Jednostkowe nakłady rzeczowe robocizny są wielkością wyrażoną w roboczogodzinach (r-g), a stawka robocizny kosztorysowej jest wyrażana w jednostce pieniężnej za roboczogodzinę, np. zł/r-g.
Stawka godzinowa robocizny przyjmowana w kosztorysie powinna wynikać z kalkulacji i obejmować swoim zakresem wszystkie składniki zaliczane do wynagrodzenia oraz koszty pochodne naliczane od wynagrodzeń, a w szczególności:
płace zasadnicze
premie regulaminowe
płace dodatkowe (dodatki stażowe, inne dodatki regulaminowe)
płace uzupełniające (wynagrodzenia za urlopy i inne nieobecności, zasiłki chorobowe, odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe)
obligatoryjne obciążenie płac
odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Suma tych kosztów w przeliczeniu na jednostkę godzinową stanowi stawkę robocizny przyjmowaną przy kosztorysowaniu robót budowlanych. Poza kalkulacją własną stawki robocizny godzinowa stawkę robocizny kosztorysowej można także ustalić na podstawie publikowanych informacji o wysokości aktualnych rynkowych stawek kosztorysowych (np. publikacje BISTYP) oraz w drodze negocjacji wysokości stawki przeprowadzonej pomiędzy stronami poza systemem zamówień publicznych. O sposobie ustalenia stawki godzinowej decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
W dobie gospodarki rynkowej wybór sposobu kalkulacji stawki robocizny zależy od uznania przedsiębiorstwa oraz od stopnia szczegółowości posiadanej informacji do sporządzenia kalkulacji stawki godzinowej. Ważnym źródłem informacji o stawkach robocizny są specjalistyczne publikacje o wysokości rynkowych cen kosztorysowych. Publikowane kosztorysowe stawki robocizny mogą być stosowane w kalkulacjach kosztorysowych przy sporządzaniu kosztorysów inwestorskich i ofertowych.
Stawki robocizny kosztorysowej podawane w publikacjach cenowych mogą występować jako stawki netto lub brutto. Stawka robocizny kosztorysowej netto odpowiada stawce określonej w formułach kalkulacji szczegółowej, zaś stawka brutto obejmuje swoim zakresem oprócz stawki netto – narzut z tytułu kosztów pośrednich i narzut zysku.
W wydawnictwie BISTYP – Informacyjny cennik materiałów budowlanych, instalacyjnych, elektrycznych oraz stawek robocizny kosztorysowej i najmu sprzętu – publikowana jest stawka robocizny kosztorysowej i narzuty do kosztorysowania jako wskaźniki średniokrajowe do kosztorysowania za dany kwartał oraz publikowane są stawki robocizny kosztorysowej w podziale na regiony kraju.
Stawka robocizny ważnym elementem w kalkulacji robót budowlanych
Tworząc kosztorys robót budowlanych metodą kalkulacji szczegółowej, wyznacza się wartość kosztorysową robót, której jednym ze składników jest koszt robocizny. Koszt ten wyznacza się jako sumę iloczynów jednostkowych nakładów rzeczowych robocizny poszczególnych czynności wchodzących w skład całego procesu i stawki robocizny.