Zagadnienie prawne przedstawił Izbie Cywilnej Sąd Okręgowy w Katowicach w marcu 2023 r. Jego istotą była kwestia ważności zarządzenia przewodniczącego w przypadku zwrotu wniosku o ogłoszenie upadłości wydane na posiedzeniu niejawnym, gdy zostało w chwili wydania wraz z uzasadnieniem utrwalane wyłącznie w systemie teleinformatycznym i widnieje na nim tylko jeden podpis. Sentencja nie była podpisana, ale uzasadnienie – tak.
Czytaj też: Wniosek o upadłość elektronicznie, skany załączników listownie
Sąd Okręgowy przytoczył orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące wpływu podpisu sentencji wyroku na prawny byt orzeczenia.
Posiedzenie niejawne i tryb nieprocesowy
Przypomniał również stanowisko, że jeżeli wydane na posiedzeniu niejawnym w trybie nieprocesowym postanowienie rozstrzygające co do istoty sprawy zostało skonstruowane w ten sposób, iż wraz z uzasadnieniem stanowi jeden dokument, to podpisanie przez sędziego samego uzasadnienia, przy braku podpisu sentencji, to takie postanowienie w znaczeniu prawnoprocesowym nie istnieje.
Pogląd ten powtórzono w odniesieniu do sytuacji, w których postanowienie zostało wydane na posiedzeniu niejawnym, a podpis został złożony wyłącznie pod całym dokumentem obejmującym sentencję i zasadnicze powody rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 357 par. 5 kpc (uchwała SN z 6 października 2022 r., III CZP 112/22, OSNC 2023, nr 4, poz. 35).
Sąd drugiej instancji nie miał wątpliwości, że przepisy o postanowieniach znajdują odpowiednie zastosowanie do zarządzeń przewodniczącego (art. 362 k.p.c.), które to zarządzenia podlegają zaskarżeniu na takich samych zasadach jak postanowienia, a biorąc pod uwagę wskazane orzecznictwo, brak podpisu pod sentencją orzeczenia (zarządzenia), w sytuacji gdy orzeczenie (zarządzenie) zostało skonstruowane w ten sposób, że wraz z uzasadnieniem stanowi jeden dokument, powoduje, iż takie orzeczenie (zarządzenie) w znaczeniu prawnoprocesowym nie istnieje.
Czytaj też w LEX: Świtaj Karol, Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2022 r., III CZP 112/22 >
Orzeczenie w systemie elektronicznym
Zgodnie z Prawem upadłościowym orzeczenia w chwili ich wydania są wraz z uzasadnieniem utrwalane wyłącznie w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe z wykorzystaniem wzorców udostępnionych w tym systemie i opatrywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Takie sformułowanie prowadzi do wniosku, iż utrwalenie to powoduje, że orzeczenie (zarządzenie) przyjmuje postać dokumentu elektronicznego.
Dane w postaci elektronicznej, które przybrały postać kwalifikowanego podpisu elektronicznego, są danymi zapisanymi na nośniku z użyciem konkretnego języka programowania, ale ostatecznie z użyciem kodu zerojedynkowego i w konsekwencji trudno mówić o tym, by były one złożone w konkretnym miejscu dokumentu elektronicznego zapisanego w ten sam sposób.
Sąd Okręgowy stwierdził, że jeżeli podpisany jest jeden plik informatyczny (dokument elektroniczny), to kwalifikowany podpis odnosi się do całości dokumentu i podpisana jest zarówno sentencja, jak i uzasadnienie, bez ich wyodrębniania. A to prowadzi do wniosku, że poprzez jedną czynność złożenia kwalifikowanego podpisu elektronicznego w tym samym czasie następuje zarówno podpisanie sentencji, jak i podpisanie uzasadnienia. Przy tej koncepcji równałoby się to w istocie złożeniu dwóch podpisów przez dokonanie jednej czynności złożenia kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
Czytaj też w LEX: Wnoszenie pism procesowych i doręczanie orzeczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym po nowelizacji >
Dwukrotny podpis?
Sąd II instancji przedstawił jednak pogląd, że skoro kwalifikowany podpis elektroniczny ma skutek prawny równoważny podpisowi własnoręcznemu, to skład orzekający (przewodniczący) powinien dwukrotnie dokonać podpisu przez złożenie kwalifikowanego podpisu zarówno pod sentencją orzeczenia (zarządzenia), jak i oddzielnie pod uzasadnieniem postanowienia (zarządzenia). W istocie rzeczy sprowadzałoby się to do konieczności stworzenia dwóch odrębnych plików (dokumentów elektronicznych).
Sąd Okręgowy rozważał również, czy art. 219 ust. 1a prawa upadłościowego nie jest przepisem szczególnym, który pozwala na złożenie jednego podpisu elektronicznego kwalifikowanego pod plikiem zawierającym postanowienie (zarządzenie) wraz z uzasadnieniem w sytuacji, gdy system teleinformatyczny nie przewiduje we wzorcu przeznaczonego dla konkretnej decyzji procesowej sądu (przewodniczącego) odrębnego podpisania sentencji i odrębnego podpisania uzasadnienia.
Jednak zdaniem Sądu drugiej instancji system teleinformatyczny powinien być skonstruowany w taki sposób, aby sąd lub przewodniczący mogli działać zgodnie z przepisami prawa i z uwzględnieniem utrwalonego orzecznictwa.
Uchwała trzech sędziów Izby Cywilnej SN z 3 października2023, sygnatura akt III CZP 25/23.
Cena promocyjna: 151.2 zł
Cena regularna: 189 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 189 zł
