Branża cyfrowa: opłata reprograficzna do zmiany

Przedstawiciele branży cyfrowej z Polski, Czech, Słowacji i Węgier, zrzeszeni w Digital V4, apelują o zmiany dotyczące opłaty reprograficznej. Ich zdaniem dystrybucja filmów i muzyki opiera się obecnie na streamingu. Dlatego pobieranie opłat na rzecz artystów od odtwarzaczy, płyt CD, a także - jak się planuje - od smartfonów, mija się z jej celem.

Branża cyfrowa i nowoczesnych technologii z Polski, Czech, Słowacji i Węgier w ramach inicjatywy Digital V4 – zaapelowała do rządów swoich państw oraz do Komisji Europejskiej o rozpoczęcie prac nad reformą systemu finansowania pracy artystów opartego o opłatę reprograficzną. Ich zdaniem dzisiejsza opłata jest przestarzała oraz nie nadąża za gwałtownym rozwojem nowych, cyfrowych modeli biznesowych i usługowych. Zdaniem Digital V4 obowiązujące rozwiązanie wymaga gruntownego przemodelowania, gdyż powstało w latach 60. ubiegłego wieku i nie odpowiada zmianom technologicznym.

Czym jest opłata reprograficzna

Opłata reprograficzna pobierana jest od producentów i importerów urządzeń umożliwiających skopiowanie utworu. Kategorię urządzeń określa rozporządzenie z 2003 roku, ostatni raz nowelizowane w 2008 roku. Zgodnie z nim opłatę ponoszą producenci, m.in., magnetofonów, nagrywarek, odtwarzaczy CD/DVD, kserokopiarek, skanerów kaset magnetofonowych, wideo, płyt CD, DVD. W Polsce jej wysokość wynosi od 1,5 do 3 proc. wartości urządzania, które może posłużyć do kopiowania treści autorskich. - Jesteśmy w obowiązku zwrócić naszym rządom i Komisji Europejskiej uwagę na fakt, że archaiczny model opłaty reprograficznej nie dotrzymuje również kroku gwałtownemu rozwojowi nowych cyfrowych modeli biznesowych i usługowych. Konieczne jest zatem natychmiastowe dostosowanie systemu do nowych realiów technologicznych oraz metod dystrybucji kultury w sieci – czytamy w stanowisku. 

Branża: stałe poszerzanie listy urządzeń – toporne i niewydajne

W stanowisku podkreślono, że branża cyfrowa od lat boryka się z ciągłą walką o wydłużanie listy urządzeń objętych stosowanymi regulacjami. Jej zdaniem jednak stałe poszerzanie zakresu urządzeń i nośników objętych opłatą reprograficzną jest jednak rozwiązaniem topornym i bardzo wrażliwym na upływ czasu. Metoda ta jest niewydajna legislacyjne i skazana na niepowodzenie w obliczu cyfryzacji i dynamicznie rozwijającego się rynku, na którym nowe rozwiązania pojawiają się, zanim regulacje prawne zostaną dostosowane do istniejących już produktów i usług. – Przepisy już dziś odbiegają od realiów technologicznych i aktualnych metod odbioru dzieł kultury. Proces ten będzie z czasem przybierał na tempie i uwydatniał luki dzisiejszego systemu – ocenia Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska, który podpisał się pod apelem.

Warto przypomnieć, że pod koniec czerwca w Polsce było głośno o planowanych zmianach w opłacie reprograficznej. Projekt ustawy nad którym pracuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ma ją rozszerzyć na komputery, tablety, telefony, telewizory z funkcją „smart-TV” i inne urządzenia elektroniczne umożliwiających korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych.

Streaming wypiera płyty CD

Prezes Kanownik zauważa, że kopiowanie utworów staje się dziś reliktem przeszłości. – Skala kopiowania daleko odbiega od czasów powszechnego stosowania kaset czy płyt CD i staje się zjawiskiem marginalnym. Obywatele państw Grupy Wyszehradzkiej i Unii Europejskiej korzystają dziś z owoców pracy artystów za pomocą nowych kanałów, głównie za pomocą usług streamingowych, których popularność stale wzrasta i konsekwentnie wypiera kopiowanie – podkreśla.

Digital V4 zwraca też uwagę na fakt, że za obcowanie z dziełami kultury, konsumenci ponoszą dziś koszty w postaci comiesięcznych abonamentów, opłat za czasowy dostęp, czy godzą się na oglądanie reklam w ramach usługi. Nie ma zatem uzasadnienia dla utrzymania systemu opartego o zanikające zjawisko, któremu wymykają się dzisiejsze formy odbioru kultury oraz zdobycze postępu technologicznego.

Opłata w sprzeczności z Jednolitym Rynkiem Cyfrowym

Kolejnym problemem jest to, że opłata reprograficzna ma niejednolity charakter prawny w UE. A to stoi w sprzeczności ze staraniami Unii Europejskiej na rzecz budowania Jednolitego Rynku Cyfrowego i pogłębiania integracji. - Jako organizacje działające w obrębie stale rozwijającego się Jednolitego Rynku Cyfrowego, dostrzegamy głęboką potrzebę stworzenia na nowo wydajnego systemu i ujednolicenia przepisów oraz mechanizmów w nowoczesnej Unii Europejskiej wkraczającej w erę cyfryzacji – argumentuje Digital V4.

Inicjatywa Digital V4 powstała w październiku 2019 r. podczas Kongresu 590 w Rzeszowie. Projekt jest tworzony przez cztery organizacje: Związek Cyfrowa Polska, Słowacki Związek IT - ITAS, Stowarzyszenie Elektroniki Użytkowej w Czechach - ASE i Związek ICT Węgier - IVSZ.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.