Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.




Czy za brak zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów po dniu 23 stycznia 2015 r. będzie wymierzana administracyjna kara pieniężna, zgodnie z art. 194 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21, z późn. zm.) – dalej u.o.?

Jak należy rozumieć wyłączenie wynikające z art. 194 ust. 2 u.o., skoro w każdym zezwoleniu określa się miejsce i sposób magazynowania odpadów?


Odpowiedź:

Za brak zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów po dniu 23 stycznia 2015 r. będzie wymierzana administracyjna kara pieniężna zgodnie z art. 194 u.o. Kary administracyjnej nie będzie nakładać się tylko wtedy, gdy za delikt będzie można zastosować opłatę podwyższoną, np. magazynowanie odpadów w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Z art. 293 ust. 1-3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1232) - dalej p.o.ś. wynika, że o opłatach podwyższonych decyduje brak wymaganych decyzji organu ochrony środowiska w zakresie magazynowania odpadów i miejsce nieprzeznaczone do magazynowania odpadów. Wyłączenie ma na celu wyeliminowanie podwójnej odpowiedzialności, tj. obowiązku uiszczenia kary administracyjnej oraz opłaty podwyższonej.



Uzasadnienie:

Opłata podwyższona, o której mowa w art. 194 ust. 2 u.o., jest sankcją prawną za delikt przewidziany w art. 194 ust. 1 u.o., a zatem również za prowadzenie działalności polegającej na zbieraniu lub przetwarzaniu odpadów bez zezwolenia oraz za zachowania, które zgodnie z art. 293 p.o.ś. uzasadniają ustalenie opłaty podwyższonej (np. magazynowanie odpadów w miejscu do tego nieprzeznaczonym, bo przedsiębiorca nie uzyskał zezwolenia na przetwarzanie odpadów), przy czym w pierwszej kolejności stosuje się przepisy p.o.ś. Jeśli więc przedsiębiorca magazynuje odpady bez ustalonego miejsca ich magazynowania, bo nie ma zezwolenia, to będzie musiał uiścić za ten delikt opłatę podwyższoną, a kara administracyjna nie zostanie mu wymierzona.

Na tle art. 194 ust. 2 u.o. pojawiają się jednak wątpliwości (bo ustawodawca tego nie sprecyzował), czy mamy do czynienia ze zbiegiem jednoczynowym (jeden czyn wyczerpuje znamiona deliktu administracyjnego z p.o.ś., za który ustala się opłatę podwyższoną i u.o., np. przetwarzanie przez składowanie w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym jako jeden delikt, za który w przypadku wskazanym w art. 293 p.o.ś. wymierza się wyłącznie opłatę podwyższoną i nie wymierza się kary administracyjnej, czy wieloczynowym, gdy jednym deliktem jest przetwarzanie odpadów bez zezwolenia, a następnie magazynuje odpady w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Jednakże, gdyby chodziło o delikt wieloczynowy, to z treści art. 194 ust. 2 u.o. należałoby wywieść, że organ musiałby wymierzyć karę administracyjną za brak zezwolenia, a opłatę podwyższoną za magazynowanie odpadów w miejscu do tego nieprzeznaczonym.

Ustawodawca nie sprecyzował również, o jakie sytuacje chodzi w art. 194 ust. 2 u.o. Z przepisu można jednakowoż wywieść, że chodzi o dopuszczenie się przedsiębiorcy do popełnienia deliktu skutkującego koniecznością uiszczenia opłaty podwyższonej z art. 293 p.o.ś. lub za następstwa działań określonych w art. 194 ust. 1 u.o., czym jest składowanie lub magazynowanie odpadów, za które może być ustalona opłata podwyższona na podstawie art. 293 p.o.ś.

Jak pisze w komentarzu do ustawy o odpadach W. Radecki, "są to dwie różne sytuacje. Pierwszą - można zilustrować przykładem art. 194 ust. 1 pkt 6 u.o., gdyż łatwo zauważyć, że zrzut olejów odpadowych do wód to nic innego niż pozbycie się odpadów do wód w rozumieniu art. 293 ust. 5 p.o.ś., za co ponosi się opłatę podwyższoną. Z art. 194 ust. 2 zdaje się wynikać, że sankcją jest tylko opłata podwyższona.

Drugą - można zilustrować przykładem art. 194 ust. 1 pkt 3 u.o., kiedy sprawca bez zezwolenia zbiera odpady, po czym składuje je, ale w dwóch wariantach:
- w miejscu na ten cel przeznaczonym; wtedy nie ma podstaw do ustalenia opłaty podwyższonej, ale działanie polegające na zbieraniu odpadów bez zezwolenia jest deliktem administracyjnym, za który wymierza się administracyjną karę pieniężną,
- w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym; wtedy są podstawy do ustalenia opłaty podwyższonej, ale za składowanie (art. 293 ust. 3 p.o.ś.), nie za zbieranie, które jest także bezprawne, skoro sprawca nie ma zezwolenia".

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.