Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska: Prawnicy szykują się do pozwania szpitali do sądów cywilnych o odszkodowania dla lekarzy zarażonych koronawirusem i dla rodzin zmarłych medyków. Odpowiedzialny jest wówczas szpital z tytułu czynów niedozwolonych, a zwłaszcza art. 415, 444, 445 i 446 kodeksu cywilnego. Jakie będą argumenty Skarbu Państwa w tego typu procesach?

Mariusz Haładyj: Analizujemy oczywiście na bieżąco, jakie mogą być podstawy ewentualnych roszczeń i ich uzasadnienie. Sprawę traktujemy poważnie, z wyczuciem wszystkich okoliczności i sami się do niej przygotowujemy. Ale, szczególnie na tym etapie, jako instytucjonalny zastępca procesowy Skarbu Państwa, do chwili zapoznania się z treścią pozwów, nie możemy odnosić się do ewentualnie podnoszonych w przyszłości żądań. Byłoby to przedwczesne

Przedsiębiorcy też czują się poszkodowani przez państwo, które wprowadziło ograniczenia działalności a rekompensaty "postojowe" nie są wystarczające. Jaka będzie odpowiedź na pozwy o utracone korzyści np. przedsiębiorstw turystycznych, przewoźników, handlu?

Jeszcze nie wiemy, w która stronę pójdą pozwy. 

Czytaj w LEX: Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody w trakcie pandemii >

Czy to prawda, że Polski nie stać na stan klęski żywiołowej, bo wtedy stan nadzwyczajny to szybsza ścieżka do dochodzenia roszczeń, bez niego obywatele i przedsiębiorcy na pieniądze poczekają dłużej, choć mogą żądać więcej.

Szacowanie możliwości finansowych budżetu państwa wykracza poza zakres właściwości Prokuratorii Generalnej RP.

Jednak Prokuratoria Generalna ma pewne sukcesy w międzynarodowym arbitrażu w ostatnich latach?

W latach 2019-2020 Prokuratoria wygrała trzy sprawy z zakresu arbitrażu inwestycyjnego oparte na dwustronnych umowach o ochronie i popieraniu inwestycji, tzw (BIT). Warte podkreślenia jest, że wszystkie one były prowadzone przez radców Prokuratorii Generalnej RP z Departamentu Prawa Międzynarodowego i Europejskiego, tzn. bez udziału kancelarii zewnętrznych.

W marcu 2019 r. Zespół Prokuratorii Generalnej RP osiągnął poważny sukces w sprawie z powództwa spółek cypryjskich z sektora telekomunikacji. W wydanym wyroku trybunał arbitrażowy działający przy Sądzie Arbitrażowym ICC w Paryżu przesądził o braku odpowiedzialności RP za rzekome naruszenie prawa międzynarodowego, co w praktyce oznacza, że oddalił wszystkie, szacowane na ponad 1,5 mld zł roszczenia przeciwko Polsce.

W bieżącym roku też były sukcesy. O jakie wygrane sumy chodziło?

W marcu tego roku z kolei trybunał arbitrażowy orzekający według reguł proceduralnych UNCITRAL oddalił niemal w całości roszczenia czeskich inwestorów z branży hazardowej (przy roszczeniu o zasądzenie ponad 49 mln zł wraz odsetkami, Trybunał zasądził Powodowi jedynie ok 2,5 mln zł plus odsetki, a zatem ok 5 proc. roszczenia). Miejscem arbitrażu był Paryż.

W kwietniu 2020 r. Trybunał arbitrażowy orzekający według reguł Sztokholmskiej Izby Handlowej (SCC), oddalił w całości roszczenia inwestora luksemburskiego z branży deweloperskiej w wysokości ponad 70 mln zł (miejscem arbitrażu był Londyn).

Czytaj: NIK chwali działanie Prokuratorii Generalnej

Prokuratoria prowadzi również, we współpracy z zagranicznymi pełnomocnikami, postępowania postarbitrażowe (dotyczące wzruszenia wyroków arbitrażowych), wśród których szczególne znaczenie ma toczące się w Szwecji, (początkowo przed Sądem Apelacyjnym, obecnie przed Sądem Najwyższym tego kraju) postępowanie ze skargi RP od niekorzystnych wyroków arbitrażowych wydanych w sprawie PL Holdings S.a.r.l. przeciwko Polsce. W lutym 2019 r. wydany został wyrok, w którym Sąd Apelacyjny częściowo oddalił skargę. Polska złożyła skargę na to orzeczenie do Sądu Najwyższego w Szwecji. W końcu 2019 r. szwedzki Sąd Najwyższy rozpoznający skargę RP podjął jednak istotną i korzystną dla nas decyzję o skierowaniu do TSUE pytań prejudycjalnych dotyczących jurysdykcji trybunału arbitrażowego powołanego na podstawie klauzuli arbitrażowej zawartej w BIT wewnątrzunijnym. Decyzja SN miała związek z wydanym 6 marca 2018 r. przez TSUE precedensowym orzeczeniem w sprawie Achmea, w którym TSUE stwierdził niezgodność klauzul arbitrażowych zawartych w dwustronnych umowach o ochronie i popieraniu inwestycji (BIT), których stronami są państwa członkowskie Unii, z prawem europejskim. Decyzja szwedzkiego SN była zgodna z wnioskami pełnomocników Polski. Radcowie PGRP, wraz ze szwedzkimi pełnomocnikami brali aktywny udział w przygotowaniu stanowiska RP w kwestii ostatecznego brzmienia pytań kierowanych do TSUE.

Zobacz wzory w LEX:

 

Sprawdź również książkę: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do zmian 2019. Tom I i II >>