U podstaw wprowadzenia obowiązku sporządzania tego instrumentu planistycznego pozostaje przekonanie o konieczności odpowiedniego zaplanowania warunków, w jakich ma być realizowana gospodarka leśna na danym terenie, niezależnie od podstawowych funkcji lasu, jego lokalizacji, czy też związanych z nim specyficznych zasobów roślinnych lub zwierzęcych. Pełne plany urządzenia lasu sporządzane są wyłącznie dla lasów stanowiących przedmiot własności Skarbu Państwa. Dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa oraz dla lasów państwowych wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przepisy ustawy o lasach przewidują sporządzanie uproszczonych planów urządzenia lasów, które od pełnych planów urządzenia lasów różnią się mniejszym poziomem szczegółowości zawartego w nim opisu lasu i gruntów przeznaczonych do zalesiania oraz podstawowych zadań dotyczących gospodarki leśnej. Takie uproszone plany mogą być sporządzane wyłącznie dla lasów o obszarze co najmniej 10 ha, stanowiących zwarte kompleksy leśne. Dla lasów rozdrobnionych, o powierzchni do 10 ha, zadania z zakresu gospodarki leśnej są realizowane bez uprzedniego sporządzenia planu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, wyłącznie w oparciu inwentaryzację stanu lasu.