Przedmiot koncesji
Przedmiotem zamówienia polegającego na udzieleniu koncesji mogą być wyłącznie roboty budowlane w rozumieniu Prawa zamówień publicznych. W związku z treścią art. 2 pkt 8 ww. ustawy, koncesja może więc dotyczyć wykonania albo zaprojektowania i wykonania robót budowlanych w rozumieniu Prawa budowlanego, czyli wykonywania obiektu budowlanego w określonym miejscu oraz odbudowy, rozbudowy, nadbudowy obiektu budowlanego i prac polegających na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego, a także wykonania takich robót budowlanych przez osobę trzecią, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.
Możliwość realizacji wszelkich robót budowlanych poprzez udzielanie koncesji jest jednak ograniczona przez przewidziane w koncesji formy wynagrodzenia, w których koniecznym składnikiem jest prawo do eksploatacji obiektu. W praktyce przedmiotem koncesji mogą więc być takie roboty budowlane, które dotyczą obiektu dającego się wyodrębnić i oddać do eksploatacji koncesjonariuszowi. Obiekt taki musi przy tym dawać możliwość rzeczywistego uzyskiwania korzyści z tytułu jego eksploatacji. Istotne jest przy tym, aby prawo do eksploatacji przysługiwało do tego samego obiektu, którego dotyczyły roboty budowlane. Nie będzie więc działaniem właściwym wybudowanie lub wyremontowanie wyłącznie części przedmiotu zamówienia, zaś powierzenie eksploatacji całości składającej się z wielu części składowych.
Postępowanie o udzielenie koncesji na roboty budowlane
Wszczęcie postępowania o udzielenie koncesji na roboty budowlane następuje w drodze ogłoszenia odpowiedniego dla danego trybu udzielania zamówień publicznych.
Koncesja jest udzielana przy odpowiednim stosowaniu przepisów o:
• przetargu nieograniczonym uregulowanym w art. 39-46 Prawa zamówień publicznych,
• przetargu ograniczonym uregulowanym w art. 47-53 Prawa zamówień publicznych, albo
• negocjacjach z ogłoszeniem uregulowanych w art. 54-60 Prawa zamówień publicznych, z wyłączeniem zastosowania art. 55 ww. ustawy.
Powyższe tryby stanowią katalog zamknięty, do udzielanie koncesji nie jest więc możliwe zastosowanie żadnego innego trybu wynikającego Prawa zamówień publicznych.
Udział w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane
Zgodnie z art. 128 ust. 6, w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane mogą uczestniczyć wykonawcy spełniający warunki określone przez zamawiającego. Termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu jest zależny od wartości zamówienia.
Jeżeli wartość koncesji jest mniejsza niż kwota określona w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 (Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, kwoty wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, mając na względzie obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa Unii Europejskiej), od której jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń o zamówieniach na roboty budowlane UOPWE, to termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie może być krótszy niż:
• 45 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji prezesowi Urzędu drogą elektroniczną za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Urzędu (art. 128 ust. 9 pkt 1),
• 52 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji prezesowi Urzędu, w sposób inny niż za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Urzędu (art. 128 ust. 9 pkt 2).
W przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej kwoty określonej w przepisach wydanych na postawie art. 11 ust. 8 termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie może on być krótszy niż:
• 45 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji UOPWE, drogą elektroniczną zgodnie z formą i procedurami wskazanymi na stronie internetowej określonej w dyrektywie (art. 128 ust. 9 pkt 1),
• 52 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji UOPWE w sposób inny niż określony w pkt powyższym (art. 128 ust. 9 pkt 2).
Ustalenie wartości zamówienia przy udzieleniu koncesji na roboty budowlane
Udzielenie koncesji jest zamówieniem na roboty budowlane, co przesądza o zakresie przepisów, które powinny być stosowane dla ustalenia wartości zamówienia. Zgodnie z art. 32 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością. Na podstawie art. 33 ww. ustawy, wartość zamówienia na roboty budowlane ustala się na podstawie:
• kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na etapie opracowania dokumentacji projektowej albo na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym - jeżeli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych;
• planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym - jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych.
Szczegółowe metody i podstawy sporządzania kosztorysu inwestorskiego oraz obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury.
Zamawiający udzielając koncesji powinien pamiętać, że zgodnie z dyspozycją art. 33 ust. 2 Prawa zamówień publicznych, przy obliczaniu wartości zamówienia na roboty budowlane obowiązany jest uwzględnić także wartość dostaw związanych z wykonywaniem robót budowlanych oddanych przez zamawiającego do dyspozycji wykonawcy.
Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Zamówień Publicznych, sposób ustalania wartości zamówienia w oparciu o kosztorys inwestorski albo planowane koszty prac projektowych oraz robót budowlanych, jednoznacznie wskazuje, że ustalenie wartości zamówienia możliwe jest wyłącznie w oparciu o wartość wyrażoną w pieniądzu. Zamawiający nie może więc sugerować się tym, iż przewidziana w koncesji niepieniężna forma wynagrodzenia wykonawcy, polegająca na przyznaniu mu prawa do eksploatacji obiektu, zobowiązuje zamawiającego do innego ustalenia wartości zamówienia Za wartość zamówienia nie można bowiem uznać wartości działań wykonawcy związanych z eksploatacją obiektu. Wartość tych działań będzie natomiast stanowić element cenotwórczy ofert składanych w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane.
Ocena ofert w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane
Dokonując oceny ofert złożonych w postępowaniu mającym na celu udzielenie koncesji na roboty budowlane, zamawiający uprawniony jest do stosowania kryteriów odnoszących się do właściwości wykonawcy, takich jak jego wiarygodność ekonomiczna, techniczna lub finansowa. Jest to wyjątek od wynikającego z treści art. 91 ust. 3 Prawa zamówień publicznych zakazu stosowania tego rodzaju kryteriów do oceny ofert w postępowaniu o zamówienie publiczne.
Należy jednak pamiętać, iż zastosowanie określonych kryteriów odnoszących się do właściwości wykonawcy wymaga podania ich do wiadomości uczestników postępowania w ogłoszeniu o zamówieniu oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Ponadto, stosowanie takich kryteriów nie zwalnia zamawiającego od obowiązku przestrzegania w toku oceny zasady uczciwej konkurencji.
(...)
Umowa w sprawie koncesji na roboty budowlane
Zamawiający zawiera z wybranym w ramach postępowania o udzielenie koncesji na roboty budowlane wykonawcą umowę w sprawie koncesji na roboty budowlane. Do takiej umowy zastosowanie mają ogólne przepisy dotyczące umów w sprawie zamówień publicznych.
Umowa w sprawie koncesji na roboty budowlane wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej, chyba że przepisy odrębne wymagają formy szczególnej, np. formy aktu notarialnego. Ponadto art. 140 ust. 1 Prawa zamówień publicznych stanowi, że zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy winien być tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie. Co więcej, świadczenie wykonawcy powinno być zgodne z opisem przedmiotu zamówienia zawartym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, bowiem umowa będzie nieważna w części wykraczającej poza określenie tego przedmiotu (art. 140 ust. 3).
W świetle art. 140 ust. 2 Prawa zamówień publicznych dopuszcza się w szczególnie uzasadnionych przypadkach zmianę sposobu spełnienia świadczenia przed zawarciem umowy na skutek okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili wyboru najkorzystniejszej oferty lub zmiany te są korzystne dla zamawiającego, a wykonawca wyrazi na nią zgodę. Zmiany sposobu spełnienia świadczenia nie mogą dotyczyć zobowiązań wykonawcy zawartych w ofercie, które były oceniane w toku postępowania.
Umowę zawiera się na czas określony.
Do umów o koncesję na roboty budowlane nie ma zastosowania wymaganie, zawarte w art. 142 ust. 3 Prawa zamówień publicznych, by zamawiający, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, zawiadamiał Prezesa Urzędu o zamiarze zawarcia umowy na okres dłuższy niż 4 lata.
(...)
Przedmiotem zamówienia polegającego na udzieleniu koncesji mogą być wyłącznie roboty budowlane w rozumieniu Prawa zamówień publicznych. W związku z treścią art. 2 pkt 8 ww. ustawy, koncesja może więc dotyczyć wykonania albo zaprojektowania i wykonania robót budowlanych w rozumieniu Prawa budowlanego, czyli wykonywania obiektu budowlanego w określonym miejscu oraz odbudowy, rozbudowy, nadbudowy obiektu budowlanego i prac polegających na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego, a także wykonania takich robót budowlanych przez osobę trzecią, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.
Możliwość realizacji wszelkich robót budowlanych poprzez udzielanie koncesji jest jednak ograniczona przez przewidziane w koncesji formy wynagrodzenia, w których koniecznym składnikiem jest prawo do eksploatacji obiektu. W praktyce przedmiotem koncesji mogą więc być takie roboty budowlane, które dotyczą obiektu dającego się wyodrębnić i oddać do eksploatacji koncesjonariuszowi. Obiekt taki musi przy tym dawać możliwość rzeczywistego uzyskiwania korzyści z tytułu jego eksploatacji. Istotne jest przy tym, aby prawo do eksploatacji przysługiwało do tego samego obiektu, którego dotyczyły roboty budowlane. Nie będzie więc działaniem właściwym wybudowanie lub wyremontowanie wyłącznie części przedmiotu zamówienia, zaś powierzenie eksploatacji całości składającej się z wielu części składowych.
Postępowanie o udzielenie koncesji na roboty budowlane
Wszczęcie postępowania o udzielenie koncesji na roboty budowlane następuje w drodze ogłoszenia odpowiedniego dla danego trybu udzielania zamówień publicznych.
Koncesja jest udzielana przy odpowiednim stosowaniu przepisów o:
• przetargu nieograniczonym uregulowanym w art. 39-46 Prawa zamówień publicznych,
• przetargu ograniczonym uregulowanym w art. 47-53 Prawa zamówień publicznych, albo
• negocjacjach z ogłoszeniem uregulowanych w art. 54-60 Prawa zamówień publicznych, z wyłączeniem zastosowania art. 55 ww. ustawy.
Powyższe tryby stanowią katalog zamknięty, do udzielanie koncesji nie jest więc możliwe zastosowanie żadnego innego trybu wynikającego Prawa zamówień publicznych.
Udział w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane
Zgodnie z art. 128 ust. 6, w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane mogą uczestniczyć wykonawcy spełniający warunki określone przez zamawiającego. Termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu jest zależny od wartości zamówienia.
Jeżeli wartość koncesji jest mniejsza niż kwota określona w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 (Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, kwoty wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, mając na względzie obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa Unii Europejskiej), od której jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń o zamówieniach na roboty budowlane UOPWE, to termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie może być krótszy niż:
• 45 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji prezesowi Urzędu drogą elektroniczną za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Urzędu (art. 128 ust. 9 pkt 1),
• 52 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji prezesowi Urzędu, w sposób inny niż za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Urzędu (art. 128 ust. 9 pkt 2).
W przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej kwoty określonej w przepisach wydanych na postawie art. 11 ust. 8 termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie może on być krótszy niż:
• 45 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji UOPWE, drogą elektroniczną zgodnie z formą i procedurami wskazanymi na stronie internetowej określonej w dyrektywie (art. 128 ust. 9 pkt 1),
• 52 dni - od dnia przekazania ogłoszenia o koncesji UOPWE w sposób inny niż określony w pkt powyższym (art. 128 ust. 9 pkt 2).
Ustalenie wartości zamówienia przy udzieleniu koncesji na roboty budowlane
Udzielenie koncesji jest zamówieniem na roboty budowlane, co przesądza o zakresie przepisów, które powinny być stosowane dla ustalenia wartości zamówienia. Zgodnie z art. 32 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością. Na podstawie art. 33 ww. ustawy, wartość zamówienia na roboty budowlane ustala się na podstawie:
• kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na etapie opracowania dokumentacji projektowej albo na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym - jeżeli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych;
• planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym - jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych.
Szczegółowe metody i podstawy sporządzania kosztorysu inwestorskiego oraz obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury.
Zamawiający udzielając koncesji powinien pamiętać, że zgodnie z dyspozycją art. 33 ust. 2 Prawa zamówień publicznych, przy obliczaniu wartości zamówienia na roboty budowlane obowiązany jest uwzględnić także wartość dostaw związanych z wykonywaniem robót budowlanych oddanych przez zamawiającego do dyspozycji wykonawcy.
Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Zamówień Publicznych, sposób ustalania wartości zamówienia w oparciu o kosztorys inwestorski albo planowane koszty prac projektowych oraz robót budowlanych, jednoznacznie wskazuje, że ustalenie wartości zamówienia możliwe jest wyłącznie w oparciu o wartość wyrażoną w pieniądzu. Zamawiający nie może więc sugerować się tym, iż przewidziana w koncesji niepieniężna forma wynagrodzenia wykonawcy, polegająca na przyznaniu mu prawa do eksploatacji obiektu, zobowiązuje zamawiającego do innego ustalenia wartości zamówienia Za wartość zamówienia nie można bowiem uznać wartości działań wykonawcy związanych z eksploatacją obiektu. Wartość tych działań będzie natomiast stanowić element cenotwórczy ofert składanych w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane.
Ocena ofert w postępowaniu o udzielenie koncesji na roboty budowlane
Dokonując oceny ofert złożonych w postępowaniu mającym na celu udzielenie koncesji na roboty budowlane, zamawiający uprawniony jest do stosowania kryteriów odnoszących się do właściwości wykonawcy, takich jak jego wiarygodność ekonomiczna, techniczna lub finansowa. Jest to wyjątek od wynikającego z treści art. 91 ust. 3 Prawa zamówień publicznych zakazu stosowania tego rodzaju kryteriów do oceny ofert w postępowaniu o zamówienie publiczne.
Należy jednak pamiętać, iż zastosowanie określonych kryteriów odnoszących się do właściwości wykonawcy wymaga podania ich do wiadomości uczestników postępowania w ogłoszeniu o zamówieniu oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Ponadto, stosowanie takich kryteriów nie zwalnia zamawiającego od obowiązku przestrzegania w toku oceny zasady uczciwej konkurencji.
(...)
Umowa w sprawie koncesji na roboty budowlane
Zamawiający zawiera z wybranym w ramach postępowania o udzielenie koncesji na roboty budowlane wykonawcą umowę w sprawie koncesji na roboty budowlane. Do takiej umowy zastosowanie mają ogólne przepisy dotyczące umów w sprawie zamówień publicznych.
Umowa w sprawie koncesji na roboty budowlane wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej, chyba że przepisy odrębne wymagają formy szczególnej, np. formy aktu notarialnego. Ponadto art. 140 ust. 1 Prawa zamówień publicznych stanowi, że zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy winien być tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie. Co więcej, świadczenie wykonawcy powinno być zgodne z opisem przedmiotu zamówienia zawartym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, bowiem umowa będzie nieważna w części wykraczającej poza określenie tego przedmiotu (art. 140 ust. 3).
W świetle art. 140 ust. 2 Prawa zamówień publicznych dopuszcza się w szczególnie uzasadnionych przypadkach zmianę sposobu spełnienia świadczenia przed zawarciem umowy na skutek okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili wyboru najkorzystniejszej oferty lub zmiany te są korzystne dla zamawiającego, a wykonawca wyrazi na nią zgodę. Zmiany sposobu spełnienia świadczenia nie mogą dotyczyć zobowiązań wykonawcy zawartych w ofercie, które były oceniane w toku postępowania.
Umowę zawiera się na czas określony.
Do umów o koncesję na roboty budowlane nie ma zastosowania wymaganie, zawarte w art. 142 ust. 3 Prawa zamówień publicznych, by zamawiający, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, zawiadamiał Prezesa Urzędu o zamiarze zawarcia umowy na okres dłuższy niż 4 lata.
(...)