Pracodawca musi zapewnić badania wstępne, okresowe i kontrolne

Zapewnienie profilaktycznej opieki lekarskiej nad pracownikami jest jednym z podstawowych obowiązków każdego pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Kluczowym elementem tej profilaktyki są badania lekarskie mające na celu ustalenie zdolności pracownika do wykonywania pracy w warunkach występujących na danym stanowisku.

Badania profilaktyczne pracowników wykonywane są przed zawarciem umowy o pracę oraz cyklicznie ponawiane w trakcie jej trwania. W niektórych przypadkach, w celu ustalenia negatywnego wpływu czynników szkodliwych na zdrowie pracownika, może również zachodzić potrzeba wykonania tych badań już po zakończeniu stosunku pracy.

Uwaga!

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku (art. 229 § 4 k.p.). Skierowanie pracownika na badania profilaktyczne i całkowita odmowa dopuszczenia go do pracy, gdy nie ma orzeczenia o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku bezwzględnie należy do obowiązków pracodawcy (wyrok SN z dnia 10 stycznia 2006 r., I PK 131/05).

Wyróżnia się trzy rodzaje badań lekarskich, którym w określonych warunkach muszą być poddawani wszyscy zatrudnieni pracownicy, tj.:

–badania wstępne – przeprowadzane w momencie przyjęcia pracownika do pracy,

–badania okresowe – którym podlega każdy pracownik niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy i warunków, w jakich praca jest wykonywana. Częstotliwość badań okresowych ustala lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywanej pracy oraz stan zdrowia pracownika,

–badania kontrolne – którym podlega każdy pracownik po niezdolności do pracy spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 30 dni. W momencie stawienia się pracownika do pracy po zakończonej chorobie i zgłoszenia gotowości do wykonywania pracy, pracodawca obowiązany jest wystawić mu skierowanie na przeprowadzenie badania kontrolnego.

Uwaga!

Ciężar finansowy profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, spoczywa całkowicie na pracodawcy. Koszt profilaktycznej opieki zdrowotnej to:

- koszt badań profilaktycznych,

- wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy przez pracownika, w związku z badaniami profilaktycznymi,

- koszty badań profilaktycznych poszerzonych decyzją lekarza,

- koszty ponownego badania, na skutek odwołania pracownika lub pracodawcy od treści orzeczenia lekarskiego,

- zwrot kosztów przejazdu w związku z przeprowadzanymi badaniami,

- koszty badań lekarskich okresowych osób, z którymi rozwiązano stosunek pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie jej takimi badaniami w związku z zatrudnianiem jej przez pracodawcę w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających.

Polecamy: Czy pracodawca jest zobowiązany zwrócić pracownikowi, który poddał się badaniom profilaktycznym poza swoim czasem pracy, czas poświęcony na te badania?

W związku z obowiązkami dotyczącymi profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, w tym badań lekarskich każdy pracodawca jest zobowiązany na podstawie art. 12 u.o.m.p., do podpisania umowy o badania profilaktyczne z jednostką służby medycyny pracy. Umowa, jaką pracodawca zawiera z jednostką medycyny pracy, zobowiązuje go do:

–przekazywania jednostce informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i pomiarów tych czynników,

–zapewnienia udziału jednostki w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy, działającej na terenie zakładu pracy,

–zapewnienia jednostce możliwości przeglądu stanowisk pracy, w celu dokonania oceny warunków pracy,

–udostępniania jednostce dokumentacji wyników kontroli warunków pracy, w części odnoszącej się do ochrony zdrowia i życia pracowników.

Uwaga!

Niewłaściwe i niezgodne z prawem jest kierowanie pracowników do przypadkowych lekarzy medycyny pracy.