Rekultywacja gleby i ziemi: rodzaje zanieczyszczeń wpływają na rodzaj nałożonych obowiązków

Rodzaj zanieczyszczeń będzie definiował rodzaj obowiązków nałożonych na podmiot zobowiązany do rekultywacji gleby. Rożnego rodzaju substancje wymagają zastosowania różnych metod do ich usunięcia. Bardzo często mogą to być procesy bardzo skomplikowane wymagające szczegółowej wiedzy z dziedziny inżynierii środowiska czy też biotechnologii.

Przeczytaj też: Rekultywacja zanieczyszczonej gleby i ziemi utrudniona przez skomplikowane przepisy


Powyższe obowiązki mają charakter publicznoprawny, nie należy natomiast zapominać o możliwości wejścia na drogę cywilną w celu walki z zanieczyszczeniami. Kodeks cywilny przewiduje odpowiedzialność na zasadzie ryzyka osób prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprowadzany w ruch za pomocą sił przyrody(art. 435 kc). Odpowiedzialność tego rodzaju podmiotów rozciąga się na osoby i mienie, w przypadku wyrządzenia szkody komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu. Jeżeli w następstwie takiej działalności powstanie szkoda w środowisku, z roszczeniem o naprawienie szkody może zwrócić się kolejny właściciel nieruchomości. W niektórych przypadkach zastosować można również roszczenie negatoryjne.

Dawne zanieczyszczenia

Art. 35 ust. 2 ustawy szkodowej przewiduje, że od szkód w środowisku dotyczących powierzchni ziemi wyrządzonych przed dniem 30 kwietnia 2007 r. stosuje się przepisy p.o.ś. w brzmieniu dotychczasowym, z tym że organem właściwym jest regionalny dyrektor ochrony środowiska. To na regionalnym dyrektorze będzie spoczywał obowiązek ustalenia, kiedy zaistniało bezpośrednie zagrożenie szkodą bądź szkoda, a następnie zastosowanie właściwych przepisów.

Jeżeli szkoda miała miejsce przed 30 kwietnia 2007r. zobowiązanym do rekultywacji będzie podmiot władający nieruchomością, jeżeli powstała po tej dacie odpowiedzialnym będzie podmiot korzystający ze środowiska. W przypadku zanieczyszczenia powstałego przed datą wejścia w życie ustawy szkodowej, władający nieruchomością może zrzucić z siebie odpowiedzialność za powstałe zanieczyszczenie, jeżeli wykaże, że zanieczyszczenie powstało co prawda po dniu objęcia przez niego władania nad nieruchomością, ale zostało spowodowane przez inny podmiot. W takim przypadku to ten podmiot będzie zobowiązany do rekultywacji. Jednak w sytuacji, gdy zanieczyszczenie powstało za pozwoleniem właściciela, pozostaje on za nie solidarnie odpowiedzialny z podmiotem, który zanieczyszczenia się dopuścił.

Z kolei regionalny dyrektor ochrony środowiska dokonuje rekultywacji, jeżeli
1) podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, nie dysponuje prawami do powierzchni ziemi, pozwalającymi na jej przeprowadzenie, lub
2) nie można wszcząć postępowania egzekucyjnego dotyczącego obowiązku rekultywacji albo egzekucja okazała się bezskuteczna, lub
3) zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu nastąpiło w wyniku klęski żywiołowej.

Zanieczyszczenie przed 1980 r.

Jeżeli podmiot władający nieruchomością wykaże, że zanieczyszczenie powstało przed dniem 1 września 1980 r., czyli przed dniem wejścia w życie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, obowiązek rekultywacji będzie miał zawężony zakres. Ograniczy się do zabezpieczenia przed rozprzestrzenieniem się zanieczyszczenia oraz ograniczeniu negatywnego oddziaływania na życie i zdrowie ludzi. Wyłączony w takim przypadku jest obowiązek doprowadzenia stanu gleby do spełniającego standardy określone w rozporządzeniu z dnia 9 września 2002r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi.

Przeczytaj też: Rekultywacja zanieczyszczonej gleby i ziemi utrudniona przez skomplikowane przepisy