Pracownik sfałszował zwolnienie lekarskie, tj. zmienił daty oraz ilość dni. Powinno być 5-10 grudnia 2007 r., pracownik "poprawił" na 3-31 grudnia 2007 r. Zgodnie z przepisami na pewno takiego zwolnienia nie możemy wypłacić.
Z jakim kodem należy wykazać w dokumentach rozliczeniowych ZUS RSA okres 5-10 grudnia 2007 r.? Jaki należy zastosować kod przerwy? Czy okres 5-10 grudnia 2007 r. wlicza się do 182 dni okresu zasiłkowego? Czy pracodawca ma obowiązek powiadomić o sfałszowaniu dokumentu ZUS lub prokuraturę? Jakie są lub mogą być konsekwencje dla pracownika?
Z jakim kodem należy wykazać w dokumentach rozliczeniowych ZUS RSA okres 5-10 grudnia 2007 r.? Jaki należy zastosować kod przerwy? Czy okres 5-10 grudnia 2007 r. wlicza się do 182 dni okresu zasiłkowego? Czy pracodawca ma obowiązek powiadomić o sfałszowaniu dokumentu ZUS lub prokuraturę? Jakie są lub mogą być konsekwencje dla pracownika?
Okres niezdolności do pracy, za który nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek, należy wykazać w raporcie ZUS RSA z kodem 151. W przypadku sfałszowania przez pracownika zaświadczenia lekarskiego wystawionego na druku ZUS ZLA pracownik nie ma prawa ani do wynagrodzenia chorobowego, ani do zasiłku z ubezpieczeniach chorobowego. Okres niezdolności do pracy, którego dotyczy sfałszowane zaświadczenie lekarskie podlega wliczeniu do okresu zasiłkowego.
Zasady wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego (np. zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego) regulują przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, z późn. zm.) - dalej u.ś.p. Zgodnie z art. 17 ust. 2 u.ś.p. zasiłek choroby nie przysługuje w przypadku, gdy zaświadczenie lekarskie wystawione na druku ZUS ZLA zostało sfałszowane. Przez "sfałszowanie" zaświadczenia lekarskiego należy rozumieć podrobienie, przerobienie lub wypełnienie zaświadczenia lekarskiego, zaopatrzonego w podpis lekarza, niezgodnie z jego wolą. W świetle art. 17 ust. 1 u.ś.p. nie ma znaczenia dla pozbawienia prawa do zasiłku okoliczność, czy sfałszowania dokonał sam ubezpieczony, czy też inna osoba, a także czy zaświadczenie jest nieprawdziwe w całości czy tylko w części. Istotne jest tylko to, czy ubezpieczony posłużył się sfałszowanym zaświadczeniem lekarskim w celu uzyskania prawa do zasiłku. Należy w tym miejscu dodać, że zgodnie z art. 92 § 3 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p., wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy (tzw. wynagrodzenie chorobowe) nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Okoliczność sfałszowania zaświadczenia lekarskiego - zgodnie z art. 17 ust. 3 u.ś.p. - ustalana jest w trybie określonym w jej art. 68, czyli w drodze kontroli formalnej tego zaświadczenia przeprowadzonej przez ZUS lub płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Stosownie do § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. Nr 65, poz. 743) - dalej r.sz.z.t., jeżeli w wyniku kontroli formalnej zaświadczenia lekarskiego powzięto podejrzenie co do tego, że zaświadczenie lekarskie jest sfałszowane, płatnik składek występuje do lekarza leczącego o wyjaśnienie sprawy. Ponieważ płatnik składek, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, nie jest w świetle przepisów u.ś.p. uprawniony do kontroli zaświadczeń lekarskich, w przypadku powzięcia przez niego uzasadnionego podejrzenia co do tego, że przedłożone przez pracownika zaświadczenie lekarskie jest sfałszowane powinien zawiadomić o tym właściwą dla niego jednostkę terenową ZUS.
Zasady ustalania okresu zasiłkowego zostały określone w art. 9 u.ś.p. Z przepisu tego wynika, że okres niezdolności do pracy, za który pracownikowi nie przysługuje ani wynagrodzenie chorobowe, ani zasiłek chorobowy, ze względu na posłużenie się przez niego sfałszowanym zaświadczeniem lekarskim podlega uwzględnieniu w okresie zasiłkowym.
Zgodnie z art. 41 ust. 3 pkt 7 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) - dalej u.s.u.s., płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym zawiera m.in. informacje dotyczące rodzaju i okresu przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. Raportem właściwym do przekazania do ZUS tego rodzaju informacji jest raport ZUS RSA, a informację tą przekazuje się przy wykorzystaniu kodów świadczenia/przerwy, których wykaz zawarty jest w załączniku nr 20 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 4 grudnia 1998 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów (Dz. U. Nr 149, poz. 982 z późn. zm.). Z opisu zawartych w tym wykazie kodów świadczenia/przerwy wynika, że okres niezdolności do pracy, za który ubezpieczony nie ma prawa do wynagrodzenia chorobowego bądź zasiłku powinien być wykazany w raporcie ZUS RSA z kodem 151.
Nie ulega wątpliwości, że zaświadczenie lekarskie jest dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) - dalej k.k. Stąd też przestępstwem przeciwko wiarygodności dokumentu, o którym mowa w art. 270 oraz art. 273 k.k., jest zarówno sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego, jak również świadome posługiwanie się takim zaświadczeniem. Za przestępstwo sfałszowania zaświadczenia lekarskiego grozi sprawcy kara grzywny, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, a za przestępstwo świadomego posługiwania się sfałszowanym zaświadczeniem lekarskim - kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
Stosownie do art. 304 § 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.), każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję, a instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
Na koniec wypada dodać, że świadome posłużenie się przez pracownika sfałszowanym zaświadczeniem lekarskim może stanowić podstawę do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 2 k.p.
Okoliczność sfałszowania zaświadczenia lekarskiego - zgodnie z art. 17 ust. 3 u.ś.p. - ustalana jest w trybie określonym w jej art. 68, czyli w drodze kontroli formalnej tego zaświadczenia przeprowadzonej przez ZUS lub płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Stosownie do § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. Nr 65, poz. 743) - dalej r.sz.z.t., jeżeli w wyniku kontroli formalnej zaświadczenia lekarskiego powzięto podejrzenie co do tego, że zaświadczenie lekarskie jest sfałszowane, płatnik składek występuje do lekarza leczącego o wyjaśnienie sprawy. Ponieważ płatnik składek, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, nie jest w świetle przepisów u.ś.p. uprawniony do kontroli zaświadczeń lekarskich, w przypadku powzięcia przez niego uzasadnionego podejrzenia co do tego, że przedłożone przez pracownika zaświadczenie lekarskie jest sfałszowane powinien zawiadomić o tym właściwą dla niego jednostkę terenową ZUS.
Zasady ustalania okresu zasiłkowego zostały określone w art. 9 u.ś.p. Z przepisu tego wynika, że okres niezdolności do pracy, za który pracownikowi nie przysługuje ani wynagrodzenie chorobowe, ani zasiłek chorobowy, ze względu na posłużenie się przez niego sfałszowanym zaświadczeniem lekarskim podlega uwzględnieniu w okresie zasiłkowym.
Zgodnie z art. 41 ust. 3 pkt 7 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) - dalej u.s.u.s., płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym zawiera m.in. informacje dotyczące rodzaju i okresu przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. Raportem właściwym do przekazania do ZUS tego rodzaju informacji jest raport ZUS RSA, a informację tą przekazuje się przy wykorzystaniu kodów świadczenia/przerwy, których wykaz zawarty jest w załączniku nr 20 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 4 grudnia 1998 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów (Dz. U. Nr 149, poz. 982 z późn. zm.). Z opisu zawartych w tym wykazie kodów świadczenia/przerwy wynika, że okres niezdolności do pracy, za który ubezpieczony nie ma prawa do wynagrodzenia chorobowego bądź zasiłku powinien być wykazany w raporcie ZUS RSA z kodem 151.
Nie ulega wątpliwości, że zaświadczenie lekarskie jest dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) - dalej k.k. Stąd też przestępstwem przeciwko wiarygodności dokumentu, o którym mowa w art. 270 oraz art. 273 k.k., jest zarówno sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego, jak również świadome posługiwanie się takim zaświadczeniem. Za przestępstwo sfałszowania zaświadczenia lekarskiego grozi sprawcy kara grzywny, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, a za przestępstwo świadomego posługiwania się sfałszowanym zaświadczeniem lekarskim - kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
Stosownie do art. 304 § 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.), każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję, a instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
Na koniec wypada dodać, że świadome posłużenie się przez pracownika sfałszowanym zaświadczeniem lekarskim może stanowić podstawę do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 2 k.p.