Czy zdarzenie wypadkowe, do którego doszło w czasie zwolnienia lekarskiego, może być uznane za wypadek w drodze z pracy do domu?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHPPracownica zgłosiła wypadek przy pracy (uraz przeciążeniowy kręgosłupa). Zdarzenie nie zostało uznane za...

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Pracownica zgłosiła wypadek przy pracy (uraz przeciążeniowy kręgosłupa). Zdarzenie nie zostało uznane za wypadek z uwagi na brak potwierdzonego przez lekarza urazu. Uraz nie był również widoczny gołym okiem, więc nie dało się jednoznacznie stwierdzić, czy wystąpił. Pracownica zaznajomiła się z protokołem powypadkowym i podpisała go, nie wnosząc żadnych zastrzeżeń. Dostarczyła jednak zwolnienie lekarskie od 20.07-29.07.2016 r. 24.07.2016 r., przebywając na zwolnieniu, przystąpiła do pracy. Odbiła się kartą w elektronicznym systemie trackowania czasu pracy i przez ok. 5 godzin wykonywała swoje standardowe obowiązki pracownika magazynowego. Po tym czasie zespół HR zauważył w systemie, że pracownica, będąc na zwolnieniu, świadczy pracę i oddelegował ją do domu. Pracownica wracając do domu prywatnym transportem uległa wypadkowi komunikacyjnemu i zgłosiła wypadek w drodze z pracy. Czy wobec powyższych okoliczności uznanie zdarzenia za wypadek jest zasadne?

Odpowiedź

W świetle przytoczonych w pytaniu okoliczności należy przyjąć, że uznanie zdarzenia w kategoriach wypadku w drodze z pracy nie jest uzasadnione. Zdarzenie wprawdzie wyczerpuje ustawowe znamiona tego typu wypadku – miało charakter nagły, wywołany przyczyną zewnętrzną oraz nastąpiło w drodze z pracy do domu, ale miało miejsce w związku z samowolnym – bez wiedzy i zgody pracodawcy podjęciem pracy podczas zwolnienia lekarskiego. Gdyby pracownica stosowała się do zaleceń lekarskich i nie działała sprzecznie z celem zwolnienia, jakim jest odzyskanie sprawności do jej wykonywania – wówczas do zdarzenia by nie doszło.

Uzasadnienie

Obok wypadku przy pracy oraz wypadku zrównanym z wypadkiem przy pracy przepisy wyróżniają tzw. wypadek w drodze do pracy lub z pracy. Zgodnie z art. 57b ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 887 z późn. zm.), za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

W opisanej sytuacji pracownica na polecenie pracodawcy przerwała pracę, której z racji przebywania na zwolnieniu lekarskim świadczyć nie powinna i udała się do domu. W drodze powrotnej nastąpiło zdarzenie, które pozornie wypełnia znamiona wypadku w drodze z pracy do domu. Kolizja drogowa miała charakter nagły, wywołana została przyczyną zewnętrzną i miała miejsce w drodze z pracy. W pierwszym odruchu, uwzględniając literalne brzmienie definicji wypadku w drodze do lub z pracy wydaje się, że nie ma podstaw do nieuznania zdarzenia za wypadek w drodze z pracy. Należy jednak zauważyć, że pracownica przebywała w pracy w sposób nieuprawniony – bez wiedzy i zgody pracodawcy – będąc na zwolnieniu lekarskim. Świadczenie pracy w tym czasie uznawane jest za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, w tym dyscypliny i organizacji pracy. Definicja wypadku w drodze do pracy lub z pracy odnosi się nie do dowolnej wizyty w zakładzie pracy, w tym np. w czasie wolnym, w którym obecność pracownika w zakładzie nie jest wymagana, a do sytuacji, w której droga do pracy lub powrót wiązały się z obowiązkiem wykonywania pracy, w ramach tzw. normalnego i prawidłowego toku pracy. Fakt samowolnego podjęcia pracy w czasie zwolnienia lekarskiego wyklucza możliwość zakwalifikowania omawianego zdarzenia jako wypadku w drodze z pracy.

Szczegółowe kwestie w zakresie kwalifikowania zdarzeń w kategoriach wypadków w drodze do pracy lub z pracy reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 924). Warto zwrócić uwagę na załączony wzór karty wypadku. Zawiera on m.in. część poświęconą informacji o wypadku, w ramach której należy wpisać następujące informacje:

W dniu wypadku poszkodowany:

miał rozpocząć pracę o godz.......

zakończył pracę o godz......

W dniu zdarzenia poszkodowana w ogóle nie miała rozpoczynać pracy z uwagi na przebywanie na zwolnieniu lekarskim, co powinno być w karcie wypadku uwzględnione. Biorąc pod uwagę, iż do zdarzenia doszło w związku z powrotem z pracy w okresie zwolnienia lekarskiego, przy złamaniu zarówno dyscypliny pracy oraz zaleceń lekarskich, należy przyjąć, iż nie ma podstaw do kwalifikowania zdarzenia jako wypadku w drodze z pracy. W przeciwnym razie doszłoby do nieuprawnionego zrównania wypadków mających miejsce w ramach prawidłowego wypełniania obowiązków pracowniczych z sytuacjami, w których pracownicy w sposób ewidentny naruszają swoje obowiązki.

Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 20 września 2016 r.