Niewątpliwie prosta i przede wszystkim szybka procedura rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w dalszym ciągu zachęca do wybrania właśnie tej formy prowadzenia biznesu.
Czy jednak założenie i prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest możliwe również dla osób nieposiadających polskiego obywatelstwa?
Odpowiedź brzmi – tak. Zgodnie z treścią ustawy z 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 470) ustawodawca umożliwił osobom zagranicznym, czyli nieposiadającym obywatelstwa polskiego, założenie i prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej.
Jakich błędów należy się wystrzegać na początku prowadzenia firmy – na przykładach >>
W zależności od obywatelstwa osoby zagranicznej, ustawa doprecyzowuje przesłanki jakie należy spełnić w celu prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym względzie ustawa wyróżnia dwie grupy obcokrajowców, tj.:
- osoby zagraniczne z państw członkowskich – czyli obywatele państw Unii Europejskiej oraz państw Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu
- ozostali obywatele innych państw
Dla osób posiadających obywatelstwo państwa Unii Europejskiej lub państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, ustawodawca nie stawia żadnych dodatkowych kryteriów do spełnienia, zrównując możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce z obywatelami polskimi. Warto nadmienić, że również obywatele USA oraz Szwajcarii na mocy zawartych umów międzynarodowych z Polską dysponują takim samym przywilejem i mogą bez ograniczeń zakładać i prowadzić w Polsce działalność gospodarczą.
Czytaj też: Prawa i obowiązki cudzoziemców - reprezentacja prawna >
Dla obywateli państw spoza państw Unii Europejskiej, państw Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Szwajcarii, do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej koniecznym jest spełnienie chociażby jednego z poniższych warunków, tj.:
- posiadanie zezwolenia na pobyt stały,
- posiadanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
- posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 144, art. 151 ust. 1, art. 159 ust. 1 lub art. 186 ust. 1 pkt 3, 4 i 7 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2021 r. poz. 2354 oraz z 2022 r. poz. 91),
- posiadanie statusu uchodźcy,
- posiadanie ochrony uzupełniającą,
- posiadanie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
- posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy i pozostawanie w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielonego ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
- posiadanie ochrony czasowej w Polsce,
- posiadanie ważnej Karty Polaka,
- bycie członkiem rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1697), tj.
- małżonkiem obywatela UE,
- bezpośrednim zstępnym (dzieckiem) obywatela UE lub jego małżonka w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka,
- bezpośrednim wstępnym (rodzicem) obywatela UE lub jego małżonka pozostającym na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka,
- osobą, która złożyła wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub na pobyt stały – do czasu, w którym decyzja wydana na podstawie tych wniosków stanie się ostateczna,
- przebywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania
i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. c i g, - bycie uczestnikiem organizowanych lub współorganizowanych przez podmioty, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz. U. poz. 1641), programów wsparcia dla cudzoziemców w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Sprawdź tez: Czy obcokrajowiec może zakupić nieruchomość w Polsce i opodatkować przychody ryczałtem? >
Ograniczenia dla cudzoziemców
Cudzoziemcy, którzy nie są obywatelami państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Szwajcarii lub nie spełniają chociażby jednego z warunków wymienionych powyżej, nie mogą założyć w Polsce jednoosobowej działalności gospodarczej. Dla takich osób, ustawodawca przewidział jedynie ograniczony zakres prowadzenia działalności gospodarczej, tj. w formie spółek m.in. komandytowej czy z ograniczoną odpowiedzialnością.
Szczupaczyński-Dotryw Tadeusz: Koszty uzyskania przychodu poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej na przykładach >
Kwestie praktyczne
Przechodząc na grunt praktyczny, aby rozpocząć prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej w pierwszej kolejności należy wypełnić i złożyć wniosek – CEIDG-1 o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wniosek składany jest za pośrednictwem formularza elektronicznego dostępnego na stronie www.biznes.gov.pl/pl/e-uslugi/00_0736_00 lub w postaci papierowej do wybranego urzędu gminy. Złożenie wniosku o wpis jest bezpłatne i wiąże się automatycznie z rejestracją przedsiębiorcy jako płatnika składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oraz jako podatnika w Urzędzie Skarbowym. Również w zakresie numerów NIP oraz REGON, złożenie wniosku o wpis do rejestru CEIDG powoduje, iż numery te zostają nadane z urzędu i nie trzeba wnosić odrębnych wniosków o ich przyznanie. Na koniec należy również pamiętać, że w trakcie rejestracji, nie później niż w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, przedsiębiorca musi zgłosić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zgłoszenie do ubezpieczenia na formularzu ZUS ZUA (formularz dostępny na stronie https://www.zus.pl/wzory-formularzy/firmy/dokumenty-zgloszeniowe-i-rozliczeniowe/-/publisher/details/2/formularz-zus-zua/389264).
Brak numeru PESEL
Co istotne, dla osób nieposiadających polskiego numeru PESEL, złożenie wniosku o wpis do CEIDG przez formularz elektroniczny będzie niemożliwe, gdyż do jego wypełnienia wymagane jest posiadanie Profilu Zaufanego, który wymaga jego podania. Rozwiązaniem tego problemu dla cudzoziemców mających status uchodźcy albo posiadających zezwolenie na pobyt stały jest złożenie wniosku o meldunek, dzięki czemu nadany im zostanie również numer PESEL. Wniosek meldunkowy składa się w urzędzie gminie, na terenie zamieszkania osoby. W przypadku, gdy cudzoziemiec nie posiada statusu uchodźcy bądź zezwolenia na pobyt stały, również istnieje możliwość złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL, niemniej jednak wymaga to stosownego uzasadnienia dotyczącego założenia przedsiębiorstwa w Polsce. Wniosek o nadanie numeru PESEL składa się wówczas do urzędu gminy właściwym dla siedziby pracodawcy cudzoziemca, a w sytuacji braku zatrudnienia do Urzędu Dzielnicy Śródmieścia miasta stołecznego Warszawy. W pozostałych przypadkach, dla osób nieposiadających polskiego numeru PESEL a spełniających przesłanki wskazane wcześniej w ustawie o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wpis o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej należy przedłożyć w postaci papierowej w urzędzie gminy.
Nowe przepisy ułatwieniem dla obywateli Ukrainy
Na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583 z późn. zm.), która obowiązuje z mocą wsteczną do dnia 24 lutego 2022 r., na mocy treści art. 23 ust. 1 obywatele Ukrainy mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy pod warunkiem uzyskania numeru PESEL. Co istotne, art. 2 ww. ustawy wskazuje, że obywatele Ukrainy, którzy na skutek rosyjskiej agresji opuścili swoją ojczyznę i zadeklarowali zamiar pozostania na terytorium naszego kraju będą mogli legalnie przebywać w Polsce przez okres 18 miesięcy. Dzięki takim zmianom, każdy obywatel Ukrainy, który przybył w okresie od 24 lutego do Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi, będzie mógł złożyć wniosek do dowolnego urzędu gminy celem uzyskania numeru PESEL, co istotnie ułatwi i przyspieszy cały proces założenia działalności gospodarczej. W przypadku gdy pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Polski przestanie być legalny, prowadzone przez niego przedsiębiorstwo będzie podlegało wykreśleniu z CEIDG.
Wypełnienie formularza a kwestia potwierdzenia statusu cudzoziemca
Przy wypełnieniu formularza CEIDG-1 w zakresie wpisu do rejestru należy zwrócić szczególną uwagę na sekcję dotyczącą danych wnioskodawcy. Jest to istotne, gdyż cudzoziemiec nieposiadający nadanego numeru PESEL składając wniosek w formie papierowej w urzędzie gminy będzie musiał potwierdzić swoją tożsamość i obywatelstwo przed urzędnikiem. Dla obcokrajowców z nadanym numerem PESEL, składających wniosek za pośrednictwem formularza elektronicznego, potwierdzenie tożsamości odbywa się poprzez dołączenie skanu dokumentu potwierdzającego status. cudzoziemca.
Autorzy: Katarzyna Wojarska-Aleksiejuk , adwokat oraz Paweł Żujewski, prawnik w Wojarska Aleksiejuk i Wsp.
Cena promocyjna: 71.6 zł
|Cena regularna: 179 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 134.25 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.