Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego uchylił postanowienie powiatowego inspektora nadzoru budowlanego (PINB) w całości i jednocześnie wstrzymał roboty budowlane oraz nałożył na inwestora obowiązek przedstawienia we wskazanym terminie do PINB zaświadczenia prezydenta miasta o zgodności budowy obiektu z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a także czterech egzemplarzy projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Ponadto inwestor został zobowiązany do przedstawienia oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazywał na to, że przedmiotowy obiekt budowlany wybudowano na części dawnej szklarni. Według oświadczenia inwestora nastąpiło to około 3 lata temu (2012 r.). Ze zdjęć pochodzących ze strony internetowej wynikało, że w 2009 r. istniała tam szklarnia, a w 2012 r. szklarni ani obiektu nie było. Na wykonanie robót inwestor nie posiadał dokumentów. 

Inwestor wniósł skargę do sądu administracyjnego
WSA ustalił, że z akt administracyjnych sprawy wynika, że PINB umożliwił inwestorowi legalizację obiektu, dlatego też koniecznym było wydanie postanowienia o wstrzymaniu robót budowlanych w trybie art. 48 ust. 2 i 3 p.b.

Dokonując wykładni tego przepisu, sąd stwierdził, że obiekty budowlane wybudowane bez wymaganego pozwolenia na budowę podlegają rozbiórce, przy czym nakaz rozbiórki stanowi najsurowszy sposób likwidacji skutków samowoli budowlanej, który powinien mieć zastosowanie w ostateczności. Innymi słowy legalizacja nie jest obowiązkiem inwestora, stanowi jedynie jego uprawnienie.

Sąd podkreślił, że w pierwszej kolejności organ nadzoru budowlanego powinien zbadać, czy zaistniały przesłanki do legalizacji nielegalnego obiektu, mając na uwadze treść art. 48 ust. 2 p.b., tj. czy budowa jest zgodna z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz czy nie narusza innych przepisów, w tym techniczno - budowlanych. Zatem gdy przesłanki te zachodzą, organ musi przesądzić o możliwości legalizacji i wydać postanowienie nakładające na inwestora obowiązek przedłożenia dokumentacji, o której mowa w art. 48 pkt 3 p.b.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 19 października 2017 r., sygn. akt II SA/Rz 896/17