Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .



Inwestor posiada na swojej nieruchomości dostęp do drogi publicznej poprzez działkę, na której została ustanowiona służebność przejazdu i przechodu, za którą inwestor musi ponosić roczną opłatę w wysokości 600 litrów ropy. Z uwagi na znaczne pogorszenie sytuacji materialnej inwestora, nie posiada on środków na ponoszenie tej opłaty.

Czy istnieją jakieś możliwości prawne zmiany formy służebności na bezpłatne korzystanie z drogi?

Odpowiedź

W sytuacji zaistniałej w niniejszym stanie faktycznym istnieje możliwość zmniejszenia wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności w drodze postępowania cywilnego.


Przesłanką żądania zmiany wysokości wynagrodzenia będzie zaistniała po dacie ustanowienia służebności zmiana stosunków, tj. pogorszenie sytuacji materialnej zobowiązanego.

Uzasadnienie
Zgodnie z art. 145 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny – dalej k.c., ustanowienie drogi koniecznej następuje za wynagrodzeniem. Wynagrodzenie należy się za ustanowienie drogi koniecznej, chociażby nie wynikła stąd żadna szkoda majątkowa (oczywiście właściciel nieruchomości obciążonej może zrzec się wynagrodzenia, jednak taka sytuacja nie miała miejsca w niniejszym przypadku). Wynagrodzenie za ustanowienie drogi koniecznej może mieć charakter świadczenia jednorazowego bądź okresowego. W przypadku świadczenia okresowego ma ono w rzeczywistości charakter renty, której celem jest wynagrodzenie uszczerbku, jaki na skutek ustanowienia drogi koniecznej ponosi właściciel gruntów służebnych, przy czym nie musi to być uszczerbek majątkowy.

Dopuszczalność ustalania wynagrodzenia za ustanowienie drogi koniecznej w formie świadczeń okresowych wynika z przewidywania możliwości przyszłej zmiany wysokości tak ustalonego wynagrodzenia. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 8 września 1988 r., III CZP 76/88, wynagrodzenie ustalone w formie świadczeń okresowych za ustanowioną służebność drogi koniecznej (art. 145 § 1 k.c.) może być zmienione w razie zmiany stosunków (art. 907 § 2 k.c.).

Tak więc, w sytuacji zaistniałej w niniejszym stanie faktycznym istnieje możliwość zmniejszenia wynagrodzenia w drodze postępowania cywilnego – przesłanką żądania zmiany wysokości wynagrodzenia będzie zmiana stosunków, która miała miejsce po dacie ustanowienia służebności. Orzekając o zmianie, sąd weźmie pod uwagę wszelkie okoliczności dotyczące sytuacji osobistej i majątkowej stron oraz okoliczności obiektywne, w tym też istotny spadek zmiany siły nabywczej pieniądza.

Pytanie pochodzi z programu Serwis Budowlany .