Pytanie:
Właściciele działki przyległej do rowu (według danych ewidencji gruntów) będącego własnością gminy wystąpili do starosty o wszczęcie postępowania w trybie art. 64b ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 469) - dalej pr. wod. - ze względu na jego nienależyte utrzymywanie. W rzeczywistości rów nie istnieje - na rowie w latach 80. ubiegłego stulecia wykonano staw rybny. Aktualni właściciele stawu posiadają pozwolenie wodnoprawne na piętrzenie i retencjonowanie wody na cieku naturalnym, w którym gmina była stroną postępowania.

Czy zapisy w ewidencji gruntów są decydujące i czy można prowadzić postępowanie w tym trybie, czy też należy odmówić wszczęcia postępowania, gdyż wspomniany rów jest ciekiem naturalnym, co potwierdził w operacie jego autor - uprawniony hydrolog?

Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 z późn. zm.) – dalej pr. geod., podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków.

Odpowiedź:
Zapisy w ewidencji gruntów nie są wiążące do ustalenia, czy mamy do czynienia z rowem (urządzeniem wodnym), czy z ciekiem naturalnym. Podstawowym dokumentem wymieniającym wody publiczne jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własność publiczną (Dz.U. z 2003 r. Nr 16, poz. 149), zatem jeżeli przedmiotowy ciek jest wymieniony w tym rozporządzeniu, to jest ciekiem naturalnym, a nie rowem (urządzeniem wodnym).

Kolejnym dokumentem służącym do sprawdzenia, czy mamy do czynienia z urządzeniem wodnym, czy z ciekiem naturalnym, jest wykaz jednolitych części wód, stanowiący jeden z załączników w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, który jest dokumentem zatwierdzonym przez Radę Ministrów i ogłoszonym w Monitorze Polskim. Jeżeli przedmiotowy ciek jest wymieniony wśród jednolitych części wód, to należy przyjąć, że jest to ciek naturalny, a nie urządzenie wodne (rów). Za takim przyjęciem przemawia również wydane pozwolenie wodnoprawne na piętrzenie i retencjonowanie wód, bo niezależnie od przeznaczenia urządzenia do chowu lub hodowli ryb, takie pozwolenie wydaje się wyłącznie dla urządzenia wodnego powstałego w wyniku przegrodzenia cieku naturalnego budowlą piętrzącą, czyli dla sztucznego zbiornika wodnego usytuowanego na śródlądowych wodach płynących.

Pomocniczo można również sprawdzić zapisy w ewidencji wód i urządzeń melioracji wodnych, prowadzonej przez marszałka województwa (WZMiUW) oraz na Mapie Podziału Hydrograficznego Polski. Jeżeli przytoczone materiały nie rozwieją wątpliwości, kompetencje do rozstrzygnięcia sprawy posiadają wyłącznie sądy powszechne.

Do cieku naturalnego art. 64b pr. wod. nie ma zastosowania.