Faktoring polega na nabywaniu wierzytelności przysługujących przedsiębiorcom (faktorantom) wobec ich dłużników (odbiorców) przez wyspecjalizowane jednostki gospodarcze (np. banki). W ramach usługi faktoringu nabywca wierzytelności (faktor) zobowiązuje się również do świadczenia na rzecz faktoranta dodatkowych usług, polegających przede wszystkim na przejęciu ryzyka niewypłacalności dłużnika, windykacji należności, finansowaniu poprzez dyskonto.
Nabycie przez faktora wierzytelności przysługującej faktorantowi z tytułu sprzedaży lub wykonania usługi odbywa się w zamian za określoną kwotę odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto i wynagrodzenie faktora.
W zależności od tego, kto ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika, wyróżnia się m.in. następujące rodzaje faktoringu:
- faktoring właściwy (pełny) – gdy przeniesienie wierzytelności na faktora ma charakter definitywny, a ryzyko niewypłacalności dłużnika przejmuje w pełni faktor,
- faktoring niewłaściwy (niepełny), zwany również faktoringiem z regresem, gdy nabycie wierzytelności przez faktora nie ma charakteru definitywnego, co polega na tym, że w przypadku braku spłaty długu wierzytelność powraca do faktoranta (ryzyko niewypłacalności dłużnika ponosi faktorant).
 
W przypadku faktoringu pełnego, w dniu przejęcia wierzytelności przez faktora wierzytelność powinna zostać wyksięgowana z ksiąg faktoranta. W księgach rachunkowych zawarcie umowy faktoringu można traktować podobnie jak sprzedaż wierzytelności. Oznacza to, że wartość nominalna należności sprzedanej zostanie wyksięgowana z konta 201 "Rozrachunki z odbiorcami" w korespondencji z kontem 755 "Koszty finansowe", natomiast należność z tytułu sprzedaży zwiększy przychody finansowe w korespondencji z kontem 248 "Pozostałe rozrachunki". Z punktu widzenia faktoranta (zbywcy wierzytelności) powstaje wówczas należność od faktora, która jeżeli nie zostanie zapłacona przed dniem bilansowym, wykazywana jest w bilansie w pozycji B.II.2 lit. c) Należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek – inne.
Natomiast, w przypadku faktoringu z regresem (niepełnego) należność do dnia jej spłaty przez dłużnika pozostaje w księgach rachunkowych wierzyciela (faktoranta). Zostaje ona wyksięgowana dopiero po otrzymaniu informacji od faktora o zapłacie należności przez dłużnika. W ewidencji księgowej faktoranta – mimo przekazania do banku należności – na koncie 201 "Rozrachunki z odbiorcami" nadal będą figurować przekazane w ramach faktoringu niepełnego należności, a dodatkowo na koncie 248 "Pozostałe rozrachunki" pojawi się zobowiązanie wobec banku (faktora) Ma oraz uzyskane "zaliczkowo" środki pieniężne.
Z chwilą otrzymania od faktora informacji o spłacie wierzytelności przez dłużnika następuje kompensata salda konta 248 z kontem dłużnika, zapisem: Wn konto 248, Ma konto 201. Jeżeli natomiast dłużnik nie dokona zapłaty na rachunek bankowy faktora w wyznaczonym terminie, to faktorant zobowiązany będzie do zwrotu pożyczki faktoringowej, co podlega ewidencji zapisem: Wn konto 248, Ma konto 131 Rachunek bankowy.

Jeżeli do dnia bilansowego dłużnik nie spłaci swojej należności, saldo Ma konta 248 (w analityce: zobowiązanie z tytułu faktoringu niepełnego), odpowiadające kwocie zobowiązania wobec faktora wykazuje się w pasywach bilansu w pozycji B.III.2 lit. c) "Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek - inne zobowiązania finansowe".

Przeczytaj również:  Małe firmy będą mogły stosować uproszczoną rachunkowość