Na problem ubezpieczenia wypadkowego osób o statusie ucznia/studenta uwagę zwrócił poseł Jarosław Wałęsa. - Duża część młodych osób w trakcie studiów podejmuje się pracy zarobkowej celem zapewnienia sobie możliwości utrzymania się na studiach. Państwo, aby ułatwić młodym ludziom byt, wprowadziło m.in. zerowy PIT dla młodych. Student, który podejmuje się pracy na umowie zlecenie otrzymuje w związku z tym stawkę netto równą stawce brutto. System ten jednak ma swoje gorsze strony – napisał w interpelacji poselskiej nr 3627. Według posła problemem jest brak ubezpieczeń dla osób studiujących/uczących się. - Osoba poniżej 26. roku życia w razie np. wypadku w pracy ma zapewnioną darmową opiekę medyczną, jednakże nie przysługują jej żadne możliwości odszkodowania za wypadek. W takiej sytuacji poszkodowany może zostać wyłączony na kilka miesięcy z możliwości pracy zarobkowej, a jednocześnie nie przysługuje mu żadna pomoc ze strony państwa. W rozwiązaniu tej kwestii pomogłoby pokrywanie składki na ubezpieczenie wypadkowe za pracownika przez państwo – wskazał poseł Wałęsa. Chciał też wiedzieć, czy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma w planach prace nad możliwością opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe za pracownika przez państwo.
Czytaj również: Kiedy student traci ubezpieczenie zdrowotne?>>
Ubezpieczenie pracownika i zleceniobiorcy
- Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym określa ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 497 z późn. zm.) – podkreślił w odpowiedzi na interpelację poselską Sebastian Gajewski, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej. I wskazał, że zgodnie z art. 6 tej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze RP są m.in.:
- pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;
- osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobami z nimi współpracującymi.
- Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę objęte były zawsze szczególną ochroną ubezpieczeniową. Pracownicy zawsze podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (bez względu na wiek czy status ucznia/studenta). Ubezpieczeniom z tytułu stosunku pracy podlegają zatem na równi pracownicy młodzi, jak i pracownicy w wieku emerytalnym. Powyższa zasada pozostaje w zgodzie z zasadą równości wobec prawa w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz zasadą równych szans na rynku pracy – zaznaczył wiceminister. I dodał, że zleceniobiorcy nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.
Przypomniał też, że dla celów ubezpieczeń społecznych uznaje się, że uczniem - do 31 sierpnia każdego roku - jest osoba, która:
- kontynuuje naukę w tej samej szkole,
- skończyła szkołę i rozpoczyna naukę w szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września,
- ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki.
Osoba, która przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia wyższe, będzie uznawana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za ucznia do 30 września.
Za studenta (dla celów ubezpieczeń społecznych) uznaje się osobę od daty przyjęcia w poczet studentów uczelni i złożenia ślubowania do daty ukończenia studiów lub daty skreślenia z listy studentów.
Dniem ukończenia studiów jest: - data złożenia egzaminu dyplomowego, a w przypadku studiów na kierunkach lekarskim, lekarsko-dentystycznym i weterynaria – data złożenia ostatniego wymaganego programem studiów egzaminu, a w przypadku studiów na kierunkach farmacja i fizjoterapia – data zaliczenia ostatniej wymaganej programem studiów praktyki, - data skreślenia z listy studentów.
Nie ma ubezpieczenia społecznego, nie ma ubezpieczenia wypadkowego – ale to się może zmienić
- Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zatem osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, posiadający status ucznia/studenta do ukończenia 26 lat nie podlegają również ubezpieczeniu wypadkowemu – wyjaśnił Gajewski. Jednocześnie poinformował, że 4 lipca 2024 r. jednym z punktów posiedzenia Zespołu problemowego ds. ubezpieczeń społecznych Rady Dialogu Społecznego była dyskusja nad likwidacją wyłączenia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców do 26 roku życia uczących się. Strona społeczna będąca inicjatorem wniosku argumentowała potrzebę likwidacji obowiązującego wyłączenia zmieniającą się sytuacją na rynku pracy oraz niekorzystnym wpływem wyłączenia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe na przyszłą wysokość świadczeń emerytalnych. - W mojej ocenie istnieją argumenty zarówno za, jak i przeciw utrzymaniu obowiązującego wyłączenia. Argumenty przedstawione przez stronę społeczną są zasadne, jednakże obecnie obowiązujące rozwiązania zwiększają aktywność zawodową osób uczących się, promują legalne zatrudnienie młodych osób oraz przeciwdziałają zjawisku bezpłatnych staży – wskazał wiceszef resortu. I dodał, że obecnie w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie ma planów likwidacji wyłączenia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców do 26 roku życia uczących się, ale wniosek strony społecznej może być początkiem dyskusji nad zasadnością tego rozwiązania w systemie. - W ramach tej dyskusji możliwe jest w szczególności rozważenie objęcia tych osób ubezpieczeniem wypadkowym, mimo niepodlegania przez nie ubezpieczeniu emerytalnemu i ubezpieczeniom rentowym. Wymaga to jednak dyskusji z udziałem partnerów społecznych oraz przeprowadzenia szczegółowych analiz o charakterze prawnym i finansowym – zaznaczył Sebastian Gajewski.
Według niego aktualnie nie są również prowadzone prace nad możliwością opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe za zleceniobiorcę z budżetu państwa. - Finansowanie składek z tego źródła ma charakter ściśle wyjątkowy i odnosi się do przypadków, gdy niezbędne jest zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej pewnej grupie osób, które nie osiągają przychodów z aktywności stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych. Z tego powodu rozwiązanie to nie może dotyczyć zleceniobiorców pracujących na podstawie odpłatnych umów o świadczenie usług – przekazał wiceminister.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.