Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.
Wykonując pomiar natężenia oświetlenia na stanowisku pracy dla operatora wózka można uwzględnić wynik pomiaru oświetlenia złożonego jako oświetlenia składającego się z oświetlenia ogólnego (oświetlenia w pomieszczeniu magazynowym) oraz oświetlenia miejscowego (oświetlenia – lampy na wózku).
Oświetlenie jest fizycznym czynnikiem środowiska pracy i można je zaliczyć do czynników uciążliwych. Czynnik ten, występuje praktycznie na każdym stanowisku pracy dlatego ważne jest prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy, gdyż niewłaściwe oświetlenie może prowadzić do nadmiernego zmęczenia narządu wzroku i pogłębienia wad wzroku oraz innych dolegliwości związanych ze wzrokiem.
Zgodnie z § 26 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia oświetlenia elektrycznego o parametrach zgodnych z polskimi normami. Dlatego istotne jest, aby zainstalowany system oświetleniowy spełniał wymagania zawarte w obowiązującej normie oświetleniowej PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
W kwestii wykonywania pomiarów oświetlenia na stanowiskach pracy można posiłkować się nieobowiązująca, jednakże pomocną, normą oświetleniową PN-84/E-02033. Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym.
Do podstawowych funkcji oświetlenia zalicza się:
a) zapewnienie bezpieczeństwa ludziom przebywającym w danym wnętrzu,
b) zapewnienie odpowiednich warunków do wykonywania zadań wzrokowych,
c) pomoc w kreowaniu właściwego otoczenia świetlnego.
Ze względu na rodzaj zainstalowanych opraw oświetleniowych można wyróżnić trzy podstawowe rodzaje oświetlenia:
a) oświetlenie ogólne - równomierne oświetlenie pewnego obszaru bez uwzględnienia szczególnych wymagań dotyczących oświetlenia niektórych jego części,
b) oświetlenie miejscowe - dodatkowe oświetlenie przedmiotu pracy wzrokowej, z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych - stosowane w celu zwiększenia natężenia oświetlenia, uwidocznienia szczegółów itp., załączane niezależnie od oświetlenia ogólnego,
c) oświetlenie złożone - oświetlenie składające się z oświetlenia ogólnego oraz oświetlenia miejscowego.
Wybór rodzaju oświetlenia powinien zależeć od wymaganego poziomu natężenia oświetlenia wskazanego w normie oświetleniowej PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
We wnętrzach należy stosować w zasadzie dwa (z powyżej omówionych) rodzaje oświetlenia: ogólne i złożone. Dla poziomów natężenia oświetlenia poniżej 200 lx zaleca się stosowanie oświetlenia ogólnego. Dla poziomów natężenia oświetlenia z przedziału 200 ÷ 750 lx zaleca się stosowanie oświetlenia ogólnego jako wyłącznego rodzaju oświetlenia, wtedy gdy występuje potrzeba jednakowego lub prawie jednakowego oświetlenia danej przestrzeni. Stosuje się je tam, gdzie nie jest znane rozmieszczenie stanowisk pracy i wtedy, gdy są one rozmieszczone równomiernie w całym pomieszczeniu, a praca wzrokowa na nich wykonywana jest taka sama lub o podobnej trudności (tzn. praca wymagająca rozróżniania szczegółów o podobnej wielkości). Natomiast dla poziomów natężenia oświetlenia powyżej 750 lx zaleca się stosowanie oświetlenia złożonego (ogólne oraz miejscowe).
Przy wykonywaniu pomiarów oświetlenia elektrycznego ważne są najczęściej dwa parametry: natężenie oświetlenia w polu zadania oraz natężenia oświetlenia w polu bezpośredniego otoczenia.
Pole zadania jest to część pola w miejscu pracy, gdzie wykonywane jest zadanie wzrokowe natomiast pole bezpośredniego otoczenia pas o szerokości co najmniej 0,5 m otaczający pole zadania wzrokowego, występujący w polu widzenia.
W normach: PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach oraz PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym nie ma bezpośrednich wskazań, aby przy wykonywaniu pomiarów oświetlenia elektrycznego dokonywać pomiarów oświetlenia wyłącznie ogólnego.
W związku z powyższym można dokonywać pomiarów zarówno przy samym oświetleniu ogólnym jak i oświetleniu złożonym (oświetleniu ogólnym i miejscowym).
Ważna jest wartość natężenia oświetlenia elektrycznego w polu zadania i polu bezpośredniego otoczenia jaka jest wskazana w normie PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, gdyż taka wartość zapewni bezpieczeństwo ludziom przebywającym w danym wnętrzu, a także odpowiednie warunki do wykonywania zadań wzrokowych.
Sprawa rodzaju oświetlenia ma w tym przypadku drugoplanowe znaczenie.
W niektórych zakładach pracy można uzyskać protokoły z pomiarów natężenia i równomierności oświetlenia elektrycznego stanowisk pracy, gdzie prawidłowe warunki oświetleniowe na stanowiskach pracy uzyskano poprzez zastosowanie oświetlenia złożonego jako oświetlenia ogólnego i oświetlenia miejscowego.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.