Kiedy należy opracować program zapobiegania wypadkom przy pracy?

Program zapobiegania wypadkom przy pracy nie jest wymagany aktem prawnym. Decyzja o jego opracowaniu należy do pracodawcy.

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Pracodawca ma obowiązek wynikający z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. zastosować odpowiednie środki zapobiegające wypadkom przy pracy. Również polityka bhp wynikająca z PN- N -18001:2004 System zarządzenia bezpieczeństwem i higiena pracy. Wymagania powinna zawierać sposoby zapobiegania wypadkom przy pracy. Program zapobiegania wypadkom może być dokumentem świadczącym o podjęciu takich działań. Pracodawca powinien ocenić, czy liczba wypadków zaistniałych w zakładzie pracy wymaga stosownych działań w celu jej zmniejszenia. Sugestia o podjęciu działań zmniejszających liczbę wypadków może również wynikać z analizy rocznej, którą opracowuje służba bhp. Zgodnie z art. 234 k.p. w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
PN - N 18001:2004 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania w pkt 4.2.2 dotyczącym polityki bhp informuje, że ustalona przez najwyższe kierownictwo polityka bhp powinna być udokumentowana i wdrażana w organizacji, powinna w swojej treści zawierać zobowiązania do zapobiegania wypadkom przy pracy.

Zobacz także: Ergonomia na jutro>>

Parametrem obrazującym liczbę wypadków jest tzw. wskaźnik częstości wypadków przy pracy (nazywany czasami wskaźnikiem wypadkowości), który określa liczbę wypadków przypadających na określoną liczbę pracujących lub zatrudnionych. W Polsce stosuje się wskaźnik częstości wypadków przy pracy, który określa liczbę wypadków przy pracy przypadającą na 1000 pracujących. Obliczyć go można ze wzoru:
W = liczba wypadków (dzielone) przez liczbę pracowników i pomnożone przez 1000
Taki wskaźnik jest najczęściej wykorzystywany do oceny stanu bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach, gdyż może być on łatwo porównany ze średnimi wskaźnikami dla określonej działalności gospodarczej lub wskaźnikami ogólnopolskimi. W 2014 r. wskaźnik ogółem wypadków w Polsce wynosił 7,53.
Wskaźniki wypadków w branżach (według GUS):
- rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (A) - 10,89
- górnictwo i wydobywanie (B) - 13, 65
- przetwórstwo przemysłowe (C) - 11,70
- wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze układów klimatyzacyjnych (D) - 5,44
- dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją (E) - 14,37
- budownictwo (F) - 7,91
- handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (G) - 5,60
- transport i gospodarka magazynowa (H) - 8,46
- działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (I) - 5,05
- informacja i komunikacja (J) - 1,96
- działalność finansowa i ubezpieczeniowa (K) - 3,08
- działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (L) - 4,62
- działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (M) - 2,03
- działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (N) - 9,19
- administracja publiczna i obrona narodowa;
- obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (O) - 5,84
- edukacja (P) - 4,25
- opieka zdrowotna i pomoc społeczna (Q) - 12,48
- działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (R) - 6,30
- pozostała działalność usługowa (S, T, U) - 1,50.

Zobacz także: Pracodawca nie musi sporządzić „Karty kosztów wypadków przy pracy”>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.