Pytanie:
Pytanie dotyczy wykonywania nasadzeń zastępczych na działkach gminnych w myśl decyzji starosty. Gmina wystąpiła z wnioskiem o wydanie decyzji na usuniecie 46 sztuk drzew w związku z inwestycją. Gmina przedłożyła plan zagospodarowania działki. Z uwagi na brak miejsca gmina wskazała, że zasadzi żywotniki zachodnie. Starosta, po przeprowadzonych oględzinach, w trybie 75 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, wezwał gminę do złożenia stanowiska w przedmiocie rozważenia możliwości dokonania nasadzeń drzew miododajnych (pszczelarskich, pożytkowych), tj.: lipa, robinia, klon, wierzba w ramach rekompensaty straty w środowisku, opierając się przede wszystkim na art. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - dalej u.o.p.
Czy organ może w opisanej sytuacji wskazać jakie gatunki drzew powinna posadzić gmina w ramach nasadzeń zastępczych?
Odpowiedź:
Organ wydający zezwolenie na usunięcie drzew nie jest związany treścią projektu planu nasadzeń zastępczych. Jeśli uważa, że proponowana liczna sadzonek jest zbyt mała albo, że lepszym rozwiązaniem jest posadzenie innych gatunków drzew niż proponowane przez wnioskodawcę, to zmienia liczbę i gatunki sadzonek. Jeżeli na terenie nieruchomości brakuje miejsca do dokonania nasadzeń, organ może wskazać inny teren, niż teren z którego usunięto drzewa. Nie może jednak wzywać wnioskodawcy do przedłożenia nowego lub zmienionego planu nasadzeń. Żaden z przepisów u.o.p. nie uprawnia organu do takich działań. Ewentualne zmiany w planie dokonywane są zatem samodzielnie przez organ.
Pojęcie kompensacji przyrodniczej definiuje art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Z przepisu tego należy wywieźć, że jest to m.in. zespół działań, którego celem jest do przywrócenie równowagi przyrodniczej na danym terenie, a nie dokonanie nasadzeń takich gatunków drzew, które "zmieszczą się" na terenie, z którego usunięto drzewa w związku z realizacją inwestycji.
Uzasadnienie:
Zasada wyrażona w art. 83b ust. 1 pkt 9 u.o.p. powinna być interpretowana w następujący sposób - jeśli organ uznaje, że kompensacja przyrodnicza w odniesieniu do konkretnych drzew jest zasadna, to liczba nasadzeń nie może być mniejsza niż liczba usuwanych drzew. Jeśli więc uzna, że dokonanie nasadzeń zastępczych jest korzystne z punktu ochrony środowiska, to może nakazać posadzenie 20 drzew, ale równie dobrze może tę liczbę zwiększyć lub zmniejszyć. Decydując o kompensacji przyrodniczej powinien jednak kierować się wartością przyrodniczą usuwanych drzew.
Wydając zezwolenie uwarunkowane dokonaniem nasadzeń, organ wskaże w nim elementy, o których mowa w art. 83d ust. 2-4 u.o.p.
Uwagi
W świetle przepisów u.o.p. organ wydający zezwolenie na usunięcie drzew w części odnoszącej się do liczebności nasadzeń zastępczych oraz gatunków i rodzajów drzew może kierować się różnymi kryteriami, które nie mają umocowania w u.o.p., ale są w dendrologii uważane za uzasadnione. Można więc przy ustalaniu liczby i gatunków nasadzeń zastępczych brać pod uwagę następujące zależności:
- zależność liczby egzemplarzy nowych drzew od liczby pni drzew usuwanych wyrażony zasadą: co najmniej jedno drzewo w zamian za usunięte, przy czym w przypadku drzew wielopiennych można przyjąć, że ustalając liczbę nasadzeń, należy uwzględnić każdy pień drzewa;
- określenie liczebności nasadzeń wynikającej z proporcji wybranych parametrów dendrometrycznych, np. suma obwodów pni nowych drzew powinna być równa obwodowi pnia drzewa usuwanego (przy zachowaniu kryterium minimalnych dopuszczalnych rozmiarów drzew do nasadzeń);
- proporcje wartości kosztorysowej całości prac związanych z wykonaniem i pielęgnacją nowych nasadzeń w stosunku do wysokości opłat koniecznych do poniesienia za usunięte drzewa;
- uzależnienie liczby nowych drzew od wieku drzewa usuwanego, przyjmując, że łączna suma lat poszczególnych sadzonych drzew powinna być równa sumie lat drzew usuniętych, przyjmując założenie, że nowe drzewo może mieć najmniej 8 lat.
