Składowanie odpadów

Artykuł to obszerny materiał dotyczący prawnych i technicznych wymagań w zakresie składowania odpadw. Szczegłowo opisuje kolejne fazy funkcjonowania składowiska. W fazie lokalizacji skupiono się przede wszystkim na wymaganiach lokalizacyjnych oraz technicznych. W fazie budowy składowiska odpadw niezwykle ważne są, obok wymagań formalnych, zasady dotyczące monitoringu składowiska oraz jego prawidłowego wyposażenia. Zasady eksploatacji składowiska odpadw określa szczegłowo instrukcja eksploatacji, jednakże istotne są rwnież obowiązki zarządzającego składowiskiem. W ostatniej fazie w fazie zamknięcia - niezwykle istotne jest przeprowadzenie prawidłowo wszelkich prac rekultywacyjnych na składowisku odpadw. W artykule poruszono także kwestię wydobywania odpadw ze składowiska odpadw oraz składowania odpadw zawierających azbest. Artykuł uwzględnia zmiany wprowadzone w ustawie o odpadach z dniem 12 marca 2010 r. ustawą z dnia 22 stycznia o zmianie ustawy o odpadach oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. Nr 28, poz. 145) wraz z obszernymi przepisami przejściowymi dotyczącymi składowisk odpadw i obowiązkw zarządzającego składowiskiem.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.) - dalej u.o., określa prawne i techniczne wymagania w zakresie składowania odpadów. W art. 3 u.o. wprowadzono kluczowe definicje dla procesu składowania odpadów, w kolejnych artykułach uregulowano kwestie uzyskiwania zezwoleń oraz prowadzenia ewidencji odpadów. Szczegółowe zasady dotyczące składowania odpadów zostały całościowo uregulowane w rozdziale 7 u.o. - „Składowanie i magazynowanie odpadów” i w aktach wykonawczych wydanych na podstawie delegacji ustawowych zawartych w tej części u.o.
Składowiskiem odpadów jest obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów (art. 3 ust. 3 pkt 16 u.o.). Składowanie odpadów jest unieszkodliwianiem odpadów, które z kolei zdefiniowano jako procesy przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia odpadów do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub dla środowiska (art. 3 ust. 3 pkt 21 u.o.). Natomiast unieszkodliwianie odpadów wraz z ich zbieraniem, transportem i odzyskiem składa się na ogólne pojęcie gospodarowania odpadami (art. 3 ust. 3 pkt 1 u.o.).
Podmiotem, który jest odpowiedzialny za działania związane ze składowaniem odpadów oraz za funkcjonowanie składowiska odpadów jest posiadacz odpadów, którym jest każdy, kto faktycznie włada odpadami (wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna), z wyłączeniem prowadzącego działalność w zakresie transportu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości (art. 3 ust. 3 pkt 13 u.o.). Tenże posiadacz odpadów w u.o. występuje jako zarządzający składowiskiem odpadów. Zarządzający składowiskiem może być jednocześnie jego właścicielem.
Wśród składowisk wyróżnia się trzy typy składowisk odpadów: składowisko odpadów niebezpiecznych, składowisko odpadów obojętnych, składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne (art. 50 ust. 1 u.o.).
Dla każdego z tych składowisk ustalono wymagania zawarte w rozdziale 7 u.o. oraz w następujących aktach wykonawczych:
1) rozporządzenie z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny opowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549, z późn. zm.) - dalej r.w.d.l.s.,
2) rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858) - dalej r.w.p.m.s.,
3) rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553, z późn. zm.),
4) rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. Nr 191, poz. 1595).
Warunki techniczne budowy i eksploatacji składowisk odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych regulują przepisy prawa geologicznego i górniczego.
Lokalizacja i budowa składowiska odpadów powinna zostać uwzględniona w wojewódzkim planie gospodarki odpadami, który kształtuje politykę gospodarowania odpadami na terenie danego województwa i określa jego potrzeby inwestycyjne. Brak uwzględnienia danej inwestycji w wojewódzkim planie gospodarki odpadami skutkuje odmową wydania pozwolenia na budowę składowiska odpadów (art. 52 ust. 4 u.o.).


Maria Duczmal