29 kwietnia 2012 r. weszła w życie ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Jej głównym celem było ograniczenie ryzyka, które ponosi konsument w związku z zakupem mieszkania lub domu na rynku pierwotnym. Po blisko dwóch latach obowiązywania ustawy UOKiK przedstawił wnioski z analizy funkcjonowania nowego prawa.
Przeprowadzone zostało m.in. kompleksowe badanie rynku, w którym blisko tysiąc podmiotów – deweloperów, spółdzielni mieszkaniowych oraz banków – zostało zapytanych o ocenę obowiązujących przepisów, ich wpływ na działalność gospodarczą oraz potrzebę i zakres ewentualnych zmian w ustawie. W lutym br., Urząd przedstawił również Raport z kontroli wzorców umownych stosowanych przez deweloperów w obrocie z konsumentami.
Obserwacje Urzędu oraz informacje zebrane od przedsiębiorców pokazują, że podstawowy cel nowej regulacji został osiągnięty i poziom ochrony nabywców wzrósł. Potwierdza to również spadek liczby skarg na deweloperów napływających do UOKiK oraz będących ich efektem postępowań w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów prowadzonych przez Urząd. Kolejną pozytywną zmianą jest m.in. wzrost ilości inwestycji, które nie są finansowane w całości z pieniędzy nabywców.
Propozycje zmian legislacyjnych
Ogólna ocena skutków obowiązującej ustawy jest pozytywna, jednak Urząd dostrzega potrzebę modyfikacji przepisów w celu jeszcze lepszej ochrony konsumentów oraz zabezpieczenia interesów przedsiębiorców. Wiele wniosków UOKiK jest tożsamych z propozycjami zmian wskazywanymi przez profesjonalnych uczestników rynku.
Umowa rezerwacyjna
Przykładem jest konieczność uregulowania w przepisach kwestii dotyczących umowy rezerwacyjnej. Jest ona zawierana pomiędzy deweloperem i nabywcą, a jej przedmiotem jest wyłączenie lokalu ze sprzedaży na określony czas i dla części banków jest wystarczającym dokumentem do rozpatrzenia wniosku konsumenta o kredyt. Zarówno przedsiębiorcy, jak i UOKiK stoją na stanowisku, że konieczne jest zdefiniowanie tego typu kontraktów oraz wprowadzenie ich do ustawy chroniącej prawa nabywców lokali mieszkalnych.
Obowiązki przedkontraktowe
Urząd zgadza się również z postulatami dotyczącymi doprecyzowania informacji, które deweloper musi zamieścić w prospekcie informacyjnym. Dotyczy to m.in. obowiązku informowania konsumentów o planowanych inwestycjach w promieniu kilometra od nieruchomości. Proponowana zmiana miałaby polegać na doprecyzowaniu katalogu dokumentów, które mają być źródłem informacji przekazywanych w prospekcie.
Odbiór mieszkania
Aby zapewnić jeszcze lepszą ochronę kupujących mieszkania na rynku pierwotnym zaproponowano zmianę, która dałaby konsumentowi możliwość odmowy dokonania odbioru nieruchomości. Działoby się tak w przypadku, gdyby zawierała ona istotne wady, możliwe byłoby również wstrzymanie odbioru do czasu usunięcia usterek przez dewelopera.