Co to jest drzewo i krzew?
Obowiązujące przepisy nie definiują czym jest drzewo. W celu odkodowania tego pojęcia można sięgnąć do potocznego rozumienia tego słowa oraz nauk przyrodniczych. W dendrologii przyjmuje się, że drzewo musi składać się z pnia, korony, bryły korzeniowej oraz musi być rośliną wieloletnią. Charakteru drzewa nie tracą obiekty przyrodnicze, które wskutek działań sił przyrody albo człowieka utraciły któryś z elementów definiujących je jako drzewa. Istotnym pod kątem prawnym jest, aby obiekt taki kiedykolwiek zaliczony mógł być do drzew. Odmienne ujęcie tego problemu mogłoby prowadzić do patologicznych zjawisk i bezkarnego, pozbawionego jakiejkolwiek kontroli administracyjnoprawnej usuwania drzew chorych czy połamanych.
Krzewy definiowane są z kolei, jako nietworzące pnia i korony, lecz rozgałęziające się w skutek silnego rozrostu pędów bocznych.
Drzewo pozostaje nadal drzewem mimo jego obumarcia, choroby czy uszkodzenia przez siły natury. W każdym jego stanie wymagane jest uzyskanie zezwolenia na wycinkę i nigdy nie można tego robić samowolnie. Przy czym należy dodać, że wszystkie drzewa i krzewy są w świetle ustawy o ochronie przyrody tak samo ważne. Nie jest dopuszczalna wycinka jednych gatunków, by umożliwić wzrost innym (tak WSA wyrok z dnia 10.04.20013r., w Gdańsku IISA/Gd 25/13)
Czy usuwanie drzew i krzewów z terenu nieruchomości wymaga zezwolenia oraz jaki organ jest właściwy do wydania takiego zezwolenia?
Usuwanie drzew i krzewów z terenu nieruchomości zgodnie z art. 83 ustawy z dnia
16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 627 ze zm.) – dale: u.o.p., wymaga wystąpienia o zezwolenie do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
W sytuacji, gdy drzewa zlokalizowane są na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków udzielenie zezwolenia należy do kompetencji wojewódzkiego konserwatora zabytków. Wystarczy przy tym by sama nieruchomość była traktowana jako zabytek, poszczególne drzewa nie muszą być wpisane do rejestru zabytków (postanowienie NSA W-wa z 24.10.2012r. II OW 127/12, Lex nr 1270262).
Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu może być poprzedzone wyrażeniem stanowiska przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Tak jest w przypadku usuwania drzew i krzewów w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli.
Jeżeli do usunięcia ma dojść na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody wymagana jest zgoda odpowiednio dyrektora parku narodowego albo regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
Właściwość odpowiedniego organu określana jest według położenia nieruchomości, na której znajdują się drzewa i krzewy.
Kto może złożyć wniosek o zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów?
Wniosek o zezwolenie na usuwanie drzew i krzewów może złożyć:
- posiadacz nieruchomości - za zgodą właściciela tej nieruchomości; w przypadku składania wniosku przez użytkownika wieczystego, zgoda właściciela nie jest wymagana;
- właściciel urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964
(Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93) dalej kc - jeżeli drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń. Urządzenia, o których mowa w art. 49 kc to urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne.
Może zaistnieć sytuacja, gdy o pozwolenie na wycinkę drzew i krzewów będą mogły wystąpić dwa podmioty. W takim przypadku problematyczna może być kwestia potencjalnej odpowiedzialności właściciela, który nie wystąpił o zgodę na wycinkę, a na jego nieruchomości dojdzie do nielegalnego usunięcia roślin dokonanego przez właściciela urządzeń opisanych w art. 49 kc. Tę kwestię rozwiązuje orzecznictwo. Zgodnie z wyrokiem wojewódzkiego sądu administracyjnego w Białymstoku z dnia 2.02.2012r. sygn. akt II Sa/ Bk706/ 11 właściciel nie może odpowiadać za nielegalną wycinkę, o której nie wiedział. Odpowiedzialność przypisywana jest tu na zasadzie winy, a w takim przypadku ciężko mówić o zawinieniu.
Zamów książkę w internetowej księgarni>>>
@page_break@
Jeżeli o wycinkę wnioskował właściciel urządzeń przeznaczonych do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej i podobnych, zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania na rzecz właściciela nieruchomości. W przypadku, gdy nieruchomość jest obciążona użytkowaniem wieczystym, odszkodowanie należy się wieczystemu użytkownikowi. Ustalenie wysokości odszkodowania następuje w drodze umowy między stronami.
Jakie mogą być powody uzasadniające złożenie wniosku o pozwolenie na wycinkę drzewa lub krzewu?
Powody uzasadniające złożenie wniosku o wycinkę mogą być rozmaite. Od potrzeby przygotowania działki pod budowę domu lub innego obiektu budowlanego, po sytuacje, gdy drzewa stwarzają niebezpieczeństwo dla ludzi i mienia. Wydając zezwolenie na wycinkę drzewa i krzewu organ będzie się kierował przede wszystkim spełnieniem celu jaki ma u.o.p., czyli ochroną istniejących zadrzewień. Organ każdorazowo dokona rozważenia interesu społecznego oraz interesu właściciela nieruchomości, składającego wniosek. Priorytetem będzie interes właściciela nieruchomości. Organ powinien zatem szczegółowo przeanalizować wskazywane przez wnioskodawcę uzasadnienie jego interesu, do którego ochrony konieczna jest wycinka drzew (wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 28 czerwca 2012, IISa/Wr 307/ 12, lex 1222416). Należy również mieć na uwadze, że nawet w sytuacjach nagłych, wywołanych siłami przyrody, powodujących zagrożenie życia, zdrowia czy bezpieczeństwa istnieje obowiązek uzyskania stosownego zezwolenia. W takich wypadkach zezwolenia wydawane są przez organy w trybie pilnym, a w razie potrzeby doręczane za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się (fax, mail). Zastosowanie może tu również znaleźć przewidziany w kpa sposób ustnego załatwienia sprawy (art. 14 par. 2 kpa).
Jak powinien wyglądać wniosek o pozwolenie na wycinkę drzewa lub krzewu?
Dokładną treść wniosku o zezwolenie na usuwanie drzew lub krzewów określa |
art. 83 ust. 4 u.o.p. Wniosek powinien zawierać następujące dane:
1) imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę posiadacza i właściciela nieruchomości albo
właściciela urządzeń, przeznaczonych do odprowadzania, doprowadzania płynów, paru, gazu, energii elektrycznej lub urządzeń podobnych;
2) tytuł prawny władania nieruchomością, z tym że wymóg ten nie dotyczy wniosku właściciela urządzeń, o którym mowa w pkt.1;
3) nazwę gatunku drzewa lub krzewu;
4) obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm;
5) przeznaczenia terenu, na którym rośnie drzewo lub krzew;
6) przyczynę i termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu;
7) wielkość powierzchni, z której zostaną usunięte krzewy;
8) rysunek lub mapę określającą usytuowanie drzewa lub krzewu w stosunku do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub budowanych na tej nieruchomości.
Jak przebiega procedura wydania pozwolenia na wycinkę drzew i krzewów?
Postępowanie w sprawie uzyskania zgody na wycinkę drzewa i krzewu prowadzi się na podstawie przepisów ustawy z dnia 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
(t.j. Dz.U. z 2013, poz. 267) dalej kpa. W związku z powyższym termin do załatwienia takiej sprawy dla organu wynosi 30 dni. Jeżeli decyzja nie odpowiada naszym oczekiwaniom można od niej w terminie 14 dni wnieść za pośrednictwem organu pierwszej instancji odwołanie:
- w przypadku załatwienia sprawy przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta do Samorządowego Kolegium Odwoławczego;
- w przypadku załatwienia sprawy przez regionalnego konserwatora zabytków do Generalnego Konserwatora Zabytków.
Zamów książkę w internetowej księgarni>>>
@page_break@
Zezwolenie na wycinkę drzew wydawane jest w sytuacji, gdy organ uzna przyczynę ją uzasadniającą za ważną i uzasadniającą rezygnację z przewidzianej przez u.o.p. ochrony drzew. Artykuł 83 u.o.p. nie określa precyzyjnie powodów, dla których organ miałby wydać zezwolenie na wycinkę lub też miałby jej odmówić. Organ działa wobec tego w granicach uznania administracyjnego i każdorazowo bada, które z prawnie dopuszczalnych rozwiązań jest w danym przypadku celowe. Uznanie administracyjne pozwala organom państwowym stosować prawo elastycznie. Elastycznie nie oznacza dowolnie, ale zgodnie z zasadami słuszności, etyki, sprawiedliwości, wymogów polityki państwa. Pozwala to dostosowywać przepisy do wielu bardzo różnych sytuacji. Ustawodawca zwiększoną ochroną objął gatunki rzadsze oraz starsze.( wyrok WSA z dnia 13.06.2012r., IV SA/Wa 175/12, lex nr 1212685).
Jakie drzewa i krzewy są zwolnione z obowiązku uzyskania zezwolenia?
Odstępstwo od generalnej zasady uzyskiwania pozwolenia na wycinkę drzew
i krzewów przewiduje art. 83 ust. 6 u.o.p. Z obowiązku zwolnione są drzewa i krzewy:
- w lasach;
- owocowe, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru
zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody - na obszarach
nieobjętych ochroną krajobrazową;
- na plantacjach drzew i krzewów;
- których wiek nie przekracza 10 lat;
- usuwane w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;
- usuwane na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią
brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który
wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i terenów
w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;
- które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację
urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych
na podstawie decyzji właściwego organu;
- stanowiące przeszkody lotnicze, usuwane na podstawie decyzji właściwego organu;
- usuwane na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane
z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.
Czy za wycinkę drzewa i krzewu poniesiemy opłaty?
Na mocy art. 84 u.o.p. za usunięcie drzewa lub krzewu powstaje zobowiązanie do poniesienia opłaty. Wysokość opłaty uzależniona jest do rodzaju i gatunku drzewa oraz od grubości pnia. Ustawa ustala maksymalne stawki za jeden centymetr obwodu drzewa mierzonego na wysokości 130cm. Kształtują się one następująco:
1) 270 zł - przy obwodzie do 25 cm;
2) 410 zł - przy obwodzie od 26 do 50 cm;
3) 640 zł - przy obwodzie od 51 do 100 cm;
4) 1.000 zł - przy obwodzie od 101 do 200 cm;
5) 1.500 zł - przy obwodzie od 201 do 300 cm;
6) 2.100 zł - przy obwodzie od 301 do 500 cm;
7) 2.700 zł - przy obwodzie od 501 do 700 cm;
8) 3.500 zł - przy obwodzie powyżej 700 cm.
Szczegółowe stawki dla poszczególnych gatunków określa stosowne rozporządzenie Ministra Środowiska.
Alternatywą dla poniesienia dość wysokich opłat jest przesadzenie roślin w inne miejsce lub też zastąpienie ich innymi egzemplarzami. To rozwiązanie może okazać się dużo tańsze oraz, co bardzo ważne, przyjazne dla środowiska. W takiej sytuacji organ odracza, na okres 3 lat od dnia wydania zezwolenia, termin uiszczenia opłaty za ich usunięcie. Jeżeli przesadzone albo posadzone w zamian drzewa lub krzewy zachowały żywotność po upływie 3 lat od dnia ich przesadzenia albo posadzenia lub nie zachowały żywotności z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, należność z tytułu ustalonej opłaty podlega umorzeniu. Jeżeli drzewa lub krzewy nie zachowały w tym czasie żywotności, posiadacz nieruchomości jest obowiązany niezwłocznie do uiszczenia naliczonej opłaty.
Z ciekawą sytuacją mamy do czynienia, gdy drzewo rozgałęzia się na wysokości niższej niż 130cm. W takim przypadku każdy z rozgałęziających się konarów traktowany jest jako odrębne drzewo i w celu jego usunięcia wymagane jest uzyskanie pozwolenia oraz uiszczenie opłaty naliczanej od wielkości poszczególnego pnia. Jeżeli jednak drzewo rozgałęzia się powyżej 130cm usunięcie konara będzie traktowane jako zabieg pielęgnacyjny i co do zasady nie będzie wymagało uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art. 83 i n. u.o.p. (zob. wyrok WSA w Gdańsku z 20.05.2010r., II SA/Gd 154/10, lex nr 584871).
W art. 86 u.o.p. przewidziano z kolei sytuacje, w których nie poniesiemy opłaty za wycinkę drzewa i krzewu. Po pierwsze będzie to miało miejsce, gdy nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia na wycinkę. Sytuacje, w których nie trzeba występować o zezwolenie na wycinkę, zostały opisane we wcześniejszej części tekstu. Bardzo istotnym jest, że z ponoszenia opłaty zwolnione są osoby fizyczne, które dokonują wycinki na cele nie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Każdorazowe stwierdzenie czy wycinka jest dokonywana na cele działalności gospodarczej czy też nie, będzie należało do zadań organu wydającego zezwolenie. Pozostałe sytuacje, gdy za wycinkę nie poniesiemy opłat to: jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew, jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych lub funkcjonowaniu urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 kc, które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi, w związku z przebudową dróg publicznych i linii kolejowych, które posadzono lub wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane, z terenów zieleni komunalnej, z parków gminnych, z ogrodów działkowych i z zadrzewień, w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew i krzewów, które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, topoli o obwodzie pnia powyżej 100 cm, mierzonego na wysokości 130 cm, nienależących do gatunków rodzimych, jeżeli zostaną zastąpione w najbliższym sezonie wegetacyjnym drzewami innych gatunków, jeżeli usunięcie wynika z potrzeb ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych, z grobli stawów rybnych, jeżeli usunięcie było związane z regulacją i utrzymaniem koryt cieków naturalnych, wykonywaniem i utrzymaniem urządzeń wodnych służących kształtowaniu zasobów wodnych oraz ochronie przeciwpowodziowej w zakresie niezbędnym do wykonania i utrzymania tych urządzeń.
Jakie konsekwencje grożą za wycinkę drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia?
Za wycinkę drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia na mocy art. 88 ust. 1 pkt
2 u.o.p. wymierza się administracyjną karę pieniężną. Na mocy art. 89 u.o.p. wymiar administracyjnej kary pieniężnej ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów. Kara pieniężna może być również ustalona na podstawie:
- obwodu pnia drzewa;
- informacji zebranych w ciągu postępowania administracyjnego, gdy pień lub kłoda drzewa zostały wykarczowane. Wówczas opłata zostaje powiększona o 50%;
- przyjęcia najmniejszego promienia pnia, pomniejszonego o 10%, w przypadku braku pnia drzewa;
- informacji zebranych podczas postępowania administracyjnego, w przypadku braku możliwości ustalenia wielkości powierzchni zniszczonych lub usuniętych krzewów.
Ciekawostkę może stanowić fakt, że jeżeli osoba trzecia dokona wycinki drzew lub krzewów na terenie naszej nieruchomości, nie zostanie ona obciążona administracyjną karą pieniężną. Może wydawać się to dziwne i niesprawiedliwe, ale nie jest ona w ogóle uprawniona do wystąpienia o zezwolenie, nie ma takiego obowiązku. Nie ma obowiązku, więc nie można przypisać jej niespełnienia obowiązku. (wyrok NSA w Warszawie z 21.02.2012r.,II OSK 2320/10, lex 1145583).
Zamów książkę w internetowej księgarni>>>