Szkopuł w tym, że inne reguły obowiązują osoby urodzone po 1948 r., a inne - urodzone przed 1949 r. Zdaniem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), wynika to z reformy systemowej ubezpieczenia emerytalnego wprowadzonej w 1999 roku.
- Rozwiązanie takie należy uznać za krzywdzące, zadające kłam teorii sprawiedliwości społecznej i regule zasady równości wywodzącej się z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – napisał w swojej interpelacji poseł Jan Łopata (nr 234). Chciał wiedzieć, czy w dobie wielkich programów socjalnych, wprowadzanych przez rząd, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej widzi potrzebę ujednolicenia zasad pobierania świadczeń emerytalnych z ZUS i KRUS przez osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. i po 31 grudnia 1948 r.
- Obecnie w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie są prowadzone prace zmierzające do zmiany warunków pobierania świadczeń emerytalnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zbiegu ze świadczeniami emerytalno-rentowymi przyznawanymi na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz zasad ustalania wysokości tych świadczeń. Natomiast ewentualne zmiany uregulowań zawartych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników pozostają w gestii Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – napisała w odpowiedzi na interpelację minister Marlena Maląg.
Czy resort rolnictwa planuje jakieś zmiany, na razie nie wiadomo. Na odpowiedź ministerstwa czekamy.
Sprawdź również książkę: Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zaopatrzenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem >>
Podwójne ubezpieczenie rolników „dwuzawodowców”
Od początku istnienia systemu ubezpieczenia społecznego rolników, czyli od 1977 r. aż do 1989 r., istniał obowiązek podwójnego ubezpieczenia rolników „dwuzawodowców” - tj. osób, które pracę na roli łączyły z zatrudnieniem poza rolnictwem. W związku z tym istniała możliwość pobierania świadczeń emerytalno-rentowych zarówno z powszechnego, jak i rolniczego systemu ubezpieczenia społecznego. W razie zaś nabycia prawa do dwóch ww. świadczeń, uprawnionemu wypłacano półtora świadczenia – świadczenie korzystniejsze w całości, a drugie - w połowie.
Jednak na podstawie ustawy z 24 lutego 1989 r., która zmieniła przepisy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 10, poz. 53), zniesiono zarówno obowiązek podwójnego ubezpieczenia rolników „dwuzawodowców”, jak i możliwość pobierania dwóch świadczeń emerytalno-rentowych i wprowadzono rozwiązanie polegające na wzajemnym zaliczaniu okresów ubezpieczenia do uprawnień emerytalno-rentowych. Dodatkowo umożliwiono pobieranie tylko jednego świadczenia emerytalnego: z powszechnego albo rolniczego systemu ubezpieczenia społecznego.
Sprawdź w LEX: Czy pracownikowi można zaliczyć okres pracy na roli do stażu pracy, jeśli spełniał warunki domownika? >
Sytuacja rolnika zależy od daty urodzenia
W efekcie w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. obowiązuje zasada odrębności systemów ubezpieczeń, zgodnie z którą osoby uprawnione jednocześnie do emerytury rolniczej i do emerytury powszechnej, mają prawo pobierania obu świadczeń. Natomiast w przypadku osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., uprawnionemu wypłaca się tylko jedno wybrane przez niego świadczenie.
Czytaj również: Waloryzacja rent i emerytur w 2020 r. będzie taka, jak chce rząd
Według MRPiPS, wynika to z reformy systemowej ubezpieczenia emerytalnego wprowadzonej w 1999 r. Jak twierdzi resort, rozwiązanie polegające na wzajemnym zaliczaniu okresów ubezpieczenia do uprawnień emerytalno-rentowych, jest uregulowane zarówno w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak i w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Z art. 33 ust. 2 tej ostatniej ustawy jednoznacznie wynika, że od 1 stycznia 1991 r., tj. od dnia wejścia ustawy w życie, w razie zbiegu prawa do obu emerytur uprawnionemu wypłaca się tylko jedno wybrane przez niego świadczenie.
Czytaj w LEX: Zbieg różnych tytułów do ubezpieczeń społecznych z posiadaniem uprawnień emerytalno-rentowych >
Urodzeni przed 1 stycznia 1949 r.
Według ministerstwa, kwestia zaliczania okresów składkowych dla osób urodzonych przed 1949 r. została uregulowana w art. 20 ust. 1 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z nim, do okresów ubezpieczenia niezbędnych do przyznania emerytury rolniczej z KRUS zalicza się m.in. okresy, od których zależy prawo do emerytury pracowniczej wypłacanej przez ZUS pod warunkiem, że okresy te nie zostały wcześniej zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.
Cena promocyjna: 199.2 zł
|Cena regularna: 249 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Także przepisy dotyczące powszechnego systemu emerytalnego przewidują, że przyznanie emerytury na podstawie ustawy emerytalnej osobie urodzonej przed 1 stycznia 1949 r., jest uzależnione od udowodnienia wymaganego stażu pracy.
Sprawdź w LEX: Czy przedsiębiorca, który z momentem nabycia praw do emerytury został wyrejestrowany z KRUS, podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu w ZUS? >
- Wobec tego art. 10 ustawy emerytalnej zezwala na uwzględnianie okresów pracy rolniczej w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresu niezbędnego do uzyskania prawa do emerytury w przypadku, gdy okresy składkowe i nieskładkowe niezbędne do przyznania świadczenia są krótsze od wymaganego okresu oraz nie zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury rolniczej. Do okresów tych zalicza się: okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono składki, a także przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia oraz przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia – wyjaśnia minister Maląg.
Twierdzi przy tym, że te rozwiązania mają na celu uwzględnienie w wysokości świadczenia wypłacanego osobom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. faktu opłacania składek na dwa rodzaje ubezpieczenia przez osoby zatrudnione na roli oraz pracujące poza rolnictwem.
Sprawdź w LEX: Zasady zaliczania do stażu pracy okresów pracy w gospodarstwie rolnym >
Co ważne, jak zaznacza ministerstwo, możliwość zaliczania okresów innego ubezpieczenia przy ustalaniu prawa do emerytury ubezpieczonym, którzy w okresie aktywności zawodowej zmieniali system ubezpieczenia z powszechnego na rolniczy lub odwrotnie dotyczy tylko osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Osoby urodzone po tej dacie objęte zostały bowiem reformą powszechnego systemu emerytalnego.
Czytaj również: Począwszy od 2020 r. tzw. trzynasta emerytura i renta będzie stałym, dorocznym świadczeniem
Urodzeni po 31 grudnia 1948 r.
W przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. wprowadzono zasadę całkowitej odrębności systemów ubezpieczeń.
Jak twierdzi MRPiPS, system ubezpieczenia społecznego rolników nie został zreformowany i prawo do emerytury rolniczej nadal uzależnione jest nie tylko od osiągnięcia wieku emerytalnego, ale także od posiadania wymaganego 25-letniego stażu ubezpieczeniowego, przy czym prawo do emerytury rolniczej ustalane jest wyłącznie na podstawie okresów opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.
- Zniesienie możliwości uzupełniania stażu rolniczego okresem ubezpieczenia w powszechnym systemie emerytalnym, jest konsekwencją zmiany zasad przyznawania emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób urodzonych po 1948 r. oraz wprowadzenia możliwości pobierania przez te osoby emerytury rolniczej w zbiegu z emeryturą z systemu powszechnego - tłumaczy resort pracy.
Sprawdź w LEX: Postępowanie emerytalne w przypadku osób zamieszkałych za granicą >
Zgodnie z art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, emerytura przysługuje po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego każdej osobie, która podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym – niezależnie od długości stażu ubezpieczeniowego. A ponieważ przy ustalaniu prawa do emerytury i obliczaniu jej wysokości nie uwzględnia się okresu ubezpieczenia z tytułu działalności rolniczej, to też osoba urodzona po 1948 r. oprócz emerytury powszechnej, może mieć również przyznaną i wypłacaną emeryturę z tytułu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników – o ile posiada okres ubezpieczenia rolniczego wymagany do jej przyznania.
Tak więc osoby ubezpieczone, urodzone po 31 grudnia 1948 r., mają prawo pobierania jednocześnie świadczeń z obu systemów. Po osiągnięciu wieku emerytalnego osoby te mogą nabyć prawo do emerytury rolniczej, jeżeli podlegały ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników przez okres co najmniej 25 lat, jak również prawo do emerytury powszechnej. Każda z instytucji ubezpieczeniowych (ZUS i KRUS) przyznane świadczenie emerytalne będzie wypłacać niezależnie. Natomiast ubezpieczony, który posiada okresy opłacania składek w wymiarze krótszym niż 25 lat, może ubiegać się o emeryturę powszechną zwiększoną o tzw. część rolną, ustalaną według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej (art. 26a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).
Zobacz procedurę w LEX: Zbieg ubezpieczenia społecznego rolników i ubezpieczenia społecznego w ZUS z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej >
Resort przypomina, że gdy osoba ubezpieczona, która nie nabyła prawa do emerytury rolniczej z powodu braku wymaganego 25-letniego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i jest uprawniona do emerytury powszechnej ze zwiększeniem o tzw. część rolną, a świadczenie ustalone zostało w kwocie niższej od najniższej emerytury, to przy ustalaniu możliwości jego podwyższenia do gwarantowanej przez państwo najniższej emerytury, okresy ubezpieczenia rolniczego, za które przyznane zostało ww. zwiększenie, zalicza się do wymaganego w tym przypadku stażu ubezpieczeniowego w wymiarze co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn (art. 87 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS).
Sprawdź w LEX:
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.