Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Stosownie do art. 229 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
W sytuacji, w której lekarz medycyny pracy po przeprowadzonych badaniach profilaktycznych (okresowych lub kontrolnych) stwierdza przeciwwskazania do wykonywania pracy przez pracownika na jego dotychczasowym stanowisku, pracodawca powinien przenieść tego pracownika do innej pracy, gdzie nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, które były przyczyną niedopuszczenia go do pracy, lub – w przypadku braku takiej możliwości – wypowiedzieć pracownikowi stosunek pracy.

Zobacz także: W skierowaniu na badania należy wskazać czynniki szkodliwe występujące na stanowisku pracy>>

Warto zaznaczyć, że pracodawca nie ma formalnego obowiązku szukania dla pracownika innego stanowiska pracy. Wyjątkiem będą przypadki niezdolności do pracy stwierdzonej orzeczeniem lekarskim, spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową – w takich przypadkach pracodawca jest zobowiązany do przeniesienia pracownika do innej, odpowiedniej pracy na podstawie art. 230-231 k.p.
Przeciwwskazania lekarskie do wykonywania pracy na określonym stanowisku stanowią również uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę. Takie stanowisko zajął m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 1998 r., I PKN 466/97, OSNP 1998, nr 23, poz. 677. W uzasadnieniu SN podkreślił, że zasadność wypowiedzenia nie jest uzależniona od uprzedniego zaoferowania pracownikowi przez pracodawcę innej odpowiedniej pracy, którą dysponuje, chyba że obowiązek taki wynika z przepisu prawa. Natomiast z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1999 r., I PKN 469/99, OSNP 2001, nr 10, poz. 346 wynika, że przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania choćby jednego obowiązku na zajmowanym stanowisku pracy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę. W takim przypadku, wypowiadając umowę o pracę z powodu przeciwwskazań lekarskich, pracodawca wskazuje tę okoliczność jako uzasadnienie wypowiedzenia (art. 30 § 4 k.p.).
Nie można również zapomnieć o tym, że w okresie wypowiedzenia pracownik, który nie został dopuszczony do pracy przez lekarza medycyny pracy, a pracodawca nie jest w stanie oddelegować go do innej, zastępczej pracy, powinien zostać zwolniony z obowiązku jej świadczenia do czasu ustania zatrudnienia.

Zobacz także: Przyczyna wypowiedzenia decyduje o trybie rozwiązania umowy o pracę>>

Przepisy prawa pracy nie rozstrzygają natomiast, czy w takiej sytuacji pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Biorąc pod uwagę wyrażoną w art. 80 k.p. regułę, zgodnie z którą wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje to prawo tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią – pracownik odsunięty od pracy ze względu na stan zdrowia nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. W opisanej sytuacji nie stosuje się bowiem art. 81 k.p. o niedopuszczeniu pracownika do pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy i przyznaniu wynagrodzenia jak za przestój, gdyż przyczyna nieświadczenia pracy dotyczy pracownika, który ze względu na przeciwwskazania lekarskie nie jest gotowy do jej wykonywania.
Wyraźnie natomiast przepisy prawa rozstrzygają kwestię uprawnienia pracodawcy do zobowiązania pracownika znajdującego się w okresie wypowiedzenia stosunku pracy, do wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Takie prawo przyznaje pracodawcy art. 1671 k.p., zgodnie z którym w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 kwietnia 2011 r., II PK 302/10, OSNP 2012, nr 17-18, poz. 215, udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia zależne jest jedynie od woli pracodawcy, której pracownik nie może się sprzeciwić.
W związku z powyższym pracownik znajdujący się w okresie wypowiedzenia stosunku pracy jest obowiązany wykorzystać urlop wypoczynkowy zgodnie z dyspozycją pracodawcy.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.