15 listopada zakończył się drugi nabór w ramach Ścieżki SMART Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Już wiadomo, jak duże jest zapotrzebowanie na środki zewnętrzne wśród polskich przedsiębiorców. W konkursie do rozdysponowania było 890 mln zł, natomiast wniosków złożono łącznie na kwotę niemal 24 miliardów zł. O te środki wnioskowało 2 772 przedsiębiorców w całej Polsce.
Wsparcie rozwoju i innowacji
Ścieżka SMART to jeden z konkursów w ramach nowej perspektywy unijnej. To w szczególności kontynuacja dwóch cieszących się dużą popularnością działań realizowanych w poprzedniej perspektywie w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój:
- 1.1.1 Szybka ścieżka - działanie dedykowane projektom badawczo-rozwojowym
- 3.2.1 Badania na rynek - działanie dedykowane projektom w zakresie wdrażania wyników prac B+R w działalności przedsiębiorstwa.
Nowością jest modułowa formuła Ścieżki SMART, tzn. projekty składane w jego ramach mogą łączyć aktywności, które w poprzednich perspektywach były realizowane w ramach osobnych konkursów.
Moduły:
- B+R - realizacja prac badawczo-rozwojowych w celu opracowania innowacji produktowej lub procesowej
- Wdrożenie innowacji - inwestycje w zakresie wdrożenia w działalności przedsiębiorstwa wyników prac B+R
- Infrastruktura B+R - inwestycje w infrastrukturę B+R niezbędną do realizacji agendy badawczej na rzecz tworzenia innowacyjnych produktów lub procesów
- Cyfryzacja - działania w zakresie cyfryzacji produktów i procesów przedsiębiorstwa oraz zapewnienia cyberbezpieczeństwa
- Zazielenienie przedsiębiorstw - działania w zakresie transformacji przedsiębiorstwa w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu zamkniętym
- Internacjonalizacja - działania w zakresie promocji zagranicznej produktów
- Kompetencje - działania w zakresie doskonalenia kompetencji pracowników i kadry zarządzającej
Każdy projekt składany w ramach Ścieżki SMART musi zawierać moduł B+R lub wdrożenia innowacji.
Nabory dla MŚP prowadzi Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Nabory dla dużych przedsiębiorstw prowadzi Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR). Artykuł dotyczy wyłącznie konkursów skierowanych dla MŚP, ale ogólne zasady naborów przeznaczonych dla dużych firm są podobne.
Dwa nabory, duże zainteresowanie
W listopadzie zakończył się drugi nabór w ramach SMARTa, pierwszy konkurs przeprowadzony został między lutym a majem. Porównując oba nabory:
Nabór 1
Trwał od 21 lutego do 9 maja;
Alokacja: 4 450 000 000 zł;
Złożono 1540 wniosków na łączną kwotę 15 189 712 000,43 zł.
Ocenę pozytywną kwalifikującą do otrzymania dofinansowania otrzymało 198 projektów (12,85 proc. złożonych) na łączną kwotę dofinansowania 1 827 310 429,55 zł (wykorzystane zostało więc tylko 41 proc. przewidzianej alokacji).
Niewykorzystanie wszystkich środków przy jednocześnie znaczącej liczbie złożonych wniosków wynika z olbrzymiego udziału ocen negatywnych z tytułu niespełniania obligatoryjnych kryteriów oceny projektów. Wskazuje to na wysokie rygory oceny.
Nie dysponujemy kompletnymi danymi, ale można przypuszczać, że jedną z najczęstszych przyczyn odrzucenia projektów było niespełnianie kryterium zdolności wnioskodawcy do finansowej realizacji projektu. Żeby projekty miały jakiekolwiek szanse na uzyskanie dofinansowania, muszą zostać starannie przygotowane w zakresie zabezpieczenia środków na ich realizację, a opracowany model biznesowy powinien w sposób wiarygodny zakładać uzyskanie rentowności przedsięwzięcia, najlepiej w okresie 3 lat od zakończenia realizacji projektu.
Nabór 2
Trwał od 10 maja do 15 listopada;
Alokacja: 890 000 000 zł;
Złożono 2722 wniosków na łączną kwotę 23 611 730 593,67 zł.
Aktualnie trwa jego ocena. Pomimo niższej niż w pierwszym naborze alokacji, liczba złożonych wniosków jest wyraźnie większa. Szansa na uzyskanie dofinansowania w drugim konkursie jest zatem nawet niższa niż w pierwszym.
Duża liczba wniosków wynika m.in. ze składania w drugim naborze wniosków, które uzyskały negatywną ocenę w pierwszym lub nie zostały złożone w nim na czas. Ponadto duże zainteresowanie SMART to efekt akumulacji projektów przygotowanych w przerwie pomiędzy aktualną i poprzednią perspektywą. Należy oczekiwać podobnej sytuacji w kolejnych naborach. Ścieżka SMART jest więc działaniem, w którym potencjalni wnioskodawcy muszą przygotować się na bardzo dużą konkurencję. Aby mieć realną szansę na sukces, projekty powinny w sposób maksymalny wpisywać się w kryteria konkursu oraz zostać przygotowane w sposób gwarantujący ich wysoką jakość.
Podsumowując, najnowsze konkursy uruchomione w ramach nowej perspektywy ewidentnie ukazują, jak duże jest zapotrzebowanie wśród polskich przedsiębiorców na fundusze unijne. Pandemia i przerwa między perspektywami przyczyniły się do pogorszenia sytuacji w sektorze MSP, co skutkuje olbrzymim zainteresowaniem na pozyskiwanie środków zewnętrznych. Jednak nowa perspektywa wprowadziła wiele zmian, a wnioskowanie o fundusze stało się trudniejsze.
Kolejne nabory w nowym roku
Już w przyszłym roku pojawią się jednak szanse na ubieganie się o dofinansowanie w ramach Ścieżki SMART. Poniżej lista ogólnopolskich naborów dla przedsiębiorstw, planowanych na rok 2024.
Nabory planowane na 2024:
- nabór dla konsorcjów łączących MŚP, duże przedsiębiorstwa, organizacje badawcze i NGO: grudzień 2023 - luty 2024 z alokacją 1 335 mln zł
- nabór dla konsorcjów MŚP: kwiecień - maj 2024 z alokacją 220 mln zł
- nabór dla MŚP na zasadach ogólnych (analogiczny do 1 i 2 naboru): czerwiec - październik 2024 z alokacją 1 890 mln zł
- nabór dla MŚP dedykowany projektom na rzecz dostępności: czerwiec - październik 2024 z alokacją 220 mln zł.
Przemysław Konieczny, Starszy Analityk Biznesowy w Dziale Doradztwa Gospodarczego DC CENTRUM Sp. z o. o.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
