Likwidacja firmy obliguje pracodawcę do rozwiązania umów o pracę

Po śmierci wspólnika przedsiębiorca zamierza zlikwidować spółkę z o.o.Jakie obowiązki dotyczące pracowników i rozliczeń z ZUS spoczywają na firmie?

Odpowiedź: likwidacja firmy powoduje, że nawiązane z pracownikami stosunki pracy pracodawca powinien rozwiązać przez wypowiedzenie lub za porozumieniem stron.

Uzasadnienie: likwidacja pracodawcy nie jest bowiem okolicznością, która powoduje ustanie stosunku pracy. Jeśli firma ulega likwidacji przestają obowiązywać normy ochronne wynikające z przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. oraz innych przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.

Na podstawie przepisów art. 411 k.p. w przypadku gdy firma ulega likwidacji pracodawca:

- nie ma obowiązku w przypadku wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony informowania na piśmie reprezentującej pracownika organizacji związkowej,

- może wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,

- może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Czytaj: Od 1 grudnia ułatwienia dla płatników składek ZUS

Likwidacja pracodawcy powoduje, ze umowy zawarte na czas określony oraz na czas określonej pracy mogą być rozwiązane przez każdą ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

W przypadku likwidacji pracodawcy umowa może zostać rozwiązana z pracownicą, która jest w ciąży, a także z pracownicą lub pracownikiem, którzy korzystają z urlopu macierzyńskiego, z urlopu dodatkowego lub urlopu rodzicielskiego (art. 177 § 4 k.p. w związku z art. 1821 § 7 k.p., art. 1821a § 6 k.p). Ochrona zostaje również wyłączona w trakcie korzystania przez pracownika z urlopu ojcowskiego (art. 1823 § 3 k.p.).

Jeśli powodem wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony jest likwidacja pracodawcy pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia (art. 361 § 1 k.p.).

Czytaj: Spółka w likwidacji może zatrudniać pracowników

W okresie wypowiedzenia pracownicy powinni wykorzystać urlop wypoczynkowy zaległy i bieżący w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, jeżeli pracodawca udzieli pracownikowi urlopu w tym czasie (art. 1671 k.p.). W przypadku niewykorzystania urlopu pracownikowi należy się ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, który powinien być wypłacony w dniu zakończenia stosunku pracy.

W przypadku dokonania co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy przez pracodawcę, pracownicy mają prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w wymiarze:

- 2 dni roboczych - w razie dwutygodniowego lub jednomiesięcznego wypowiedzenia,

- 3 dni roboczych - przy wypowiedzeniu trzymiesięcznym, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1 k.p. (art. 37 § 2 k.p.).

W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą (art. 97 § 1 k.p.),

W dniu ustania stosunku pracy pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za pracę oraz inne świadczenia, które przysługują pracownikowi ze stosunku pracy np. odprawę emerytalno-rentową, odprawę z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn nie dotyczących pracodawcy.

Obowiązki pracodawcy wobec ZUS w przypadku rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji działalności gospodarczej.

Pracodawca, który z powodu likwidacji firmy rozwiązał z pracownikami stosunki pracy powinien:

- wyrejestrować na druku ZUS ZWUA pracowników z ubezpieczeń społecznych i z ubezpieczenia zdrowotnego. Wyrejestrowanie powinno nastąpić z dniem następującym po dniu rozwiązania stosunku pracy, z kodem przyczyny wyrejestrowania 100,

- wyrejestrować na druku ZUS ZCNA, członków rodziny pracownika z ubezpieczenia zdrowotnego (jeśli wcześniej zostali zarejestrowani),

- do 28 lutego roku następnego przekazać byłemu pracownikowi raport ZUS RMUA, który zawiera zestawienie należnych w roku likwidacji firmy, składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Obowiązki pracodawcy wobec US w przypadku rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji działalności gospodarczej.

W razie zaprzestania przez płatnika, prowadzenia działalności płatnik ma obowiązek:

- najpóźniej w terminie do dnia zaprzestania działalności złożyć w US deklarację PIT- 4R – art. 38 ust. 1-1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f.

- w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnik, w przypadku gdy nie dokonuje rocznego obliczenia podatku, jest obowiązany przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, imienne informacje PIT-11. Na pisemny wniosek podatnika, płatnik są obowiązany do sporządzenia i przekazania podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu informacji PIT-11 w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku przez pracownika (art. 39 ust. 2 u.p.d.o.f.).