Odpowiedź:
Prowizja miesięczna uzależniona od wypracowanego zysku stanowi zmienny składnik wynagrodzenia, dlatego powinna być uwzględniona przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.
Prowizja miesięczna uzależniona od wypracowanego zysku stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Jeśli zatem z zasad ustalania jej wysokości określonych w regulaminie wynagradzania wynika, że pracownik nie zachowuje do niej prawa w okresie pobierania zasiłku, prowizja powinna być uwzględniona w podstawie zasiłku w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
Uzasadnienie:
Wynagrodzenie za urlop
W podstawie wynagrodzenia za urlop uwzględniamy stałe i zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne z wyłączeniem składników wynagrodzenia i świadczeń wymienionych w przepisach § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.) – dalej r.s.z.u. Ustawodawca wyłączył z podstawy ekwiwalentu:
1) jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
2) wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
3) gratyfikacje (nagrody) jubileuszowe,
4) wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
5) ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,
6) dodatkowe wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
7) wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
7a) kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
8) nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne, należności przysługujące z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
9) odprawy emerytalne lub rentowe albo inne odprawy pieniężne,
10) wynagrodzenia i odszkodowania przysługujące w razie rozwiązania stosunku pracy (§ 6 pkt 1 r.s.z.u.).
Dodatkowy składnik wynagrodzenia jakim jest prowizja od zysku wypracowanego przez pracownika a także wynagrodzenie i dodatki za godziny nadliczbowe nie zostały wymienione w przepisach § 6 r.s.z.u., a zatem co do zasady są uwzględniane w podstawie wynagrodzenia za urlop. Wyjątek może dotyczyć dodatków za godziny nadliczbowe z przekroczenia normy średniotygodniowej czasu pracy. Normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i dodatki za godziny nadliczbowe z przekroczenia dobowego, które pracodawca wypłaca po zakończeniu miesiąca stanowią zmienny składnik wynagrodzenia, który wliczany jest do podstawy urlopowej w łącznej wysokości wypłaconej w ciągu 3 miesięcy (okres może być przedłużony do 12 miesięcy) poprzedzających miesiąc rozpoczęcia wypoczynku. Natomiast dodatki za godziny nadliczbowe z przekroczenia normy średniotygodniowej czasu pracy wypłacane są po zakończeniu okresu rozliczeniowego, co oznacza, że mogą być uwzględniane w podstawie urlopowej tylko w przypadku gdy czas pracy pracownika rozliczany jest w miesięcznych okresach rozliczeniowych. W przypadku gdy pracownika obowiązuje dłuższy niż jednomiesięczny okres rozliczeniowy dodatki za godziny nadliczbowe z przekroczenia normy średniotygodniowej nie są uwzględniane w podstawie wynagrodzenia za urlop, ponieważ stanowią składnik wynagrodzenia przysługujący za okres dłuższy niż jeden miesiąc, a takie składniki wynagrodzenia wypłaca się w przyjętych terminach wypłaty traktując okres urlopu na równi z okresem wykonywania pracy.
Prowizja miesięczna uzależniona od wypracowanego zysku stanowi zmienny składnik wynagrodzenia dlatego powinna być uwzględniona przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W przypadku znacznego zróżnicowania wysokości prowizji w różnych miesiącach roku, okres z którego ustalana jest podstawa urlopowa może być wydłużony do okresu nie przekraczającego 12 miesięcy (§ 8 r.s.z.u.).
W pierwszych miesiącach po wprowadzeniu nowego składnika wynagrodzenia jakim jest prowizja nie będzie możliwości uwzględnienia prowizji w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, ponieważ w tych miesiącach pracownikowi jeszcze prowizja nie przysługiwała. W pierwszym miesiącu, w którym wprowadzono dodatkowy składnik w podstawie urlopowej nie będzie on uwzględniony. W kolejnym miesiącu w podstawie wynagrodzenia za urlop pracodawca powinien uwzględnić ten składnik wynagrodzenia z faktycznego okresu, w którym przysługiwał. Dopiero po trzech miesiącach od dnia wprowadzenia prowizji  pracodawca będzie mógł uwzględnić ten składnik w łącznej wysokości wypłaconej w okresie trzech miesięcy.

Podstawa zasiłku
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy(art. 36 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
Przez wynagrodzenie  uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego uważa się przychód pracownika, który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu finansowanych ze środków  pracownika składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe,.
Na podstawie przepisów art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) – dalej u.ś.p.ch.m., przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.
Powyższe oznacza, że w podstawie zasiłku uwzględnia się wynagrodzenie zasadnicze oraz inne składniki wynagrodzenia, które stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe a ponadto pracownik nie zachowuje do nich prawa w okresie pobierania zasiłku.
Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i dodatki za godziny nadliczbowe są oskładkowane, a ponadto nie przysługują za okres pobierania zasiłku, ponieważ w tym okresie pracownik nie świadczy pracy, oznacza to że w podstawie zasiłku powinny być uwzględnione. Na podstawie przepisów art. 42 ust. 1 u.ś.p.ch.m., składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Składniki wynagrodzenia, które przysługują za okresy kwartalne (np. dodatek za godziny z przekroczenia normy średniotygodniowej wypłacany po zakończeniu 3-miesiecznego okresu rozliczeniowego), wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 42 ust. 2 u.ś.p.ch.m.).
Prowizja miesięczna uzależniona od wypracowanego zysku stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Jeśli zatem z zasad ustalania jej wysokości określonych w regulaminie wynagradzania wynika, że pracownik nie zachowuje do niej prawa w okresie pobierania zasiłku, prowizja powinna być uwzględniona w podstawie zasiłku w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
Barbara Tomaszewska, autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 9 lutego 2015 r.