Pytanie:
Czy otrzymaną kwotę należy potraktować jako zwrot wartości udziałów/wpłaconego kapitału i zaksięgować na konto Udziały a następnie rozwiązać odpis aktualizujący i zarachować w przychody kwotę 6000 zł oraz wykazać w rachunku zysków i strat w pozycji Aktualizacja wartości inwestycji?
Czy też należy otrzymaną kwotę 6000 zł zaksięgować w pozostałe przychody finansowe i wykazać w pozycji Inne lub w pozycji Dywidendy i udziały w zyskach w rachunku zysków i strat?

 

Odpowiedź:
Na gruncie prawa bilansowego udziały posiadane przez jednostkę w innej spółce są inwestycjami, czyli aktywami posiadanymi w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków – art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej u.o.r. Udziały takie zazwyczaj zalicza się do długoterminowych aktywów finansowych i ujmuje na koncie 036 Udziały lub akcje w pozostałych jednostkach. W przypadku zaś likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością majątek spółki pozostały po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli dzieli się między wspólników, co wynika wprost z art. 286 § 2 i 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030) – dalej k.s.h. Z punktu widzenia udziałowców wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki kapitałowej stanowi przychód z działalności finansowej. Mając zaś na uwadze, iż uzyskany przychód jest ściśle związany ze zbyciem (unicestwieniem) posiadanych udziałów, wydaje się, iż rozwiązaniem najlepiej odzwierciedlającym treść ekonomiczną przedstawionego zdarzenia jest ujęcie otrzymanej kwoty (6000 zł) przez jednostkę zadającą pytanie zapisem:
Wn konto 131 Bieżący rachunek bankowy
Ma konto 752 Przychody ze zbycia inwestycji.
Tym bardziej, iż w rachunku zysków i strat w pozycjach "Zysk ze zbycia inwestycji" oraz "Strata ze zbycia inwestycji" wykazuje się wynik ze zbycia (w różnej formie) inwestycji w aktywa finansowe. Oczywiście, jednostka posiadająca udziały w zlikwidowanej spółce powinna zaksięgować dodatkowo ich rozchód (10.000 zł) zapisem:
Wn konto 044 Odpisy aktualizujące wartość udziałów i akcji w pozostałych jednostkach
Ma konto 036 Udziały lub akcje w pozostałych jednostkach.
Alternatywę do powyższego mogłyby stanowić księgowania:
1. Rozwiązanie zbędnego odpisu aktualizującego 6000 zł:
Wn konto 044 Odpisy aktualizująca wartość udziałów i akcji w pozostałych jednostkach
Ma konto 753 Odpisy z tytułu wzrostu wartości inwestycji.
2. Wpływ środków pieniężnych z tytułu udziału w majątku likwidowanej spółki 6000 zł:
Wn konto 131 Bieżący rachunek bankowy
Ma konto 752 Przychody ze zbycia inwestycji.
3. Rozchód udziałów posiadanych w zlikwidowanej spółce:
a) wartość nominalna udziałów 10.000 zł:
Ma konto 036 Udziały lub akcje w pozostałych jednostkach;
b) wartość udziałów objęta odpisem aktualizacyjnym 4000 zł:
Wn konto 044 Odpisy aktualizujące wartość udziałów i akcji w pozostałych jednostkach;
c) wartość udziałów po aktualizacji wyceny 6000 zł:
Wn konto 756 Wartość sprzedanych inwestycji.
Przyjmując taki wariant ewidencji wynik ze zbycia inwestycji w aktywa finansowe wyniósłby zero zł, zaś w rachunku zysków i strat kwotę 6000 zł należałoby wykazać w przychodach finansowych w pozycji "Aktualizacja wartości inwestycji". Tym samym rozwiązanie to wprowadzałoby użytkowników sprawozdania finansowego w błąd, gdyż uzyskany przychód de facto nie wynika ze wzrostu wartości rynkowej udziałów likwidowanej spółki, ale z faktu, iż udziałowiec (jednostka zadająca pytanie) partycypuje w majątku spółki likwidowanej.