Świadczenie aktywnie w domu zamiast Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego

Aktywnie w domu to jedno z trzech świadczeń, jakie będą wypłacane w ramach programu Aktywny Rodzic. To wsparcie przeznaczone dla rodziców, którzy chcą sami opiekować się dzieckiem i nie planują podjęcia pracy - przypomina Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Program zacznie obowiązywać od 1 października 2024 roku.

Program Aktywny Rodzic dotyczy wsparcia dla rodziców dzieci do lat 3. Ma ułatwić rodzicom i opiekunom pogodzenie zadań związanych z rodzicielstwem i aktywnością zawodową. Zacznie obowiązywać od 1 października 2024 r. Z programu Aktywny Rodzic można będzie otrzymać:

• świadczenie aktywni rodzice w pracy – nowe,
• świadczenie aktywnie w żłobku – zastępuje dofinansowanie do żłobka,
• świadczenie aktywnie w domu – zastępuje rodzinny kapitał opiekuńczy.

Do tej pory Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił (według stanu na lipiec 2024 r.) 6,8 mld zł Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego (dalej: RKO) na 858 tys. dzieci. Większość wniosków wysyłają rodzice do ZUS za pośrednictwem bankowości internetowej, na drugim miejscu jest PUE ZUS, a na trzecim mZUS.

- Ten program (aktywnie w domu – przyp. red.) zastąpi już w październiku obecnie „działający” Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Rodzic opiekujący się dzieckiem dostanie - podobnie jak teraz w ramach RKO - 12 tysięcy złotych na dziecko, które będą przez nas wypłacane, co miesiąc przez dwa lata, czyli po 500 złotych miesięcznie – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.

Czytaj również: Wnioski o Aktywnego Rodzica wyłącznie elektronicznie>>

Ile dostaną rodzice?

Rodzice, którzy wybiorą świadczenie aktywnie w domu, będzie przysługiwało 500 zł miesięcznie, niezależnie od tego, czy dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności. Nie ma tutaj - jak w przypadku - możliwości wyboru pomiędzy wypłatą po 500 zł przez dwa lata a wypłatą po 1000 zł przez rok.

- W sytuacji, gdy rodzic ma przyznany RKO, w ramach, którego dostaje od nas każdego miesiąca po 1000 zł miesięcznie, może nadal dostawać te pieniądze aż do wyczerpania maksymalnej kwoty RKO, czyli 12 tys. zł – zapewnia Kowalska-Matis.

Pieniądze wypłaci ZUS na dziecko w pełnej wysokości także w przypadku, gdy prawo do wypłaty powstało w trakcie miesiąca.

Według rzeczniczki, chodzi tutaj o sytuacje, gdy dziecko zostało przyjęte przez opiekuna faktycznego na wychowanie w połowie lub pod koniec miesiąca. Wniosek można wysłać do ZUS najwcześniej w miesiącu, w którym dziecko kończy 12. miesiąc.

Wsparcie nie jest zależne od dochodów rodziny. Pieniądze nie są opodatkowane ani „oskładkowane”.

Jak podkreśla rzeczniczka, jeśli rodzic już ma przyznany rodzinny kapitał opiekuńczy wtedy może po 30 września 2024 r. złożyć – w zależności od sytuacji – wniosek o aktywnie w domu – nie musi jednak tego robić, aktywnie w pracy – jeśli spełni warunek aktywności zawodowej lub aktywnie w żłobku – jeśli dziecko zacznie chodzić do żłobka.

Osoba, która do tej pory dostaje pieniądze z RKO, może więc przy RKO zostać, może też wystąpić o wypłatę świadczenia aktywnie w domu. Ale łączna, maksymalna wysokość rodzinnego kapitału opiekuńczego oraz świadczenia aktywnie w domu, pobranych na dane dziecko, nie może być wyższa niż 12 tys. zł.

Rzeczniczka przestrzega, że jeśli rodzic już ma prawo do RKO i złoży wniosek o wypłatę świadczenia aktywnie w domu lub aktywni rodzice w pracy albo aktywnie w żłobku, nie będzie mógł już wrócić do otrzymywania RKO.

Czytaj w LEX: Aktywny Rodzic – nowe świadczenia dla rodzin - poradnik >

[E-book] Prawo pracy

Krzysztof Baran

Sprawdź  

Co mogą zrobić osoby, które skończyły już dostawać pieniądze z RKO?

Jeśli już zostało wypłacone w sumie 12 tys. zł, a w październiku 2024 r. dziecko nie skończyło jeszcze 35. miesiąca wtedy rodzice, którzy są aktywni zawodowo i spełniają warunki do tego, żeby dostać świadczenie aktywni rodzice w pracy albo aktywnie w żłobku – mogą złożyć wniosek do ZUS.

- Wtedy my przyznamy któreś z tych świadczeń na dziecko do 35. miesiąca życia dziecka – mówi Iwona Kowalska-Matis.

Przykład: Przyznaliśmy matce RKO w wysokości 1000 zł miesięcznie od 1 października 2023 r. do 30 września 2024 r. Prawo do RKO powstało od miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia. Do 30 września 2024 r. matka pobierze RKO w łącznej kwocie 12 tys. zł. W październiku 2024 r. dziecko skończy dopiero 2 lata, ale matka nie uzyska prawa do świadczenia aktywnie w domu, (bo pobrała już całą kwotę 12 tys. zł). Natomiast nie ma przeszkód, aby matka skorzystała z prawa do pozostałych świadczeń, czyli aktywni rodzice w pracy albo aktywnie w żłobku, o ile spełni do nich warunki. Jeśli spełni warunki w zakresie aktywności zawodowej od 1 października 2024 r., może pobierać świadczenie aktywni rodzice w pracy do 30 września 2025 r.

Sprawdź również książkę: [E-book] Prawo pracy >>

Sprawdź w LEX: Czy do dochodu w pomocy społecznej wliczać świadczenia, tj. Aktywnie w żłobku, Aktywny rodzic w pracy, Aktywnie w domu oraz Dzienny opiekun? >

Dla kogo pieniądze z programu aktywnie w domu

Wsparcie przysługuje na każde dziecko w rodzinie, w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. - Dokładnie liczy się to następująco: od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko skończyło 12. miesiąc, do ostatniego dnia miesiąca przed tym, w którym dziecko skończy 36. miesiąc – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis.

I przypomina, że świadczenie aktywnie w domu nie przysługuje obywatelom Ukrainy ze statusem UKR, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi.

Czytaj również: Ustawa powołująca program "Aktywny Rodzic" już w Dzienniku Ustaw>>

Szukasz informacji o programie Aktywny Rodzic – zadzwoń do ZUS

Rodziców poszukujących informacji o możliwościach uzyskania wsparcia z programu Aktywny Rodzic ZUS na Dolnym Śląsku zaprasza do skorzystania z wiedzy ekspertów w czasie dyżurów telefonicznych poświęconych nowemu programowi. - Wystarczy w wymienionym dniu i godzinie zatelefonować żeby uzyskać odpowiedzi na pytania dotyczące programu – zapewnia Iwona Kowalska-Matis.

Najbliższe terminy dyżurów:

9.09. (poniedziałek) w godz. od 10:00 do 12:00 - nr tel. [phone]   

12.09. (czwartek) w godz. od 10:00 do 12:00 - nr tel. [phone]

17.09. (wtorek) w godz. od 9:00 do 11:00 - nr tel. [phone]

24. 09. (wtorek) w godz. od 9:00 do 11:00 - nr tel. [phone]

30.09. (poniedziałek) w godz. od 9:00 do 11:00 - nr tel. [phone]

Eksperci ZUS odpowiedzą na pytania o to, kto może dostać pieniądze z nowego programu, od kiedy i w jakiej wysokości będą wypłacane pieniądze, od kiedy można wysyłać wnioski do ZUS i jakie dokumenty trzeba załączyć do wniosków o wypłaty.

Jak przypomina rzeczniczka, wnioski będą przyjmowane - tak jak do tej pory - wyłącznie elektronicznie. Wniosek złożony w formie papierowej nie zostanie przez ZUS rozpatrzony. Więcej informacji tutaj.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.