na wykonywania pracy w takim miejscu. W szczególności, pracodawca będzie mógł zdecydować, że praca zdalna z zagranicy w ogóle nie może być wykonywana – podkreśla dr Agata Miętek.
Czytaj w LEX: Praca zdalna a ochrona danych osobowych >>
Prof. Monika Gładoch nie ma wątpliwości co do tego, że pracodawca musi znać miejsce wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej. – Praca zdalna okazjonalna to inny rodzaj pracy niż praca zdalna całkowita, hybrydowa czy z polecenia pracodawcy. To prawda, że wiele zasad dotyczących pracy zdalnej zostało wyłączonych ze stosowania do pracy zdalnej okazjonalnej, ale definicja pracy zdalnej jest wspólna. Wynika z niej (art. 67/18), że praca zdalna ma być wykonywana w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym miejscu zamieszkania pracownika. Nie może być tak, że pracodawca nie dość, że byłby zaskakiwany wnioskiem, to jeszcze nie wiedziałby, gdzie pracownik pracuje – zauważa. I dodaje: - Owszem pracownik może z góry zastrzec sobie nawet kilka miejsc wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej, ale za każdym razem musi je we wniosku wskazać a pracodawca musi się na nie zgodzić.
Zdaniem mec. Łukasza Kuczkowskiego, pracodawca musi wiedzieć, gdzie ta praca będzie wykonywana nie tylko na wypadek przeprowadzenia ewentualnej kontroli, ale przede wszystkim dlatego, że to on jako płatnik będzie ponosił konsekwencje podatkowe czy ubezpieczeniowe, gdyby się okazało, że pracownik bez jego wiedzy pracował w innym kraju, zwłaszcza poza UE.
W opinii Roberta Lisickiego, warto zwrócić uwagę na kwestie miejsca wykonywania pracy zdalnej przy pracy okazjonalnej. - Jeżeli kolejne wnioski pracownika będą wskazywały nowe miejsca pracy zdalnej, to pracodawca powinien zaktualizować w aktach osobowych oświadczenia pracownika dotyczące bhp – podkreśla dyrektor Departamentu Pracy Konfederacji Lewiatan.
Zobacz w LEX: Jak w praktyce po zmianach w Kodeksie Pracy wdrożyć pracę zdalną w organizacji? >>
Sprawdź również książkę: Praca zdalna. Kontrola trzeźwości pracowników. Wzory (E-BOOK) ebook >>
Pracodawcy będą dookreślać pracę zdalną okazjonalną
Jak zauważa Monika Kolasińska, radca prawny z Działu Prawa Pracy kancelarii Sadkowski i Wspólnicy, praca zdalna okazjonalna to odrębny rodzaj pracy zdalnej, uregulowany w osobnym przepisie Kodeksu pracy, co jednak absolutnie nie oznacza, że pracownik może ją wykonywać z dowolnego miejsca na świecie, skąd tylko zechce. - Do pracy zdalnej okazjonalnej stosuje się bowiem przepis art. 67(18) K.p., który stanowi, że praca zdalna ma być wykonywana w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą – wskazuje mec. Monika Kolasińska.
Sprawdź w LEX: Co się dzieje w przypadku, jeśli podpisana zostanie umowa o pracę zdalną, a pracownik będzie cały czas chodził do biura? >>
I podkreśla, że pracodawca może ją limitować. – Może wskazać miejsca, z których praca zdalna, w tym okazjonalna, nie może być wykonywana, np. z miejsc publicznych, z ogólnodostępnego i niezabezpieczonego wi-fi czy z zagranicy. W przypadku pracy za granicą wchodzi bowiem w grę kwestia zabezpieczenia społecznego oraz podatków. Wielu pracodawców decyduje się więc na wyłączenie pracy za granicą. Pracownicy, którzy wyjadą za granicę bez wiedzy pracodawcy i stamtąd będą wykonywać pracę zdalną okazjonalną dopuszczają się naruszenia przyjętego porządku w firmie i muszą liczyć z karą od upomnienia, przez naganę po wypowiedzenie umowy o pracę, a w drastycznych przypadkach nawet rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, włącznie – zaznacza mec. Monika Kolasińska.
Jak twierdzi Robert Lisicki, niektórzy pracodawcy są zainteresowani dookreśleniem, w jakim czasie powinny być składane wnioski o pracę zdalną okazjonalną albo jak daleko od biura pracodawcy miejsce pracy zdalnej może się mieścić. I przypomina, że pracodawca może odmówić wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej, np. kiedy w dniu proponowanym przez pracownika niezbędna jest jego obecność w biurze, kiedy proponowane miejsce wykonywania pracy zdalnej wzbudzi wątpliwości.
Więcej w LEX: Nowe zasady pracy zdalnej - nowelizacja kodeksu pracy >>>
Czytaj w LEX: Koszty pracy zdalnej >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
