Zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) – dalej r.b.h.m.e. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Polska regulacja mówi o “okularach korygujących wzrok”, natomiast przepisy europejskie (dyrektywa Rady nr 90/270/EWG z dnia 29 maja 1990 r. dotycząca minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe, Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990, s. 14 z późn. zm.) stwierdzają bardziej ogólnie, że pracodawca ma zapewnić pracownikowi “urządzenia korygujące wzrok”.
Nie pierwszy raz dyskusję wywołuje nadgorliwość tłumaczy lub polskich twórców prawa, którzy pojęcia ogólne przekładają na język polski w sposób niepotrzebnie zawężający, bo np. zarówno okulary, jak i soczewki kontaktowe (jeżeli jedne i drugie są wykonane zgodnie z receptą lekarza), są “urządzeniem korygującym” i spełniają identyczną rolę. Z tego względu nie ma przeszkód – w sytuacji, gdy noszenie soczewek kontaktowych zalecił lekarz - by pracownik mógł wystąpić o zwrot kosztów ich nabycia. Zwykle odbywa się to w ten sposób, że nabywca “urządzenia korygującego wzrok” przy jego zakupie prosi o wystawienie faktury na pracodawcę (trzeba podać NIP oraz dokładną i pełną nazwę oraz adres zakładu pracy).
Większość pracodawców wprowadziła do regulaminu pracy klauzulę mówiącą np., że pracodawca zwraca równowartość soczewek okularowych, ale nie oprawek (ewnetualnie ponosi koszt najtańszych oprawek). W przypadku soczewek kontaktowych odpada problem oprawek i pracodawca nie powinien robić problemu ze zwrotem wydatków na soczewki korygujące wzrok podczas pracy przy komputerze. Należy więc przyjąć, iż w zakresie dotyczącym szkieł, w jakie zostaną wyposażone okulary, decyzja należy tylko i wyłącznie do lekarza, gdyż r.b.h.m.e. posługuje się zwrotem “zgodnie z zaleceniem lekarza”.
Okulary (szkła kontaktowe) korygujące wzrok przysługują pracownikowi zatrudnionemu przez pracodawcę (w tym praktykantowi i stażyście), który użytkuje w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego czasu pracy. Termin “połowa dobowego czasu pracy” też budzi dyskusje, bo będą to inne wartości dla np. urzędniczki (połowa z 40 godz. tygodniowo) i nauczyciela (połowa np. 18-godzinnego pensum a 45 min.).
Zobacz także: Okulary korygujące wzrok do pracy z monitorem ekranowym a podatek...>>
Rozporządzenie dosyć jednoznacznie definiuje pojęcie monitora ekranowego, którym jest “urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskania obrazu”. Mimo to niektórzy pracodawcy uważają, że jeśli wyposażyli pracownika w mniej szkodliwy monitor ciekłokrystaliczny (zamiast kineskopowego), to nie muszą wypłacać pracownikowi równowartości okularów przepisanych przez lekarza do pracy przy monitorze LCD.
Rozporządzenie nie określa kwoty, do jakiej pracodawca powinien ponieść wspomniane koszty “urządzenia korygującego wzrok”. Różnicę zdań wywołuje koszt oprawek. Ich cena wynika częstokroć z mody oraz upodobań pracownika. Niektórzy odwołują się tu do art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.), który w sprawach nieunormowanych w k.p. odsyła do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380) - dalej k.c. Z brzmienia art. 357 k.c. można wnioskować, że pracodawca powinien pokryć koszty oprawek, ale średniej jakości, a co za tym idzie – i średniej ceny.
Przepisy nie określają wysokości środków finansowych na ten cel, a co za tym idzie to pracodawca może ustalić (np. w regulaminie pracy) kwotę, jaką pracownik może przeznaczyć na zakup okularów korygujących wzrok. Przy ustalaniu jej wysokości powinien jednak przyjąć zasadę, że kwota ta powinna w całości rekompensować pracownikowi koszt robocizny i szkieł o parametrach oznaczonych przez lekarza. Natomiast trzeba przyznać pracodawcy prawo do ograniczenia swojego udział w ponoszeniu kosztów zakupu oprawek przez ustalenie określonej, przeznaczonej na ten cel kwoty, nie niższej jednak niż koszt oprawy odpowiadającej podstawowemu standardowi.
Zobacz także: Refundacja kosztów szkieł do pracy przy monitorach ekranowych>>
Zobacz także: Czy dopuszczalne jest pokrycie kosztu zakupu szkieł kontaktowych?>>
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.
