Obowiązek weryfikacji zakresu działalności kontrahenta

Usługobiorca nie ma obowiązku sprawdzania co wchodzi w zakres działalności gospodarczej usługodawcy. Incydentalne wykonanie usługi spoza CEIDG nie rodzi żadnych skutków. Sytuacja wygląda inaczej, gdy wykonawca świadczy takie usługi w sposób zorganizowany i ciągły - wyjaśnia ekspert Kompasu Księgowo-Kadrowego, Tadeusz Szczupaczyński-Dotryw

Pytanie pochodzi z Kompasu Księgowo-Kadrowego

Od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą otrzymaliśmy fakturę za usługę, która nie stanowi przedmiotu działalności tej osoby.

 

Czy jako nabywca usług jesteśmy zobowiązani sprawdzić, czy usługa jest przedmiotem działalności, a jeżeli nie, to pobrać podatek od osób fizycznych od wartości usługi i opłacić składkę zdrowotną?

 

Odpowiedź

Nabywca usługi (usługobiorca) nie jest zobowiązany do sprawdzania, co wchodzi, a co nie wchodzi w zakres działalności gospodarczej usługodawcy. Jeżeli działał on w ramach przedsiębiorstwa, nabywca powinien po prostu zaksięgować fakturę w kosztach i odliczyć VAT. Brak jest podstaw do wykonywania obowiązków płatnika (naliczania podatku i składki zdrowotnej).

 

Uzasadnienie

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą ma obowiązek dokonania zgłoszenia do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Wypełniając formularz CEIDG-1 wskazuje się działalność podstawową oraz dowolną ilość działalności pomocniczych. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorca może sprzedawać tylko te towary i usługi, które zgłosił w CEIDG. Zgodnie bowiem z art. 2 ustawy z 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. W efekcie nawet jeśli dany rodzaj usług nie został zgłoszony w CEIDG, wciąż mamy do czynienia z działalnością gospodarczą, a tym samym sprzedawca powinien wykazać przychód z tej działalności, a nabywca rozliczyć koszt uzyskania.

 

Należy jednak przestrzec, że bardzo istotna jest w tym zakresie wola stron wyrażona w umowie. Usługa może być bowiem wykonana w ramach działalności gospodarczej lub równolegle do niej. Na mocy art. 41 ust. 2 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej u.p.d.o.f., płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8 u.p.d.o.f. (w tym umowy zlecenia i o dzieło), jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Oświadczenie to może być złożone zarówno w sposób wyraźny (np. jako odrębny dokument) lub dorozumiany, czyli może wynikać z zasad współpracy. W praktyce jeżeli na fakturze jest nazwa przedsiębiorstwa osoby fizycznej można przyjąć, że działa ona w ramach firmy. Dodatkowym potwierdzeniem będzie podanie numeru REGON.

Podkreślenia wymaga, że incydentalne wykonanie usługi spoza CEIDG nie rodzi żadnych skutków. Jeżeli jednak wykonawca świadczyłby takie usługi w sposób zorganizowany i ciągły – powinien dokonać zmiany wpisu. Niezgłoszenie zmiany może skutkować nałożeniem kary ograniczenia wolności albo grzywny – zob. art. 601 § 2 ustawy z 20.05.1971 r. - Kodeks wykroczeń.