Pytanie:
Wnioskodawca - współwłaściciel nieruchomości, na której rośnie drzewo, zgłosił zamiar jego usunięcia. Czy organ powinien zażądać zgody współwłaściciela na usunięcie przedmiotowego drzewa?
Odpowiedź:
Organ powinien zażądać zgody współwłaściciela na usunięcie drzewa. Współwłasność gruntu ma to do siebie, że wszelkie czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, a do takich należy usuwanie drzew, wymagają zgody wszystkich właścicieli.
Wprawdzie z art. 83 ust. 1 ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody – dalej u.o.p. wynika, że tylko posiadacz gruntu, który nie jest właścicielem nieruchomości musi dołączyć zgodę właściciela, to wymóg zgody pozostałych współwłaścicieli należy wywieźć z przepisów ustawy z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny - dalej k.c., dotyczących współwłasności.
Zatem, współwłaściciel nieruchomości – osoba fizyczna składając zgłoszenie zamiaru usunięcia drzewa musi dołączyć zgody pozostałych współwłaścicieli na zasadzie art. 199 k.c., przy założeniu, że pozostali współwłaściciele są osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Gdyby jeden z nich prowadził działalność gospodarczą, a nieruchomość nie byłaby podzielona, np. według umowy quo ad usum, ustalającej zasady wspólnego korzystania z nieruchomości, to żaden ze współwłaścicieli nie mógłby zgłosić zamiaru usunięcia drzewa.
Uzasadnienie:
Zgłoszenie zamiaru usunięcia drzewa może być złożone albo przez wszystkich właścicieli drzewa, albo przez jednego z nich, przy czym zgłoszeniu powinna towarzyszyć zgoda na usunięcie drzewa stanowiącego współwłasność. Wszyscy współwłaściciele są stronami postępowania, niezależnie od tego, czy wszyscy złożą wniosek, czy wniosek złoży tylko jeden z nich. Zgodnie z art. 199 k.c. do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Usuwanie drzew to czynność przekraczająca zwykły zarząd. Zgodę na jej wykonanie muszą wyrazić wszyscy współwłaściciele, a w przypadku jej braku wymagane jest stosowne orzeczenie sądu zastępujące zgodę pozostałych współwłaścicieli. Uzyskanie zgody zastępczej sądu w trybie art. 64 k.c. jest możliwe tylko wtedy, gdy właściciele żyją.
Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 4.06.1998 r., V KKN 220/97, rzecz stanowiąca współwłasność jest dla każdego ze współwłaściciela rzeczą cudzą. Tym samym działanie współwłaściciela może prowadzić do odpowiedzialności karnej z art. 284 ustawy z 6.06.1997 r. Kodeks karny, jeżeli przybiera postać przywłaszczenia, co ma miejsce wówczas, gdy sprawca podejmuje działania wbrew woli pozostałych współwłaścicieli, czyniąc to w zamiarze włączenia przedmiotu współwłasności do swego majątku odrębnego lub przyjęcia do własnej, wyłącznej dyspozycji.
Nie ma znaczenia, że w art. 83f ust. 5 u.o.p. ustawodawca nie nakazał dołączenia zgody pozostałych współwłaścicieli. Takiego przypadku u.o.p. nie reguluje, dlatego należy sięgnąć do postanowień art. 199 k.c., który wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli na podejmowanie czynności przekraczających zwykły zarząd.
