Z postulatem umożliwienia korzystania z instrukcji obsługi maszyn w formie cyfrowej, np. w formie pliku pdf ściągniętego na telefon komórkowy, czyli dostępnego dla pracownika w formie elektronicznej, z funkcją szukania, wystąpił Czytelnik w ramach naszej akcji Poprawmy prawo. Jak napisał w zgłoszeniu, to przykład przestarzałych wymagań.
Czytaj również: Instrukcja obsługi musi być sformułowana w sposób jasny i przejrzysty>>
Instrukcja obsługi, ale jaka?
Chodzi o par. 58 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. z 2008 r., nr 199, poz. 1228 ze zmianą opublikowaną w Dz. U. 2011 nr 124 poz. 701), wdrażającego do polskiego prawa wymagania tzw. dyrektywy maszynowej 2006/42/WE. A dokładnie chodzi o jego ust. 1, który stanowi, że maszyna wprowadzana do obrotu lub oddawana do użytku musi być wyposażona w instrukcje.
Czytaj w LEX: Wymagania wobec nowych maszyn instalowanych w zakładach pracy >
Pytanie zatem, w jakiej formie ma być instrukcja obsługi i czy jedyną dopuszczalną formą ma być wersja papierowa.
- Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE określa, iż maszyna musi być wyposażona w instrukcję obsługi, aby operatorzy i inne osoby dokonujące jakichkolwiek czynności związanych z maszyną, podczas każdej fazy cyklu życia maszyny, mieli do niej dostęp. Przyjmuje się więc, że jest to instrukcja dostarczana w wersji papierowej, najczęściej w formie książeczki, razem z maszyną, tak aby mogła być dostępna w miejscu użytkowania maszyny. Do tej dyrektywy nawiązuje par. 58 i par. 59 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn. Zgodnie z par. 58, maszyna wprowadzana do obrotu lub oddawana do użytku musi posiadać instrukcje obsługi. Obowiązek napisania takiej instrukcji spoczywa na producencie maszyny lub jego uprawomocnionym przedstawicielu – mówi Prawo.pl Paweł Piwowarczyk, właściciel firmy CERTIOS Centrum Edukacji Przedsiębiorcy.
Zobacz procedurę w LEX: Opracowanie instrukcji bhp maszyny >
Jak podkreśla, dyrektywa maszynowa nie podaje szczegółów dotyczących formy instrukcji. Jednak ogólnie uznaje się, że wszystkie instrukcje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa dostarcza się w formie papierowej. Przyznaje, że czasami jednak przydatne jest udostępnienie instrukcji w formie elektronicznej oraz w internecie w celu odzyskania instrukcji, gdy wersja papierowa zostanie zagubiona przez użytkownika. - Państwowa Inspekcja Pracy dopuszcza jednak także instrukcję w formie elektronicznej, pod warunkiem, że organizacja pracy w zakładzie pracy i miejsce użytkowania maszyny będzie zapewniało pracownikowi łatwy dostęp do takiej instrukcji - zaznacza Paweł Piwowarczyk. Jak twierdzi, na gruncie prawa instrukcją jest dokument papierowy.
- To jest kwestia interpretacji tego rozporządzenia, bo w żadnym z jego przepisów nie jest wprost powiedziane, że ma to być papierowa. Znaczący producenci maszyn rolniczych dołączają instrukcję w wersji papierowej, ale na ich stronach internetowych publikowane są instrukcje w wersji elektronicznej i istnieje możliwość jej ściągnięcia czy na komórkę, czy na komputer – mówi z kolei Mariusz Leciński, radca prawny Polskiej Izby Gospodarczej Maszyn i Urządzeń Rolniczych.
Cena promocyjna: 63.74 zł
|Cena regularna: 85 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 63.74 zł
Forma elektroniczna i dostępna w Internecie wskazana
Z informacji uzyskanych w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym, odpowiedź na tę wątpliwość znajduje się w „Przewodniku dotyczącym stosowania dyrektywy 2006/42/WE w sprawie maszyn” wydanie 2.1 z czerwca 2017 r. W par. 255 „Forma instrukcji” zalecane jest, aby instrukcja była dostępna także w formie elektronicznej, dostępnej w internecie.
Co więcej, już w wydaniu 2 z czerwca 2010 r. Komisja Europejska w tym przewodniku napisała: - „Par. 255 Forma instrukcji. W sekcji 1.7.4 nie podano szczegółów dotyczących formy instrukcji. Ogólnie uznaje się, że wszystkie instrukcje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa muszą być dostarczane w formie papierowej, ponieważ nie można założyć, że użytkownik ma dostęp do środków służących odczytaniu dostarczonej instrukcji w formie elektronicznej lub udostępnionej na stronie internetowej. Często jednak przydatne jest udostępnienie instrukcji nie tylko w formie papierowej, ale również w formie elektronicznej oraz w internecie, ponieważ umożliwia to użytkownikowi pobranie pliku elektronicznego, jeżeli wyrazi taki zamiar, w celu odzyskania instrukcji, gdy wersja papierowa zostanie zagubiona. Powyższa praktyka ułatwi również aktualizowanie instrukcji w miarę potrzeb”.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 5/2021 >>
Prawny wymóg instrukcji w wersji elektronicznej
- Prawne wprowadzenie wymogu wyposażenia każdej maszyny w instrukcję wydaną zarówno w formie pisemnej (papierowego wydruku), jak i elektronicznej uważam za racjonalny postulat części pracowników i pracodawców. W zależności od charakteru maszyny i wykonywanych z jej użyciem czynności, posługiwanie się przez pracownika instrukcją elektroniczną, zapisaną np. w telefonie służbowym i umożliwiającą wyszukiwanie odpowiednich haseł, może usprawnić pracę. Byłabym jednak przeciwna wyeliminowaniu posługiwania się instrukcjami pisemnymi i ich zastąpieniu dokumentacją sporządzoną wyłącznie elektronicznie – mówi Monika Kolasińska, radca prawny z Działu Prawa Pracy Kancelarii Sadkowski i Wspólnicy.
Jak tłumaczy, z punktu widzenia sprawnego dostępu do instrukcji, co ma wpływ na efektywność pracy oraz na zapewnienie jej bezpieczeństwa, instrukcja do maszyny powinna znajdować się na stanowisku pracy, w miejscu, do którego uprawniony pracownik obsługujący maszynę będzie miał nieograniczony dostęp.
Czytaj w LEX: Czy pracodawca powinien posiadać instrukcję obsługi w języku polskim dla maszyn i urządzeń użytkowanych na terenie zakładu? >
- W przypadku gdyby w zakładzie pracy ograniczono się do korzystania wyłącznie z elektronicznych instrukcji, wiązałoby się to z ryzykiem faktycznego braku dostępu do dokumentacji w razie awarii nośnika, na którym instrukcja jest zapisana, czy braku dostępu do niego – podkreśla mec. Monika Kolasińska. I dodaje: - Trzeba również pamiętać, że obsługa niektórych maszyn musi się odbywać w środowisku wyizolowanym, tj. w pomieszczeniach, do których nie powinno się wnosić sprzętu elektronicznego. Z tego względu popieram wprowadzenie prawnego wymogu posiadania przez maszyny instrukcji elektronicznych, jednak jako dokumentów towarzyszących dokumentacji papierowej, a nie zastępujących ją.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
