Obecnie sprawozdawczość w zakresie korzystania ze środowiska dotyczy emitujących zanieczyszczenia do powietrza, jak i składujących odpady. Konkretnie, obowiązek wynika z ustawy - Prawo ochrony środowiska.
Kto podlega
Zgodnie z przepisami, muszą to robić przedsiębiorcy, nawet jeśli tylko użytkują pojedynczy firmowy samochód lub mają lokal opalany piecem na gaz, ropę, drewno czy węgiel. Ba, wystarczy używać jedynie środków do dezynfekcji. Nie unikną rozliczeń również firmy budowlane i warsztaty lakiernicze (bo ulatniają się choćby substancje zawarte w farbach i lakierach).
Obowiązek dotyczy nie tylko przedsiębiorców. Także wszystkich, których działalność wymaga pozwolenia bądź zezwolenia na emisje – generalnie chodzi o źródła spalania od 1 MW w górę (np. rozlicza się nawet osoba fizyczna posiadająca bardzo duży piec wymagający takiej zgody). Chodzi też o niektóre podmioty prowadzące działalność wytwórczą w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego (ale nie rolników - osób fizycznych, o ile to, co robią nie wymaga pozwolenia), jak również o jednostki organizacyjne niebędących przedsiębiorcami (np. szkoły, żłobki, szpitale, spółdzielnie mieszkaniowe, instytucje, samorządy). W tym samym terminie w ramach korzystania ze środowiska rozliczyć się należy za emisję gazów cieplarnianych w ramach przydzielonych uprawnień.
Czytaj w LEX: Opłaty z tytułu korzystania ze środowiska w zakresie emisji gazów i pyłów >>
Sprawozdawczość w zakresie korzystania ze środowiska obejmuje też odpady, ale tylko te składowane. W przeciwieństwie do rozliczających się z emisji do powietrza jest to niewielka grupa na ogół wyspecjalizowanych podmiotów, o tym dzisiaj szczegółowo nie piszemy.
Warto jedynie zaznaczyć, że kłopoty może mieć też każdy, kto magazynuje odpady bez wymaganej decyzji, a przy tym dłużej niż dopuszczają to przepisy o odpadach. - Wówczas bowiem mamy do czynienia ze składowaniem w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym. Jeśli wykryją to inspektorzy ochrony środowiska, to posiadacz odpadów musi naliczyć opłatę podwyższoną za każdą dobę takiego magazynowania, niekiedy bardzo wysoką, i uwzględnić ją w wykazach opłatowych - mówi Joanna Wilczyńska, ekspert spółki Atmoterm SA zajmującej się doradztwem środowiskowym.
Kiedy wykaz, kiedy opłata
W praktyce każdy z tych zobowiązanych podmiotów musi się zmierzyć ze sprawozdaniem (zwanym wykazem). Ustalają one we własnym zakresie wysokość należnej opłaty. Wprawdzie obowiązek przedłożenia wykazu marszałkowi województwa pojawia się w przypadku naliczenia opłaty co najmniej 100 zł, ale trudno dowiedzieć się, ile należy zapłacić i czy firma przekracza limit zanim się tego nie policzy. Poza tym takie wyliczenie, nawet poniżej 100 zł, warto zachować w razie kontroli – wówczas podmiot jest w stanie wyjaśnić, dlaczego za dany rok obowiązku nie realizował. Samo złożenie sprawozdania, w którym wyliczono niewielką, ale przekraczającą 100 zł kwotę, nie obliguje jeszcze do wniesienia odpowiedniej kwoty na konto właściwego urzędu marszałkowskiego. Należy to zrobić dopiero, gdy wysokość rocznej opłaty za dany rodzaj korzystania ze środowiska wynosi nie mniej niż 800 zł.
Czytaj w LEX: Odraczanie, zmniejszanie oraz umarzanie podwyższonej opłaty za korzystanie ze środowiska >>>
KOBIZE na ratunek
Te podmioty, które złożyły roczne sprawozdania do bazy KOBiZE (Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji) prowadzonej przez KOBiZE (Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami) mogą liczyć na pewne ułatwienie. Baza ma dodatkową funkcję umożliwiającą przygotowanie wykazów. I choć nie ma obowiązku korzystania z niej, to można uzyskać z niej dane o tym, ile i jakich substancji dostało się np. w procesie spalania do powietrza i jakiej wysokości opłatę należy za to uiścić. Jednak nie zawsze jest to tak proste, jak się wydaje. To, co jest wymagane w sprawozdaniu do marszałka różni się niekiedy od danych składanych w bazie KOBIZE. O różnicach, niekiedy dość istotnych można się dowiedzieć m.in. ze strony internetowej KOBIZE, konkretnie z „Instrukcji generowania wykazu opłatowego w systemie Krajowej bazy” w zakładce „Opłaty”. - Trzeba też pamiętać, że przekazanie danych marszałkowi nie następuje automatycznie, musi to zrobić przedsiębiorca – mówi Joanna Wilczyńska.
Czytaj w LEX: Raport do KOBiZE >>>
O ile baza KOBIZE może wygenerować sprawozdanie, to takiej możliwości nie daje baza danych o odpadach (BDO), tu przedsiębiorcy skazani są na samodzielne wypełnienie tabelek. Można jednak znaleźć w niej informacje na temat ilości składowanych w danym roku odpadów. Pomocna przy rozliczeniach za korzystanie ze środowiska może okazać się aplikacja EkoPłatnik dostępna na stronach internetowych niektórych urzędów marszałkowskich. EkoPłatnik także nie umożliwia złożenia sprawozdania, a jedynie pomaga je prawidłowo przygotować. Wykaz trzeba przekazać samodzielnie. Można to zrobić osobiście w punktach podawczych urzędu marszałkowskiego, pocztą lub elektronicznie, za pomocą konta ePuap. Adresy są podawane na stronach internetowych urzędów marszałkowskich.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Wykaz zawierający informacje i dane o rodzajach i ilości składowanych odpadów oraz o wysokości należnych opłat >
- Wykaz zawierający informacje i dane o wielkości emisji gazów cieplarnianych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji i liczbie uprawnień do emisji oraz o wysokości należnych opłat >
- Wykaz zawierający informacje i dane o rodzajach i wielkości emisji gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz o wysokości należnych opłat >
- Wykaz zawierający zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat >
Do kilku marszałków
Nie zawsze właściwy jest marszałek tego województwa, na którego terenie firma ma swoją siedzibę. Niekiedy jedna firma musi sprawozdawać do kilku marszałków. Zasady tego określa art. 277 prawa ochrony środowiska. I tak do rozliczeń:
- za gazy lub pyły z eksploatacji urządzeń, np. samochodów, wózków widłowych, dźwigów, koparek itp. właściwy jest urząd właściwym ze względu na miejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska;
- z emisji z pieców, linii technologicznych czy innych stacjonarnych urządzeń - odpowiedni jest urząd marszałkowski wymagany ze względu na miejsce, w którym się znajdują;
- przy tzw. emisjach niezorganizowanych, np. od przedsiębiorcy malującego farbami fasady domów w różnych miejscach w kraju - właściwy jest ten marszałek, w którym emisja miała miejsce;
Składając wykazy pamiętajmy, by nie przekazywać marszałkowi tych, które nie zawierają wypełnionych tabel (czyli, jeżeli ktoś ma do rozliczenia tylko samochody, nie przesyła wykazów dotyczących np. kotłów czy chowu drobiu).
Granice 100 zł i 800 zł obowiązują dla rozliczeń w każdym województwie odrębnie.
Najważniejsze przepisy:
- ustawa z 27 kwietnia 2001 r. - prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2556 ze zm.) - art 273 i nast.
- rozporządzenie ministra klimatu z 11 grudnia 2019 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz.U. z 2019 r. poz. 2443)
- rozporządzenie Rady Ministrów z 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za korzystanie ze środowiska ( Dz.U. Z 2017 r., poz. 2490)
- obwieszczenie ministra klimatu i środowiska z 11 października 2021 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2022 (M.P. 2021 poz. 960)
Cena promocyjna: 36.75 zł
|Cena regularna: 49 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 44.1 zł