Czy poszkodowanym w wypadku w drodze do pracy lub z pracy może być osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia?

Umowy cywilnoprawne, w tym umowy zlecenia, są obecnie bardzo rozpowszechnione. Mogą pojawić się wątpliwości, jak należy postąpić w sytuacji, gdy zleceniobiorca ulegnie wypadkowi w drodze do siedziby zleceniodawcy. Czy jest on uprawniony np. do odszkodowania? Między innymi na to pytanie odpowiada Sebastian Kryczka, ekspert Serwisu BHP.

Czy poszkodowanym w wypadku w drodze do pracy lub z pracy może być osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia?

Zleceniobiorca w drodze do miejsca wykonania zleconych czynności, miał wypadek.

Czy należy sporządzić kartę wypadku w drodze do/z pracy i uznać zdarzenie za wypadek (pozostałe warunki są spełnione)?

Na gruncie definicji wypadku w drodze do lub z pracy oraz definicji drogi do lub z pracy należy przyjąć, że dopuszczalne jest uznanie, iż świadczenie pracy na podstawie umowy zlecenia jest równoznaczne z innym (pozapracowniczym) zatrudnieniem. W związku z wypadkiem, jakiemu uległ pracobiorca świadczący pracę w ramach umowy zlecenia powinno się wypełnić kartę wypadku, w której mowa jest nie o pracowniku, a o poszkodowanym. Uznanie omawianego zdarzenia za wypadek w drodze do pracy będzie uzależnione od tego, czy w wyniku dokonanych przez podmiot zatrudniający ustaleń, zdarzenie wypełnia znamiona definicji wypadku w drodze do pracy.

Nie tylko świadczenie umówionej pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę wiąże się z możliwością wystąpienia wypadku. Obok wypadku, jaki może zdarzyć się przy pracy, może wystąpić zdarzenie o podobnym charakterze – podczas drogi do pracy lub powrotu z pracy. Jest to tzw. wypadek w drodze do lub z pracy. Definicja tego zdarzenia wskazana jest w art. 57b ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przepis ten posługuje się określeniem "miejsce wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego". Jest to zwrot niezwykle pojemny. Należy przyjąć, że stanowi odpowiedź na potrzeby praktyki, ponieważ praca może być wykonywana zarówno na podstawie stosunku pracy, jak i różnych pozakodeksowych form zatrudnienia – np. umów cywilnoprawnych, takich jak zlecenie.

Zarówno pracownicza forma świadczenia pracy, jak i umowa zlecenia wiąże się z obowiązkowym ubezpieczeniem rentowym, co oznacza, że na gruncie definicji wypadku w drodze do lub z pracy zdarzeniu takiemu może ulec pracownik oraz każdy inny pracobiorca wykonujący zatrudnienie lub prowadzący działalność stanowiącą tytuł ubezpieczenia rentowego.

Sposób ustalenia, czy w danym przypadku doszło do wypadku w drodze do lub z pracy określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania. Załączony do rozporządzenia wzór karty wypadku nie posługuje się określeniem "pracownik", lecz "poszkodowany", którym może być także pracobiorca zatrudniony na podstawie umowy zlecenia. Ponieważ poszkodowanym w wypadku w drodze do pracy może być zleceniobiorca, należy uznać za zasadne sporządzenie w omawianej w pytaniu sytuacji karty wypadku. Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy będzie uzależnione od przeprowadzonych przez podmiot zatrudniający szczegółowych ustaleń w zakresie okoliczności i przyczyn zdarzenia.